TALAK

1. Tefviz (Boşama Yetkisinin Kadına Verilmesi)

4. Talak Sayısı Niyete Bağlıdır

5. Boşamada İstisna Yapmak

6. Boşamada Şüpheye Düşmek

7. Sünni ve Bid'i Talak

8. Talakı Zaman Şartına Bağlamak

Bir kimse karısına: "Sen şu ayda, ayın evvelinde, veya ayın ilk bölümünde boşsun." derse, talâkı o ayın ilk bölümünde vaki olur veya "Şu ayın gündüzünde veya ilk gününde boşsun." derse, o ayın ilk gününün fecrinde talâkı vaki olur. Şayet: "Şu ayın sonunda boşsun." derse, o ayın son bölümünde talâk vaki olur. Bir kavle göre, son yarının ilk bölümünde boşanmış olur. Geceleyin karısına: "Bir gün geçtiğinde sen boşsun." derse, ertesi gün güneş batınca karısı boş olur. Ama gündüzleyin karısına: "Bir gün geçtiğinde boşsun." derse, ertesi gün aynı vakitte talâkı vaki olur. Fakat gündüzleyin: "Bugün boşsun." derse, o günün güneşin batmasıyla talâkı vaki olur. Gece söylemişse, bunun bir anlamı yoktur. Ay ve sene yukarıda zikredilen hükümlere kıyas edilir.

Bir kimse, talâkı geçmiş zamana izafe ederek karısına "Sen dün boştun." der ve bu sözle şu anda boşamasına niyet ederse, talâkı derhal vaki olur. Zayıf kavle göre ise, bu anlamsız bir sözdür. Veya dün boşadığmı kasteder de kadın o anda iddet döneminde ise, erkek yemini ile birlikte doğrulanır. Koca, "Bu nikahın dışında başka nikahımda bulunanı boşadım." derse, bu durumda bakılır: Şayet daha önce nikah sahibi olduğu ve talâkı bulunduğu biliniyorsa, yeminiyle tasdik edilir. Nikah sahibi olduğu bilinmiyorsa doğrulanmaz.

Şarta bağlı boşamaya delalet eden edatlar ise şunlardır: "Men/kim", kocanın: "Hanımlarımdan kim eve girerse boştur." demesi gibi. "İn/eğer", "İza/zaman", "Meta/ne zaman", "Meta ma/ne zaman", "Külle ma/her ne zaman" ve "Eyyu/hangi". Kocanın karısına: "Hangi vakitte eve girersen boşsun." demesi gibi.

Talak, "Eve girersen boşsun." gibi müspet bir şeye bağlanırsa, şart edatı talâkın hemen vaki olacağını gerektirmez. Ancak huT akdinde aciliyeti gerektirir. Şartı kadının meşietine (dilemesine) bağlamak da böyledir. Eğer dilersen boşsun gibi. Şart edatları, şart cümlesinin başında kullanılırlar. Tekrar edilmeleri gerekmez. Ancak "Külle ma/her ne zaman" edatı umum için olduğundan talâk onunla bir şarta bağlanırsa, zaruri olarak tekrar edilmesi gerekir. Meselâ; bir kimse karısına "Seni boşadığım vakit boşsun." der, sonra onu bo-şar veya talâkı herhangi bir sıfata bağlar da sıfat mevcut ise iki talâk vaki olur. Bir talâk talik sebebiyle diğeri ise boşama sebebi ile vaki olur.

Bir kimse karısına: "Her ne zaman seni boşarsam boşsun." derse, cinsel ilişkide bulunduğu karısını boşadığı vakit üç talâkı vaki olur. Bir talâk tenciz, iki talâk da küllemaya talik sebebi ile vaki olur. Karısı ile cinsel ilişkide bulunmamış ise bir talâkı vaki olur.

Bir kaç kölesi olup nikahı altında dört hanımı olan kimse: "Bu hanımlarımdan bir tanesini boşarsam bir kölem, ikisini boşasam iki kölem, üçünü boşarsam üç kölem, dördünü boşarsam dört kölem hür olsun." derse, dört kölesi hür olur. Her dört hanımını beraber veya sırayla boşarsa, on kölesi hür olur. (Bir köle ilk talâkla, ikinci talâkla iki köle üçüncü talâkla üç köle ve dördüncü talâkla dört köle olmak üzere toplam on köle azad olur.)

On beş kölenin hürriyetini "küllema" lafzına talik ederek, "Her ne zaman dört karımı boşarsam on beş kölem hür olsun." der ve boşamayı vaki ederse, on beş kölesi hür olur. Mezhep alimlerince kabul edilen rivayete göre, bir kimse talâkı "İn" şart edatı ile olumsuz bir fiile bağlarsa, meselâ karsına: "Eğer eve girmezsen boşsun." der ve eve girmekten ümit kesilirse, talâk vaki olur. "İn" edatı dışında bir edatla fiile talik eder ve bu fiili işlemeyi mümkün kılan bir zaman geçmesine rağmen işlemezse talâk vaki olur.

Koca "İn" şart edatım "Elifin fethası ile "en" şeklinde telaffuz ederek 'Eğer eve girersen veya girmezsen boşsun." derse, talâkı hemen vaki olur. Ben diyorum ki en sahih kavle göre, bu durum Nahiv ilmini bilmeyenler için talâk sayılır. Allah daha iyi bilir.

9. Talakı Hamle veya Hayza Bağlamak

10. Parmak işareti İle Boşamak

11. Talakı Başka Şeylere Bağlamak

12. Ric'i Talak