KADİR GECESİ:
İlim adamları dedi ki: Bu geceye Kadir Gecesi adının verilmesi
meleklerin bu gecede o sene meydana gelecek kaderleri, rızıkları ve ecelleri
yazmasından dolayıdır. Bu bakımdan yüce Allah'ın: "O gecede hikmet dolu
her bir iş kısım kısım ayrılır" (Duhan, 4) buyruğu ile: "O gecede
Rablerinin izni ile her bir iş için melekler ve ruh iner de iner" (Kadir,
4) buyruğunu andırmaktadır.
Bu da meleklere o senede olacakların açıkça gösterilmesi
anlamındadır.
Ayrıca onlara görevleri olanları yapmalarını emir buyurur. Bütün
bunlar ise Şanı yüce Allah'ın önceden bilip takdir ettiği hususlardır.
Bir diğer açıklamaya göre bu geceye Kadir Gecesi deniliş sebebi,
Kadir ve şerefinin yüksek oluşundan dolayıdır. Sözüne itibar edilen herkes bu
gecenin varlığı ve kıyametin kopacağı zamana kadar devam edeceği üzerinde icma
etmişlerdir. Buna sebep ise, buna dair sahih ve meşhur hadislerdir.
Kadi İyaz dedi ki: Bu gecenin yeri hususunda ilim adamları ihtilaf
etmişlerdir. Bir topluluk bu gece bir sene bir gecede bir sene bir başka gecede
olacak şekilde hep yer değiştirir demiştir. Bu açıklama ile bu husustaki
hadisler bir arada cem ve telif edilebilmektedir. Ayrıca denilmektedir ki: Her
bir hadis bu gecenin bulunduğu vakitlerden birisini açıklamıştır. Hadisler
arasında bir tearuz (çatışma) yoktur. Malik, Sevrt, Ahmed, İshak, Ebu Sevr ve
başkaları da buna yakın bir şekilde görüşlerini ifade etmişlerdir. Derler ki:
Kadir Gecesi Ramazan ayının son on günü arasında yer değiştirir. Bütün Ramazan
ayında yer değiştirdiği söylendiği gibi hayır bu gecenin vaki muayyendir,
kesinlikle yer değiştirmez, aksine bu bütün yıllarda asla ayrılmamak üzere
muayyen bir gecededir denilmiştir. Bu görüşe binaen de bu gece senenin
tamamındadır denilmiştir. Bu da İbn Mesud, Ebu Hanife ve iki arkadaşının
görüşüdür.
Gecenin Ramazan ayının tamamında olduğu da söylenmiştir. Bu da İbn
Ömer ile ashab-ı kiramdan bir topluluğun görüşüdür.
Hayır, bu gece Ramazan'ın ortadaki on günü ile son on günündedir
denilmiştir. Son on günde olduğu söylendiği gibi, son on günün tekli
gecelerinde özellikle bulunur da denilmiştir. Çiftli gecelerde de olur görüşü
de vardır. Ebu Said'in rivayet ettiği hadiste olduğu gibi.
Bir başka görüşe göre Kadir Gecesi, yirmiüçüncü yahut yirmiyedinci
gecedir. Bu da İbn Abbas'ın görüşüdür. Bu gecenin onyedinci, yirmibirinci ya da
yirmiüçüncü gecede aranması gerekir görüşü de vardır. Bu da Ali ve İbn
Mesud'dan rivayet edilmiştir. Yirmiüçüncü gece olduğu da söylenmiştir. Bu da
ashap ve başkalarının çoğunun görüşüdür. Yirmidördüncü gece görüşü Bilal, İbn
Abbas, Hasan ve Katade'den nakledilmektedir. Yirmiyedinci gece olduğu görüşü
ise ashab-ı kiramdan bir topluluğun görüşüdür. Onyedinci gece olduğu da
söylenmiştir. Bu görüş Zeyd b. Erkam ve yine İbn Mesud'dan nakledilmektedir.
Ondakuzuncu gecedir de denilmiştir. Bu da yine İbn Mesud'dan nakledildiği gibi
aynı şekilde Ali (r.anh)'dan da nakledilmiştir. Ayın son gecesi olduğu da
söylenmiştir.
Kadı [yaz dedi ki: Bazıları istisna teşkil ederek şöyle
demişlerdir: Bu gece iki adam tartışınca kaldırıldı şeklindeki Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in buyruğu dolayısı kaldırılmış demişlerdir.
Ancak bu, bu istisnai kanaat sahiplerinin bir yanlışıdır. Çünkü hadisin son
kısmı onların kanaatlerini reddetmektedir. Çünkü Resulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem): "Kaldırıldı ama bu sizin içın hayırlı da olabilir. Bu sebeple
siz bu geceyi (yirmi)yedinci ve (yirmi)dokuzuncu gecede arayınız." İşte
hadis Buhari'nin Sahihi'nin baştaraflarında bu şekildedir. Bu hadiste de gecenin
kaldırılmasından maksadın muayyen olarak bu gecenin ne zaman olduğunun
beyanının kaldırılması olduğu açıkça ifade edilmektedir. Eğer kasıt gecenin
varlığının kaldırılması olsa idi, onun aranmasını ayrıca emretmezdi.
Kadir Gecesinin Fazileti (Beyhaki,
Külliyat)
Kadir Gecesini Ramazan Ayının Son On
Günün Tekli Gecelerinde Aramaya Teşvik (Beyhaki, Külliyat)
Kadir Gecesini Ramazan Ayının Son
Yedi Gecesinde Aramaya Teşvik (Beyhaki, Külliyat)
Kadir Gecesini Yirmi Yedinci Gecede Aramaya
Teşvik (Beyhaki, Külliyat)