UMDETU’L AHKAM

ALIŞVERİŞ

ŞEHİRLİNİN KÖYLÜ ADINA SATIŞ YAPMASININ HARAM OLDUĞU BABI

3804- 19/2- ... İbn Abbas'dan şöyle dediğini rivayet etti: Rasulullah (s.a.v.) mal getiren kafilelerin karşılanmasını ve şehirlinin köylü adına satış yapmasını yasakladı.

(Tavus) dedi ki: Bunun üzere İbn Abbas'a: Şehirlinin köylü adına satış yapması ne demektir? dedim. O: Yani ona simsarlık yapmasın, dedi.

Açıklama:

(3803) "Rasuluilah (s.a.v.) şehirlinin köylü adına satış yapmasını yasaklad!." diğer rivayette (3804) "Tavus, İbn Abbas'a şehirlinin köylü adına ne demektir dedi. o: Ona simsar olmasın dedi." başka bir rivayette: (3805) "Şehirli köylü adına satış yapmasın ... rızıklandırsın." Enes'den gelen bir rivayette (3807) "Şehirlinin köylü adına satış yapması bize nehyedildi -kardeşi yahut babası olsa dahi-" buyrulmaktadır.

Bu hadis-i şeritler şehirlinin köylü adına satış yapmasının haram kılınması hükmünü ihtiva etmektedir. Şafii ve çoğunluk böyle demiştir. Mezheb alimlerimiz de der ki: Bundan maksat şudur: Çölden ya da başka bir şehirden yabancı bir kişi herkesin muhtaç olduğu bir malı o günün fiyatına satmak kastı ile getirir. Şehirli de ona: Sen onu yanıma bırak da ben onu senin adına peyderpey daha pahalıya satayım, der.

Mezheb alimlerimiz der ki: Böyle bir alışveriş ancak bu şartlarla ve bu yasağı bilmesi şartı ile haram olur. Eğer yasaktan haberi yoksa yahut da getirilen mal şehirde ihtiyaç duyulan türden değilse ve getirilen bu malın az olması sebebi ile etkili olmayacaksa haram değildir. Şayet yasağa uymayarak şehirli köylü adına satış yapacak olursa haram olmakla birlikte satış sahihtir. Bizim mezhebimizin görüşü budur.

Malikilerden ve başkalarından bir topluluk da bu görüştedir. Bazı Maliki fukahası: Fırsat kaçmadığı sürece satış feshedilir demişlerdir. Ata, Mücahid ve Ebu Hanife ise kayıtsız ve şartsız olarak şehirlinin köylü adına satış yapması caizdir demişlerdir. Çünkü "din nasihattır" hadisi bunu gerektirmektedir. Ayrıca derler ki: Şehirlinin köylü adına satış yapmasının yasaklanışı neshedilmiştir. Bazıları da: Sadece bir iddia olarak buradaki yasağın tenzihi kerahet olduğunu söylemişlerdir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

GEBE DEVENİN YAVRUSUNUN GEBELİĞİNE KADAR VADELİ SATIŞ YAPMANIN HARAM KILINDIĞI BABI