|
İBNÜ’L-ESİR |
4. CİLT |
HİCRETİN
YÜZ YİRMİ DOKUZUNCU YILI OLAYLARI (M. 746-747)
ŞEYBAN
EL-HARURİ VE ÖLDÜRÜLMESİ
Adı
Ebu'd-Dülef Şeyban bin Abdülaziz el-Yeşküri'dir. Öldürülmesinin sebebi şuydu:
Hayberi'nin
öldürülmesinden sonra Hariciler kendisine bey'at edince Mervan ile savaşa
tutuştu. Tamah sahibi pek çok kişi Şeybfan'dan ayrıldı, kırk bin kişi kadar
kaldılar. Süleyman bin Hişam Musul'a doğru dönüp onları arkalarında
bırakmalarını teklif etti. Yola çıktılar, Mervan onları takip etti. Nihayet,
Musul'a vardılar, Dicle'nin doğusunda ordugahlarını kurdular ve ordu ile şehir
arasında köprüler yaptılar. Erzaklarını ve ihtiyaçlarını oradan
karşılıyorlardı. Mervan onların karşılarına bir hendek kazdırdı. Hariciler
Kar'da, Mervan ise sazlıktaydı, Musullular da Haricilerin saflarında yer almış
idiler. Mervan onlarla altı ay çarpıştı. Dokuz ay çarpıştığına dair rivayetler
de vardır.
Süleyman
bin Hişam'ın yeğeni olan Ümeyye bin Muaviye bin Hişam Mervan'ın huzuruna getirildi.
Amcası Süleyman ile beraber Şeyban'ın ordusunda esirdi. Amcasının gözü önünde
elleri kesildi ve boynu vuruldu.
Mervan
Yezid bin Ömer bin Hübeyre'ye bir mektup göndererek yanındakilerin tamamı ile
birlikte Karkisiya'dan Irak'a gitmesini emretti. Kufe'de elMüsenna bin İmran
el-Aizi bulunuyordu, Irak'ta Haricilerin halifesi ve temsilcisiydi. İbn
Hübeyrelle Aynü't-Temr'de karşılaştılar, aralarında şiddetli bir savaş meydana
geldi ve Hariciler yenildi. Sonra Küfe'de Nuhayle'de toplandılar. İbn Hübeyre
onları yine hezimete uğrattı. Bu sefer de Basra'da toplandılar. Şeyban, Ubeyde
bin Sevvar'ı büyük bir kuvvetle üzerlerine gönderdi, Basra'da karşı karşıya
geldiler. Hariciler yenildi, Ubeyde öldürüldü. İbn Hübeyre bunların köklerini
kazıdı, Irak'ta onlardan kimse kalmadı ve Irak'ı istila etti.
Manslir
bin Cumhur da Haricilerle beraberdi, O da yenildi. el-Maheyn ve dağlar ele
geçirildi. İbn Hübeyre sonra Vasıt şehri üzerine yürüdü, İbn Ömer'i yakalattı
ve hapsetti. Nübate bin Hanzala'yı Küverü'l-Ehvaz'daki Süleyman bin Habib'in
üzerine gönderdi. Süleyman bunu haber alınca Nübate'ye karşı Davud bin Hatim'i
gönderdi. Düceyl Nehri kenarındaki Mirtan'da karşılaştılar, Davud öldü ve
ordusu bozguna uğradı.
İbn
Hübeyre Irak'ı ele geçirince Mervan O'na bir mektup yazarak Amir bin Duhare
el-Mürri'yi kendisine göndermesini emretti. İbn Hübeyre de Amir'i yedi veya
sekiz bin kişiyle gönderdi. Şeyban bunu haber alınca Cevn b: Kilab el-Harici'
yi büyük kuvvetle O'nun üzerine gönderdi. Amir'le Sind de karşılaştılar ve Amir
Sind'e sığındı. Mervan kara yoluyla ordu göndererek O'nu destekledi, böylece
Amir'in ordusu kuvvetlendi.
Manslir
bin Cumhur da Şeyban'ı dağlardan gönderdiği mühimmatla destekliyordu. Ordusu
sayıca çoğalınca Amir Cevn'in üzerine yürüdü, O'nu yendi ve Cevn öldürüldü. İbn
Dubare bundan sonra Musul üzerine yürüdü.
Cevn'in
öldürüldüğü ve Amir'in kendi üzerine geldiği haberi Şeyban'a ulaşınca iki ordu
arasında kalmamak için yanındaki Haricilerle beraber bulunduğu yerden ayrıldı.
Amir Musul'da bulunan Mervan'ın yanına vardı. Mervan O'nu büyük bir ordu ile
Şeyban'ın peşinden gönderdi ve Şeyban konaklarsa kendisinin de konaklamasını,
yürürse yürümesini, o başlamadıkça savaşa başlamamasını, Şeyban savaşı
başlatırsa savaşmasını, savaştan vazgeçerse vazgeçmesini, yürürse takip
etmesini emretti. Amir Paris'teki Beyda şehrine varıncaya kadar aldığı talimata
göre hareket etti. Orada Abdullah bin Muaviye bin Habib bin Ca'fer bulunuyordu,
emrinde büyük bir ordu vardı. Kirman'daki Cireft'e kadar yürüdüler. Amir bin
Duhare İbn Muaviye'nin karşısına geldi ve orada günlerce kaldı. Sonra
savaştılar, İbn Muaviye yenildi ve Herat'a çekildi. İbn Duhare yanındakilerle
birlikte yola devam etti. Cirefi'te Şeyban'la karşı karşıya geldiler,
aralarında şiddetli bir savaş cereyan etti, Hariciler yenildiler. Askerleri
dağıldı, Şeyban Sicistan'a gitti ve orada öldü. Bu olay 130 yılında meydana
geldi.
Başka
bir rivayete göre Mervan ile Şeyban Musul'da bir ay süre ile çarpıştılar.
Şeyban yenildi, Faris'e çekildi. Amir bin Duhare ise O'nu takip etti, Şeyban
Ceziretü İbn Kavan'a gitti, oradan da Umman'a geçti, nihayet 134 yılında
Cülündi bin Mes'ud bin Ceyfer bin Cülündi el-Ezdi tarafından öldürüldü. O yılın
olaylarını anlatırken bundan bahsedeceğiz.
Süleyman
aile efradı ve yanındaki kuleleriyle birlikte bir gemiye binerek Sind'e
gitmişti. Seffab halife olunca O'nu huzuruna çağırdı, ikramda bulundu ve elini
öptürdü. Seffab'ın kölesi Südeyf bu durumu görünce şu şiiri okudu: ‘‘Gördüğün
adamlar seni aldatmasın, çünkü kaburgalan altında kıpırdayan gizli bir hastalık
vardır. Kılıcı koy, kırbacı kaldır ki üzerinde Emevi görmeyesin.’‘
Süleyman
bunu dinledikten sonra O'na dönüp: "Ey İhtiyar! Beni öldürdün. "
dedi. Seffah içeri girdi ve Süleyman'ı öldürttü.
Şeyban'ın
Musul'dan ayrılmasından sonra Mervan Harran'a döndü, Zab olayına kadar orada
kaldı.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
HORASAN'DA ABBASİ
PROPAGANDASI
BU YILIN OLAYLARI
HORASAN'DA ABBASİ PROPAGANDASI
HORASANLILARIN EBU
MÜSLİM ALEYHİNE ANLAŞMALARI
ABDULLAH BİN
MUAVİYE'NİN FARİS'İ ELE GEÇİRMESİ VE ÖLDÜRÜLMESİ
EBU HAMZA EL-HARİCİ
VE TALİBU'L-HAKK
YUSUF BİN
ABDURRAHMAN EL-FİHRİ'NİN ENDÜLÜS VALİLİĞİ