|
UMDETU’L AHKAM |
ALIŞVERİŞ |
|
MUHAKELE VE MÜZABENENİN, MUHABERENİN VE OLGUNLAŞTIĞI
BELLİ OLMADAN ÖNCE MAHSULÜN SATIŞININ, MUAVEME DENİLEN YILLAR BOYUNCA SATIŞIN
YASAKLANDlĞI |
Muhabere müzaraa ile yakın anlamdadır. Her ikisi ise yetişmiş ekinin
bir bölümü karşılığında arazi üzerinde yapılan bir muameledir. Üçte bir, dörtte
bir ve buna benzer belli ürün miktarı üzerinde anlaşmak gibi. Fakat müzaraa akdinde tohum, arazi sahibi tarafından verilir,
muhaberede ise tohum çalışan (amil) tarafından karşılanır. Mezheb
alimlerimizin cumhuru bunu böyle açıklamışlardır. Şafii'nin açık ifadelerinin
zahiri de budur.
Bazı Mezheb
alimlerimiz dil bilginlerinden bir grup ve başkaları ise her ikisi aynı
manadadır demişler ve şu açıklamayı yapmışlardır: Muhabere "habir" den türemiştir. Bu da çiftçi demektir. Cumhurun
görüşü budur. Bunun "habar" den türediği de
söylenmiştir ki bu da yumuşak arazi demektir. Payanlamına
gelen "hubre" den türediği de söylenmiştir.
el-Cevheri dedi ki: Ebu Ubeyd'in dediğine göre bu
balık ya da etten düşen pay anlamındadır. Mesela bir
koyun satın alıp, kesip etini kendi aralarında paylaştıranların bu yaptıklarını
anlatmak için: "tehabberu" denilir. İbnu'l-A'rabi dedi ki: Bu kelime
"habır"den alınmıştır. Çünkü yapılan ilk
muamele onun hakkında olmuştur.
Müzaraa ve muhaberenin sıhhati hususunda selefin meşhur görüş
ayrılığı vardır. Bunu yüce Allah'ın izni ile bundan sonraki bir babta açıklayacağız.
Muaveme denilen yıllar boyunca satışın yasaklanışına gelince: Bir
kimse iki, üç ya da daha fazla yıllığına ağacın
mahsulünü satmasıdır. Buna muaveme satışı ve sinin
satışı denilir. İcma ile batıldır. Bu hususta icma bulunduğunu bu hadisler dolayısı ile İbnu'l-Munzir ve başkaları
nakletmiş bulunmaktadır. Ayrıca bu bir garar
satışıdır. Çünkü olmayan, bilinmeyen, teslim edilemeyen, akdi yapanın
mülkiyetinde bulunmayan şeylerin satışıdır. Allah en iyi bilendir.
3885-81/1- ... Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) muhakele, muzabene ve muhabereyi olgunlaştığı görülmedikçe taze
meyveyi satmayı ve araya dışındakilerin dinar ve dirhemden başka bedel
karşılığında da satılmasım yasakladı.
Açıklama:
"Olgunlaştığı
görülmeden taze meyvenin satılmasım ve -araya dışında
dinar ve dirhemden başkası ile de satılmasını yasakladı." Yani taze hurma
olgunlaştığı görüldükten sonra kuru hurma karşılığında satılamaz. Dinar, dirhem
ve başka bedellere mukabil satılır. Yasak olan satış ancak kuru hurma
karşılığında satılmasıdır. Araya ise müstesnadır. Araya olarak satılan
ağaçların taze meyveleri -ilgili babında belirtilen şart çerçevesinde- kuru
hurma karşılığında satılabilir.
Ata dedi ki: Cabir bize açıklama yaparak dedi ki: Muhabere ekin
bulunmayan tarlayı bir kimsenin bir diğerine vermesidir. O da bu tarlaya
harcamalarını yapar sonra mahsulden bir miktar alır. Müzabene,
hurma ağaçlarındaki taze hurmanın ölçek ile kuru hurma karşılığında
satılmasıdır, muhakele ise ziraatte
bunun gibi olup mevcut ekini ölçekle tane ile satmasıdır.
Açıklama:
"Yenilebilir hale
gelmeden taze hurmayı satmayı yasakladı." Maksat olgunlaştığının görülmesi
ve artık hoş bir şekilde yenilebilecek bir hale gelmesidir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: