باب: إذا قال:
أشهد بالله،
أو شهدت بالله.
10. "ALLAH'I ŞAHİT TUTARıM" YA DA "ALLAH'I ŞAHİT
TUTTUM" DEMEK
حدثنا سعد بن
حفص: حدثنا
شيبان، عن
منصور، عن إبراهيم،
عن عبيدة، عن
عبد الله قال: سئل
النبي صلى
الله عليه
وسلم: أي
الناس خير؟
قال: (قرني، ثم
الذين
يلونهم، ثم
الذين
يلونهم، ثم
يجيء قوم:
تسبق شهادة
أحدهم يمينه
ويمينه
شهادته).
قال إبراهيم:
وكان أصحابنا
ينهوننا -
ونحن غلمان -
أن نحلف
بالشهادة
والعهد.
[-6658-] Abdullah'tan şöyle rivayet edilmiştir: Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e kimlerin en hayırlı insanlar olduğu soruldu.
Şöyle cevap verdi:
Benim dönemimde yaşayanlar. Sonra onların ardından gelenler, daha
sonra da onların ardından gelenler. Daha sonra öyle bir topluluk gelir ki
onların şahitlikleri yeminden, yeminleri şahitlikten öncedir."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Allah'ı şahit tutarım" ya da "Allah'ı şahit
tuttum" demek: Bu ifadeler yemin anlamına gelir mi? Bu konuda ihtilaf
edilmiştir. Hanefiler ve Hanbeliler bunun da yemin olduğunu söylemişlerdir.
İbrahim en-Nehai ve Süfyan es-Sevri de bu kanaattedir. Hanbeliler'e göre
tercihe şayan görüş Allah adı zikredilmese dahi şahit olmak yemin etmektir.
Rebia ve el-Evzai bu kanaattedir. Şafiilere göre Allah lafzı zikredilerek şahit
olunursa bu yemin sayılır. Aslında tercih edilmesi gerekli görüşe göre bu ifade
bir kinayedir ve niyete gerek vardır. Şafii el-Muhtasar'da bu şekilde
belirtmiştir. Çünkü Allah'ın emri ile veya O'nun birliği üzerine şahitlik
ederim anlamındadır. Çoğunluk bu görüştedir. Bu hadis Şahitlikler kitabında
ayrıntılı olarak şerh edilmiştir. (2652 no'lu hadis)
(Onların şahitlikleri yeminden, yeminleri şahitlikten öncedir)
Tahavi şöyle demiştir: O kadar çok yemin ederler ki yemin etmek
bir alışkanlık haline gelir. Kendilerinden yemin etmeleri istenmeyen zamanlarda
ve yemin etmeleri istenmeden önce dahi yemin ederler.
Bir başka ilim adamı şöyle demiştir: Şahitliğinin doğru olduğunu
belirtmek için henüz şahitlik etmeden önce ya da şahitlikten sonra yemin
ederler. Şahitler hakemden önce böyle davranırsa şahitlikleri düşer. Bu
ifadeden kastın şahitlik yapmak ve yemin etmek konusunda acele etmek ve hırslı
olmak, tecrübesizlikten dolayı önce nasıl başlayacağını bilmemek anlamına
geldiği de söylenmiştir.
(Şahitlik ve anlaşma için yemin etmek)
Birimizin 'Allah'ı şahit tutarım, Allah adına söz veririm'
demesidir. İbn Abdilben bu görüştedir. Bu konu Şahitlikler kitabında ele
alınmıştır.