NİKAH’IN KEYFİYETİ

3. Nikah Akdini Yapmaya Yetkili Olan Kişi

4. Nikahta Veli Olmaya Mani Olan Haller

5. Küfuv (Evlenmede Tarafların Denk Olması)

6. Kısıtlılık Altında Olanın Nikahı

7. Evlenilmesi Haram Olan Kadınlar

8. Köleliğin Nikaha Engel Olması

9. Din Ayrılığı Olan Kadınlarla Evlenmek

10. Müşrikin Nikahı

11. Kafir Müslüman Olduktan Sonra Nikahında Bulunan Kadınlar

12. İslam'a Giren Kadının Nafakası

13. Evlenmede Muhayyerliği Sabit Kılan Ayıplar

Eşlerin birinde cünun (delilik), cüzzam (deri hastalığı), beres (alaca hastalığı), retk (vaginada et parçası bulunması), karn (vagi-nada meydana gelen ve koç boynuzu gibi olan nesne), anin (erkeğin cinsel iktidarsızlığı) ve mecbub (penisin tümü veya vaginanın içine ulaşacak sünnet miktarmca bir kısmı kalmayacak şekilde kesik olması) gibi ayıplardan biri bulunursa diğeri için muhayyerlik (nikahı feshetme) hakkı olur.

Zayıf kavle göre aynı cins hastalık her iki eşte bulunursa nikahı fes etme hakları olmaz. Eşlerin birinde belirgin bir şekilde er-sellik olursa, en zahir kavle göre diğeri nikahı feshetme muhayyerliğine sahip olmaz.

Kocada yeni bir ayıp peyda olursa, kadın nikahı feshetme hakkına sahip olur. Ancak cinsel ilişkiden sonra anin ayıbı peyda olursa, kadın muhayyerlik hakkına sahip olmaz. Kadında yeni bir ayıp meydana gelirse, imam'm son görüşün göre koca muhayyerlik hakkına sahip olur.

Yeni peyda olan ayıp sebebi ile veli için muhayyerlik hakkı olmaz. Keza akid esnasında olan mecbub ve anin ayıbı sebebi ile de veli için muhayyerlik hakkı olmaz. Fakat akid esnasında kocada delilik kusuru varsa, veli için muhayyerlik hakkı vardır. Keza en sahih kavle göre, akid esnasında kocada cüzzam ve alaca hastalığı olursa, veli için muhayyerlik hakkı vardır. Muhayyerlik hakkı acele üzere kullanılır.

Nikah akdi cinsel ilişkiden önce feshedilirse mehir hakkı düşer. Akid cinsel ilişkiden sonra feshedilirse bu durumda; nikah akde bitişik bir ayıp veya cinsel ilişki ile akid arasında meydana gelen bir ayıp sebebi ile feshedilirse ve cinsel ilişkide bulunan kişinin bu ayıplardan haberi yoksa en sahih kavle göre mehri misil vacib olur.

Nikahın feshine sebep olan ayıp cinsel ilişkiden sonra meydana gelirse, tesmiye olunan mehir verilir.

Cinsel ilişkiden sonra irtidat sebebi ile nikah feshedilirse, kadın için tesmiye olunan mehir vardır, imam'm son kavline göre koca, kadın veya velisi tarafından kandırılmış ise, akid feshedildikten sonra kendisini kandıran kimseden mehir isteyemez.

Aninlik sebebi ile nikahın feshedilmesi için durumun hakime arz edilmesi şarttır. Keza en sahih kavle göre, nikah sair ayıplar sebebi ile de feshedilirse durumu hakime arz etmek şarttır. Anin ayıbı kocanın itiraf etmesi ile veya itirafını bildiren şahitler ile sabit olur. Keza en sahih kavle göre, erkeğin bu ayıbı reddetme hususunda yemin etmekten çekindikten sonra kadının yemin etmesi ile de sabit olur.

Erkekte anin ayıbı bulunduğu kesinleşince, kadının müracaatı üzerine hakim, iktidarsızlığın sabit olduğu tarihten başlamak üzere kocaya bir yıllık mühlet verir. Bu mühletin dolmasından sonra kadın durumu hakime arz eder. Koca bu süre zarfında karısı ile cinsel ilişkide bulunduğunu iddi ederse, kendisine yemin ettirilir. Yeminden kaçınırsa, kocasının kendisi ile cinsel ilişkide bulunmadığına dair kadına yemin ettirilir. Kadın yemin eder veya kocasının kendisi ile cinsel ilişkide bulunmadığını ikrar ederse, kadın nikahını feshetme hakkına sahip olur. Zayıf kavle göre ise, akdin feshedilmesi hakimin iznine veya feshetmesine bağlıdır.

