UMDETU’L AHKAM

ORUÇ BÖLÜMÜ

DUHA (KUŞLUK) NAMAZININ MÜSTEHAB OLDUĞU, EN AZ İKİ REK'AT EN MÜKEMMEL SEKİZ REK'AT, MUTEDİL OLARAK DA DÖRT YA DA ALTI REK'AT KILINACAĞI VE ONU SÜREKLİ KILMAYA TEŞVİK BABI

1669-85/13- Bize Şeyban bir Ferruh tahdis etti... Ebu Hureyre dedi ki: Can dostum bana üç hususu tavsiye buyurdu: "Her aydan üç gün oruç tutmayı, kuşluk vakti iki rek'at namaz kılmayı ve uyumadan önce vitir kılmayı."

Açıklama:

Bu babta (1657-1658) Aişe (radıyallahu anha)'nın bir yolculuktan gelmesi halinde kuşluk namazını kılmadığına dair rivayeti, (1659) onun Resulullah (s.a.v.)'i kuşluk namazını kılarken asla görmemiş olmakla birlikte kendisinin kuşluk namazını kıldığı ve Resulullah (s.a.v.)ın ... bir ameli onlara farz kılınır korkusu ile yapmadığılına dair rivayeti; yine ondan gelen diğer rivayette (1660) "Nebi (s.a.v.)ın kuşluk namazını dört rek'at kıldığı ve dilediği kadar da fazlasını kıldığı" rivayeti, bir başkasında (1662) "Allah'ın dilediği kadar" ını ziyade ettiği, Ümmü Hani'nin rivayet ettiği (1664) hadiste: "Sekiz rek'at kıldığı", Ebu Zerr'in (1668), Ebu Hureyre'nin (1669), Ebli'd-Derda'nın (1672) rivayet ettikleri hadislerde "İki rek'at kıldığı" belirtilmektedir.

Bu hadislerin tamamı tahkik ehline göre birbirleri ile uyumlu (müttefik), aralarında ihtilaf (farklılık ve tutarsızlık) bulunmayan hadislerdir. Hadislerin ifade ettikleri mana özetle şudur: Kuşluk namazı müekked bir sünnettir. Asgarisi iki rek'at, en mükemmeli sekiz rek'attır. İkisi arasında dört ya da altı rek'at olabilir. Bunların ikisi de (yani dört ve altı rek'at) sadece iki rek'at kılmaktan daha kamildir. Ama sekiz rekattan daha aşağıdadır.

Aişe (radıyallahu anha)'nın rivayet ettiği biri onun kuşluk namazını kılmadığı, diğeri kıldığı şeklindeki iki hadisin cem'i (telifi) de şöyledir: Nebi (s.a.v.) bazı vakitlerde fazileti dolayısı ile bu namazı kılmakla birlikte bazılarında -Aişe (radıyallahu anha)'nın zikrettiği gibi- farz olur korkusu ile terk ederdi. Aişe'nin ancak uzak bir yolculuktan geldiği taktirde bu namazı kılardı, şeklindeki sözleri de -ben onun kıldığını görmedim- anlamı ile yorumlanır. Nitekim ikinci rivayette: "Rasulullah (s.a.v.)ı kuşluk namazını kılarken asla görmedim" ifadesinde de böyle demiştir.

Buna sebepise şudur: Nebi (s.a.v.) kuşluk namazı vaktinde Aişe'nin yanında nadir zamanlarda bulunurdu. Çünkü o bu vakitte ya yolculuktaydı, bazı hallerde de mukim olmakla birlikte mescidde ya da başka bir yerde bulunurdu. Eğer o vakitte hanımlarının yanında ise nihayet ona ancak dokuz günde bir gün düşerdi. Böylelikle onun: "Ben onu o namazı kılarken görmedim" sözleri doğru olarak anlaşılmış olur ama bununla birlikte ya kendisinin yahut başkasının verdiği habere binaen bu namazı kıldığını da öğrenmiş idi. Yahut da onun: "Bu namazı kılmazdı" anlamındaki sözünü buna devam ederek kesintisiz kılmazdı, diye anlaşılır. Böylelikle onun bu olumsuz ifadesi namazın esası ile ilgili değil, onu devamlı kılması hakkında söz konusu olur. Allah en iyi bilendir.

İbn Ömer'den kuşluk namazı hakkında "o bir bidattir" dediği şeklinde sahih olarak nakledilen sözüne gelince, bu sözü, bu namazın mescidde kılınmasının ve bunun başkaları görsün diye yerine getirilmesinin bidat olduğu şeklinde yorumlanmalıdır. Nitekim onun zamanında bazı kimseler bunu bidat olarak böyle yapıyorlardı. Yoksa bu namazın esas itibari ile evlerde ve benzeri yerlerde kılınması da yerilmiştir anlamında söylememiştir. Yahut da onun, bidattir sözü, onu ısrarla ve devamlı kılmak bidattir, diye anlaşılır. Çünkü Nebi (s.a.v.) farz kılınır korkusu ile onu sürekli kılmamıştır. Bu hüküm ise onun hakkında söz konusudur. Bizim hakkımızda ona dikkat edip özenle devam etmemizin müstehab olduğu da Ebu'd-Derda ve Ebu Zerr'in rivayet ettikleri hadisle sabit olmuştur.

Ya da şöyle denebilir: İbn Ömer'e Nebi (s.a.v.)'in fiili uygulaması, o namazı emr etmesi ve bunu nasıl kıldığına dair bilgi ulaşmamıştır. Yoksa ilim adamlarının cumhuru kuşluk namazının müstehab olduğu kanaatindedir. Hakkında kararsızlık ise yalnız İbn Mes'ud ve İbn Ömer'den rivayet edilmiştir. Allah en iyi bilendir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

YALNIZ BAŞINA CUMA GÜNÜ ORUÇ TUTMANIN MEKRUH OLDUĞU BABI