26- ALIŞVERİŞ YAPANLAR
BİRBİRLERİNDEN AYRILMADIKÇA MUHAYYERDİRLER
حدثنا واصل
بن عبد الأعلى
حدثنا فضيل عن
يحيى بن سعيد
عن نافع عن بن
عمر قال سمعت
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يقول
البيعان
بالخيار ما لم
يتفرقا أو
يختارا قال
فكان بن عمر
إذا ابتاع
بيعا وهو قاعد
قام ليجب له
البيع
İbn Ömer (r.a.)’den
rivâyete göre, şöyle demiştir: “Alışveriş yapan iki kişi birbirinden
ayrılmadıkça muhayyerdirler yani alışverişi yapıp kesinleştirebilirler veya
vazgeçerler.”
İbn Ömer bir mal satın
aldığında eğer oturuyor ise satışın tahakkuk etmesi için ayağa kalkardı. (Yani
bulunduğu konumu değiştirmiş olurdu.)
Diğer tahric: Buhârî,
Buyu’; Müslim, Buyu’
قال أبو عيسى
وفي الباب عن
أبي برزة
وحكيم بن حزام
وعبد الله بن
عباس وعبد
الله بن عمرو
وسمرة وأبي
هريرة قال أبو
عيسى حديث بن
عمر حديث حسن
صحيح والعمل
على هذا عند
بعض أهل العلم
من أصحاب
النبي صلى
الله عليه
وسلم وغيرهم
وهو قول
الشافعي
وأحمد وإسحاق
وقالوا الفرقة
بالأبدان لا
بالكلام وقد
قال بعض أهل
العلم معنى
قول النبي صلى
الله عليه
وسلم ما لم
يتفرقا يعني
الفرقة
بالكلام
والقول الأول
أصح لأن بن
عمر هو روى عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم وهو أعلم
بمعنى ما روى
وروي عنه أنه
كان إذا أراد
أن يوجب البيع
مشى ليجب له
وهكذا وروي عن
أبي برزة
Tirmîzî: Bu konuda Ebû
Berze, Hakîm b. Hızâm, Abdullah b. Abbâs, Abdullah b. Amr, Semure ve Ebû
Hüreyre’den de hadis rivâyet edilmiştir.
Tirmîzî: İbn Ömer
hadisi hasen sahihtir. Rasûlullah (s.a.v.)’in ashabından ve başka dönemlerden
bazı ilim adamlarının uygulaması bu hadise göredir. Şâfii, Ahmed ve İshâk
bunlardandır. Hadiste geçen “ayrılmak” konusu; sözü değiştirmek değil konumu
değiştirmek yani bedenen oradan ayrılmaktır. Demektedirler.
Bazı ilim adamları
hadiste geçen “Birbirinden ayrılmadıkça” sözünden maksad “Söz konusunu”
değiştirmektir. Derler ki: Birinci görüş daha sahihtir. Çünkü İbn Ömer bu
hadisi Rasûlullah (s.a.v.)’den bizzat rivâyet etmiştir ve rivâyet ettiği
hadisin manasını daha iyi bilir. Yine İbn Ömer’den de rivâyete göre, yaptığı
alışverişin gerçekleşebilmesi için birkaç adım yürürdü. Aynı şekilde Ebû
Berze’den de böylece rivâyet edilmiştir.