Erkeğe tanınan bir yıllık süre içerisinde kadın kendisini kocasından men ederse veya hastalanır veya hapsedilirse, bu günler bir yıllık süreden sayılmaz. Bir yıllık sürenin sonunda kadın kocasının anin olduğuna razı olursa, akdi feshetme talebinde bulunma hakkı düşer. Keza en sahih kavle göre, kadın biraz daha mühlet talep ederse muhayyerlik hakkı düşer.

Nikah akdi esnasında kadının müslüman olması şart koşulur veya taraflardan birinin nesep sahibi veya hür olduğu ileri sürülürse veya bunların dışında başka şartlar koşulur da taraflar söylenen nitelikleri taşımazlarsa, en zahir kavle göre nikah akdi sahihtir. Tarafların nitelikleri belirtilen niteliklerden üstün olursa, muhayyerlik hakkı doğmaz. Erkeğin taşıdığı nitelikler belirtilen niteliklerden düşük ise, kadın için muhayyerlik hakkı vardır. Keza en sahih kavle göre erkek de aynı hakka sahiptir.

Erkek evleneceği kadının nıüslüman veya hür olduğunu zanneder de kadının kitap ehli veya kendisi ile evlenmesi helal olan bir cariye olduğu ortaya çıkarsa, en zahir kavle göre erkek için muhayyerlik hakkı olmaz.

Kadın, dengi sandığı erkekle evlendirmesi için velisine izin verir de sonra o erkeğin fasık veya nesebinin veya sanatının düşük olduğu ortaya çıkarsa, kadın için nikahı feshetme hakkı olmaz. Ben diyorum ki; erkekte nikahın feshine sebep olan bir ayıp bulunur veya erkeğin köle olduğu anlaşılırsa, kadm için muhayyerlik hakkı vardır. Allah daha iyi bilir.

Tarafların belirtilen şartları taşımamaları veya aldanma sebebi ile nikah akdi feshedilirse, geri alınacak mehrin hükmü ve aldatan kimseye müracaat etmenin hükmü, daha önce geçen ayıp sebebi ile olan feshin hükmü gibidir. Akdin feshine tesir edecek aldanmanın akde bitişik olması lazımdır.

Koca, cariyenin hür olduğu konusunda aldanır da akdin sahih olduğu kabul edilirse, henüz durum açıklanmadan önce cariyenin çocukları hür sayılırlar. Aldanan koca çocukların bedelini cariyenin efendisine vermelidir. Koca verdiği bedeli kendisini kandıran kişiden alır. Cariyenin hür olduğunu söylüyorsa, yapılan aldatmanın efendisi tarafından yapıldığı düşünülemez. Aldatma cariye veya vekili tarafından yapılmış olur. Cariye erkeği aldatmış ise, canlı olarak doğan çocukların bedeli cariyenin zimmetine geçer. Çocuk herhangi bir cinayet olmaksızın ölü olarak dünyaya gelirse, bunun için bir diyet gerekmez.

Kölenin veya bir kısmı köle olanın nikahı altında bulunan cariye azad edilirse, cariye nikahını feshedip etmemekte muhayyerdir. En zahir kavle göre muhayyerlik hakkı acele üzeredir. Cariye azad edildiğinden habersiz olduğunu söylerse, yemini ile sözü kabul edilir. Ancak bu iddiasına, sözgelimi efendisinin uzak bir beldede bulunması gibi kabul edilmesi mümkün olan bir gerekçe göstermesi lazımdır. Keza en zahir kavle göre, azadlık sebebi ile kendisi için muhayyerlik hakkı olduğunu bilmediğini söylerse, yemini ile sözü kabul edilir. Bu durumda cariye nikahını feshederse ve fesih cinsel ilişkiden önce olursa, mehir isteme hakkı olmaz. Hem akdin feshi hem de hürriyete kavuşması cinsel temastan sonra olmuşsa, kendisi için mehri müsemma vardır. Hürriyete kavuşması cinsel ilişkiden önce olmuşsa, mehri misili hak eder. Zayıf kavle göre ise mehri müsemmayı hak eder.

Cariyenin bir kısmı azad edilir veya kendisi ile kitabet akdi yapılır veya nikahı altında cariye bulunan köle azad edilirse, kölenin muhayyerlik hakkı olmaz.

14. İ'faf (Çocuğun Babasını Evlendirmesi)

15. Köle ve Cariyenin Evlenmesi