|
UMDETU’L AHKAM |
ALIŞVERİŞ |
|
MÜLAMESE VE MÜNABEZE SURETİ İLE SATIŞIN İPTAL EDİLDİĞİ
BABI |
3785-3/6- ... Ebu Said el-Hudri
dedi ki: Rasulullah (s.a.v.) bize iki alışverişi ve
iki giyinişi yasakladı. O alışverişde dokunmaca ve atmacayı
yasakladı. Dokunmaca bir adamın diğerinin elbisesine gece yahut gündüz
dokunması ve onu ancak bu kadarı ile çevirmesidir. Atmaca ise bir adamın bir
diğerine elbisesini atması, diğerinin de ona elbisesini atmasıdır. İşte bu
bakmadan ve karşılıklı rıza olmadan onların yaptıkları alış veriş idi.
Açıklama:
Nebi (s.a.v.)'in mülamese (dokunmaca) ve münabeze
(atmaca) alışverişlerini yasaklamasına gelince; kitapta (Müslim) bunun tefsiri
ile alakalı görüşlerden birisi ile bunu açıklamış bulunmaktadır. Mezheb alimlerimizin dokunmak suretiyle alışveriş hakkında
üç türlü açıklama vardır. Biri Şafii'nin yaptığı açıklamadır. O da bir kimsenin
bir kumaşı katlanmış hali ile yahut da karanlıkta getirmesi, pazarlık yapan
kişinin ona dokunması sonra da kumaş sahibinin: Ben bunu sana sartım, o şu kadardır. Senin dokunuşunun bakmanın yerine geçmesi ve gördüğün taktirde de senin muhayyerliğinin
bulunmaması şartı ile satıyorum demesi ile olur.
İkincisi ise dokunuşun
kendisini satış kabul etmeleridir. Bu durumda eğer sen buna dokunursan artık o
senin tarafından satın alınmış olur der.
Üçüncüsü ise, ona ne
zaman dokunursa artık meclis muhayyerliği de başka muhayyerliklerinin de
bitmesi şartı ile bir şeyler satması demektir.
Böyle bir satış bütün
bu açıklama şekillerinde batıldır.
Atmak suretiyle
alışveriş (münabeze) için de üç açıklama yapılmıştır.
Birincisine göre atmanın kendisini bizzat alışveriş kabul ederler. Bu Şafii'nin
açıklamasıdır.
İkincisine göre satıcı
ben sana sattım, onu sana attığım taktirde muhayyerliğin kalkar ve satış
bağlayıcı olur demesi ile olur.
Üçüncüsü ise kasıt
yüce Allah'ın izni ile Bey'ul Hasat (çakıl taşları
satışı)nda açıklayacağımız üzere çakıl taşının
atılmasıdır. Böyle bir alışveriş de ihtiva ettiği garar
(risk) sebebi ile batıldır.
(3785) "Bu ise
görmeden ve karşılıklı rıza olmadan onların satışları oluyordu." Yani
incelemeden ve inceledikten sonra rıza aranmadan gerçekleşiyordu. Allah en iyi
bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: