CERH VE TA’DİL İLMİ
Hadis Ravilerinin cerh yada ta'dilinden ve
gerek cerh gerekse Ta'dil de kullanılan lafızları bahseden ilimdir. Hadis ricali ilminin bir bölümü
olup konsunu Ravilerin özel hayatlarında ve Hadis rivayetlerinde kusur sayılan
ve rivayetlerinin reddedilmesine sebep sayılan hallerinin bulunduğuna yada
Adalet sahibi olmadıklarına hükmetmek teşkil eder.
Cerh ve Ta'dil maddesinde olduğu gibi Cerh ve
Ta'dil ilmi İslam şeriatının Kur'an-ı Kerimden sonraki ikinci kaynağı olan
Sünneti aksettiren Hadislerin hata ve yalandan uzak tutulması endişesinden
doğmuştur. Yine o maddede değinildiği üzre Hz. Nebi s.a.v. zamanında doğduğu
söylenmiştir. Ne varki Hadis ilminde yerleşmiş manasıyla Cerh ve Ta'dilin Hz.
Nebi s.a.v. zamanında değil Tabiin devrinde doğduğunu söylemek daha uygun olur.
Nitekim Sahabilerden İbn-i Abbas ve Enes r.a. in Cerh ve Ta'dil yollu tenkidler
yaptıkları bilinmektedir. Tabiinden Eş-Şabi ve Muhammed bin Şirin, daha
sonraları El-A'meş, Şu'be ve İmam Malik gibi Hadis Alimleri eliyle hayli
merhaleler kateden bu ilim Abdullah ibn-ü'l-Mubarek Süfyan bin Uyeyne,
Abdurrahman bin Mehdi, Yahya bin Said El-Kattan ile zirvesine çıkmıştır. Bilhassa
Yahya ile Abdurrahman Cerh ve Ta'dil de otorite sayılırlar.
İkisinin adaletli
olduğuna hükmettikleri Ravi makbul, Cerh'inde birleştikleri ise Merdut sayılır.
Bundan sonra Cerh ve
Ta'dil mercii olarak Yezid bin Harun , Ebu Davud et-Tayalisi, Abdurrezzak bin
Hemmam, Ebu Asım en-Nebil gelir.
Bu Alimleri takib eden
nesillerden gelen en tanınmış Cerh ve Ta'dil Alimleri ise Yahya bin Main, Ahmed
bin Hambel, Ali ibn-ü'l-Medini, Ebu Bekir bin Ebi Şeybe, İshak bin Rahuye
ed-Darimi, Buhari Ebu Zür'ati'r-Razi. Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, Ebu Zurra
et-dimeşki gibi isimlerdir.
Daha sonraki
tabakalardan da hayli Cerh ve Ta'dil Alimi yetişmiştir. Bunlar arasından da en
meşhurlardan birkaçı: İbrahim bin İshak
el-Harbi, El-Bezzar, Muhammed bin Nasr el-Merzevi, Ebu Bekir Ahmed bin Ebi
Heyseme, Nesei, Ebu Ya'la'i-Mevsili. Ravi lerin Cerh ve Ta'dil'i konusunda
te'lif edilmiş kitapların en önemlileri el-İcli ve ibn-i ebi Hatim er-Razinin
aynı isimde Kitabu'l-Cerh ve Ta'dil leri, İbn Adi'nin el-Kamili, Ez-Zehebi'nin
Mizanu'l-i'tidali ve ibn Hacer'i-Azkalaninin Lisanu'l-Mizanıdır.
Ayrıca Bakınız: