MİN HAC ANA SAYFA

 

VASİYET

 

A. GENEL BİLGİLER

 

B. MALIN ÜÇTE BİRİNDEN FAZLASINI VASİYET ETMEK

 

C. VASİ/YETKİLİ TAYİN ETMEK

Kişinin hayatta iken bir vasi (yetkili) tayin etmesi sünnettir. Yetkili kılman; vasiyet edenin vefatından sonra onun borçlarım öde­mek, vasiyetlerini yerine getirmek, çocuklarının işlerinin yoluna koymak gibi işleri yapar. Tayin edilen vasinin mükellef, hür ve adil olması, kendisine vasiyet edilen işte tasarrufta bulunmaya ehil ve müslüman olması şarttır.

 

En sahih kavle göre zımminin zımmiyi vasi tayin etmesi caiz­dir. En sahih kavle göre, kör olmak vasi olmaya mani değildir. Vasi­nin erkek olması da şart değildir. Çocuklarına annelerini vasi tayin etmek, başka kadını veya erkeği vasi tayin etmekten evladır. En sahih kavle göre vasi, fasıklık sebebi ile azledilir. Keza en sahih kavle göre hakim de fasıklık sebebi ile görevinden azledilir. Ancak halife fasıklık sebebi ile azledilemez.

 

Hür ve mükellef olan her kişi, borçlarının Ödenmesi ve vasiyeti­nin yerine getirilmesi için bir vasi tayin edebilir. Çocuklarının işleri­ni yola koymak için vasi tayin eden kişinin, çocuklar üzerinde velayet hakkının olması gerekir. Tayin olan vasi, vasi tayin edemez. En zahir kavle göre vasiyette bulunan kişi vasiye izin vermişse, vasi tayin et­mesi caizdir. Bir kimse: "Oğlum buluğ çağına erinceye kadar veya Zeyd gelinceye kadar seni vasi tayin ettim." derse, çocuk buluğ çağı­na ulaşıncaya kadar veya Zeyd dönünceye kadar vasi kalması caizdir.

 

Dedeleri hayatta olup velayet sıfatını taşıyorsa, onun yerine bir başkasını çocuklara vasi tayin etmek veya onları (erkek ve kız çocuklar) evlendirmek için vasi tayin etmek caiz değildir.

 

Vasi tayin etmenin lafzı ise, bir kişinin başkasına: "Şu işleri yapmanı sana vasiyet ediyorum veya bu işleri sana havale ediyo­rum." demesidir. Vasiyi bir sene gibi belli bir zaman için tayin etmek veya falan kimse gelinceye kadar gibi bir şeye talik ederek tayin et­mek caizdir.

 

Vasiyet edilen işin belli olması şarttır. Borçları ödemek, çocuk­ların işlerini yoluna koymak gibi. Buna göre kişi sadece: "Seni vasi tayin ediyorum." derse, böyle bir vasiyet geçerli değildir. Kendisine vasiyet yapılan kişinin, vasiyeti kabul etmesi şarttır. En sahih kavle göre vasiyetin kabulü, vasiyeti yapanın ölümünden sonra olmalıdır.

 

Bir kimse iki kişiyi vasi tayin eder de birinin tasarrufta bulun­masını açıkça söylemedikçe, tek kişi tasarrufta bulunamaz. Vasiyet eden istediği zaman vasiyetinden dönebilir. Vasiyeti kabul eden de dilediği zaman vasilikten vazgeçebilir.

 

Çocuk buluğ çağına ulaşınca vasinin kendisine yaptığı harca­ma konusunda anlaşmazlığa düşerlerse vasi, yemini ile birlikte doğ­rulanır. Çocuk buluğa erdikten sonra vasinin, malı kendisine verdi­ği konuda anlaşmazlarsa, çocuk yemini ile birlikte tasdik edilir.