GENEL BİLGİLER

3. Yaralının Yaralı Olduğu Sürede Dinini Değiştirmesi veya Hür Olması

Organ kesme ve yaralama kısasında, adam öldürme kısası için gerekli olan şartlar aranır.

Bir cemaat kılıcı, bir adamın elinin üzerine koyup kılıca bir defada yüklenerek adamın elini kestikleri anlaşılırsa, misilleme olarak hepsinin eli kesilir.

Baş ve yüzde işlenen yaralamalara şeccac denir. Bu yaralamalar on çeşittir: Harise, derinin az bir şekilde yarılması; damiye, derinin kan damlamayacak şekilde yarılması; badia, cildin kesilip etin hafif bir şekilde yarılması demektir.

Mütelahime, ete gömülen ama etle kemik arasındaki zara ulaşmayan, simhak, eti yarıp et ile kemik arasındaki zara ulaşan; mudi-ha, iğne deliği kadar bile olsa kemiği ortaya çıkaran; haşime, kemiği kırıp parçalayan; münakil, kemiği kırdıktan sonra yerini değiştiren; me'mume, beyni örten zara kadar ulaşan; damiğa, beyin zarını delerek beyne kadar ulaşan yaralamalardır.

Bu yaralama şekilleri içerisinde sadece mudihada kısas vacibtir. Zayıf kavle göre ise, harise hariç mudihadan önce geçen yaralamalarda da kısas vacibtir.

Bir kimse, bedenin diğer bir yerinde mudihayı açar veya burun kıkırdağının bir kısmını veya kulağın bir kısmını keser de parçası ayrılmazsa, en sahih kavle göre kendisine kısas uygulamak vacib olur.

Mafsaldan kesilen organda kısas vacibtir. Hatta uyluk ve omuz kemiği kökünden kesilir ve caninin kemiğini fazladan kesmeden kısası uygulama imkanı varsa kısas uygulanır. Fakat imkan olmaz ve yara içeriye nüfuz ederse, en sahih kavle göre kısas vacib olmaz.

Tek gözü çıkarmak, kulağı, göz kapağını, burun kıkırdağını, dudağı, dili, penis ve testisleri kesmek gibi yaralamalarda kısası uygulamak vacibtir. Keza en sahih kavle göre, her iki uyluğu ve vaginanın iki dudakçığını kesmekte de kısası uygulamak vacibtir. Kemiği kırmakta kısası uygulamak vacib değildir. Fakat kemiğin kırılması halinde, mağdur caninin aynı kemiğini en yakın mafsaldan koparabilir. Geri kalan kısım için hükümet (saldırıya uğrayan organın saldırıdan önceki kıymeti ile saldırıdan sonraki kıymeti arasındaki farkı) alır.

Bir kimse, bir şahsın bedeninde mudiha ve haşime yarasını açarsa, mağdur caninin bedeninde mudiha yarasını açar ve haşime-nin ersi olarak beş deve alır. Bedeninde mudiha ve munkile yarasını açarsa, mağdur caninin bedeninde mudiha açar ve munkileye karşılık on deve alır.

Bir kimse bir şahsın elini bilekten keserse, mağdur caninin elini bilekten kesmeyi terk ederek parmaklarını kesemez. Caninin parmaklarını keserse ta'zir edilir. Ancak caniye karşı sorumlu olmaz. En sahih kavle göre mağdur, caninin parmaklarını kestikten sonra da elini bilekten kesme hakkına sahiptir.

Bir kimse, bir şahsın pazı kemiğini kırar da sonra pazısı kopar-sa, caninin pazısı dirsekten kesilir ve geri kalan kısım için hükümet almır. Mağdur caninin elini bilekten kesmeyi talep ederse, en sahih kavle göre, ona izin verilebilir.

Bir kimse, birisinin gözünde mudiha yarası açar ve gözün ışığını giderirse mağdur da caninin gözünde mudiha yarası açar. Gözün ışığını giderirse misilleme yapılır. Şayet mudiha açar da ışığı gitmezse, ışığı gidermeyi mümkün kılan Örneğin, demiri ısıtıp ışığı giderinceye kadar göze yanaştırmak gibi hafif bir yöntemle ışığı giderir.

Bir kimse, birinin gözüne genellikle ışığı gideren bir şamar vurur da ışığı giderirse, mağdur da caninin gözüne onun şamarı gibi bir şamar vurur. Gözün ışığı gitmezse, yukarıda belirtildiği gibi hafif bir yöntemle giderir. İşitme duyusunu gidermenin hükmü de gözün ışığını gidermenin hükmü gibidir. Keza en sahih kavle göre, bir organın kuvveti eksilir veya tat alma veya koku alma duyusu giderilirse kısas gerekir.

Bir kimse, bir şahsın bir parmağını keser ve bu sebeple diğer parmakları düşerse, düşen parmaklar için kısas uygulanmaz.

5. Kısasın Keyfiyeti

6. Maktulün Velisi ve Caninin Anlaşmazlığı

7. Kısası Kim Hak Eder ve Kim Uygular

8. Kasten Öldürmenin veya Yaralamanın Cezası ve Kısasta Affın Hükmü