KALE FULAN -
KALE
Dediki manasına gelir.
Hadis usulünde bilhassa isnadda hemen hemen en çok kullanılan lafızdır. Ravi
isnadında ''kale fulan '' dediği zaman rivayetini bir raviye nisbet etmiş olur.
Kale eda lafzının
kullanıldığı yerler konusunda muhaddisler arasında birlik yoktur. Nitekim bazı
muhaddisler bu lafzı sema' yoluyla alınan hadislerin rivayetinde
kullanmışlardır. Söz gelimi Haccac b. Muhammed el Aver, ibn Cüreyc'in rivayet
ettiği hadislerin yazılı olduğu kitipları ''kale'bnu Cureyc'' diyerek rivayet
etmiştir.
Öte yandan
el-Hatibu'l-Bağdadi'ye göre eğer ravinin sadece sema' yoluyla almış olduğu
hadisleri kale lafzıyla rivayet ettiği halinden anlaşılırsa, bu tabir haddesena
mertebesinde olur. Ancak bir ravi bu lafzı hem işitme yoluyla, hem de başka
yollarla rivayet ettiği hadislerin rivayetinde kullanırsa o zaman ondan
yalnızca hangi yolla aldığını belirttiği hadisler alınır. (kifaye, 396).
Buhari ise kale lafzını
bazen sema' bazen de sema' dan başka yollarla alınan hadislerin rivayetinde
kullanmıştır. (tedrib, 2/14) Onun bu eda lafzını en çok kullandığı yerlerden
birisi ta'liklerdir.
Görülüyor ki
muhaddislerden kimi kale lafzını yalnız sema' yoluyla; kimi de sema' ile
beraber başka yollarla alınan hadisleri rivayet ederken kullanmışlardır. Hatta
isnad tedlisi yaparak rivayette bulunurken kale eda lafzını kullanan da
olmuştur. Nakledildiğine göre Ali b. Haşrem şunları söylemiştir. ''Bir gün
Sufyan b. Uyeynenin yanında idiki. Bize ''Kale'z-Zuhri '' diyerek ondan bir
hadis rivayet etti. Kendisine bu hadisi ez-Zuhri'den bizzat işitip işitmediği
soruldu. İşitmediğini söyledi ve şöyle dedi: ''Haddesena Abdurrezzak, an Ma'mer
ani'z-Zuhri '' (Hadis usulü 103) Misale göre Sufyan b. Uyeyne senedinde ez-Zuhri
ile arasındaki iki vasıtayı Abdurrezzak ile Ma'mer'i atlamış, hadisi bizzat
ez-Zuhri'den işitmişcesine rivayet ederek
tedlis yaparken de kale lafzını kullanmıştır. Şu hale göre isnadlarda en
çok kullanılan bu eda lafzının kullanılışında
muhaddisler arasında birlik yoktur.
Son zamanlarda tatbik
edilen bir adete göre isnadlarda çokça geçen kale lafzı yazıda hazf olunur,
fakat okunur. Senedde iki kale lafzı yan
yana gelirse biri yazılmaz. Ancak okunur.
İlgili Diğer Konular:
KALE LENA FULAN
KRA’TEN ALEYHİ
KALE RESULULLAH (S.A.V.) FİMA YERVİHİ
AN RABBİHİ