27- ÖLÜMÜ YAKLAŞAN
KİMSE MALININ ÜÇTE BİRİNDEN FAZLASINI DAĞITAMAZ
حدثنا قتيبة
حدثنا حماد بن
زيد عن أيوب
عن أبي قلابة
عن أبي المهلب
عن عمران بن
حصين أن رجلا
من الأنصار
أعتق ستة أعبد
له عند موته ولم
يكن له مال
غيرهم فبلغ
ذلك النبي صلى
الله عليه
وسلم فقال له
قولا شديدا ثم
دعاهم فجزأهم
ثم اقرع بينهم
فأعتق اثنين
وأرق أربعة
Imrân b. Husayn
(r.a.)’den rivâyete göre, Ensâr’dan bir adam ölümüne yakın bir anda altı
kölesini de azat etmişti ve o kölelerden başka malı da yokmuş bu durum Peygamber
(s.a.v.)’e ulaşınca o kimse için ağır söz söylemiş ve köleleri çağırarak onları
üçe bölerek aralarında kur’a çekmiş kur’a sonucu ikisini azat edip dördünü de
köle olarak bırakmıştır.
Diğer tahric: Müslim,
Eyman; Ebû Dâvûd, Itk
وقد روي من
غير وجه عن
عمران بن حصين
قال وفي الباب
عن أبي هريرة
قال أبو عيسى
حديث عمران بن
حصين حديث حسن
صحيح والعمل
على هذا عند
بعض أهل العلم
من أصحاب
النبي صلى
الله عليه وسلم
وغيرهم وهو
قول الشافعي
وأحمد وإسحاق
يرون استعمال
القرعة في هذا
وفي غيره وأما
بعض أهل العلم
من أهل الكوفة
وغيرهم فلم
يروا القرعة
وقالوا يعتق
من كل عبد
الثلث
ويستسعى في ثلثي
قيمته وأبو
المهلب اسمه
عبد الرحمن بن
عمرو الجرمي
وهو غير أبي
قلابة ويقال
معاوية بن
عمرو وأبو
قلابة الجرمي
اسمه عبد الله
بن زيد
Bu hadis Imrân b.
Husayn’dan daha değişik şekillerde de rivâyet edilmiştir. Tirmizî: Bu konuda
Ebû Hureyre’den de hadis rivâyet edilmiştir. Tirmizî: Imrân b. Husayn hadisi
hasen sahih olup Rasûlullah (s.a.v.) ‘in ashabından ve başkalarından bazı ilim
adamlarının uygulaması bu hadise göredir. Mâlik, Şâfii, Ahmed ve İshâk
bunlardan olup bu ve benzeri meselelerde kur’a çekilmesi görüşündedirler.
Küfeliler ve başka
ilim adamları ise kur’a çekilmesi görüşüne katılmamakta ve şöyle demektedirler:
“Her kölenin üçte biri azat edilmiş sayılır diğer üçte ikilerinin değerini
ödemek üzere bu köleler belli bir süre çalıştırılır ve bedellerini kendileri
öderler.” Ebûl Mühelleb’in ismi Abdurrahman b. Amr el Cürmî olup Ebû Kılâbe
değildir. Kendisine Muaviye b. amr da denilir. Ebû Kılâbe el Cürmî’nin ismi
Abdullah b. Zeyd’tir.