UMDETU’L AHKAM

ZEKAT

KÖLESi VE ATı SEBEBİ iLE MÜSLÜMANA ZEKAT YOKTUR

2270-711 - ... Ebu Hureyre'den rivayet ettiğine göre ResuluIlah (s.a.v.): "Müslümana kölesi ve atı sebebi ile zekat yoktur" buyurdu.

2273-10/4- ... Ebu Hureyre'yi Rasulullah (s.a.v.)'den şöyle buyurdu diye tahdis ederken dinledim: "Köleden dolayı zekat yoktur, fıtır sadakası müstesna."

Açıklama:

(2270) "Müslümana kölesi ve atı sebebi ile sadaka (zekat) yoktur." Bu hadis ihtiyaç mallarında zekat düşmeyeceği hususunda asıl bir dayanaktır. Aynı zamanda ticaret maksadı ile edinilmemeleri halinde atlarda ve kölelerde de zekat düşmediği hususunda da aslı bir dayanaktır. Selef ve halefden genelolarak ilim adamları da böyle demiştir. Ancak Ebu Hanife ve onun hocası Hammad b. Ebu Süleyman ile bir topluluk tamamen dişi olmaları ya da dişi ve erkek karışık olmaları halinde her bir at için bir dinar zekatı vacip (farz) kabul etmişlerdir. Arzu ederse de bunların kıymetlerini tesbit edip her iki yüz dirhem için beş dirhem de verebilir. Fakat bu hususta onların bir delilleri bulunmamaktadır. Bu hadis onların bu kanaatlerini reddetmek için açık bir delildir.

(2273) Köle hakkında: "Fıtır sadakası müstesna" ibaresi kölesinin fıtır sadakasının efendisi tarafından ödenmesinin vacip olduğu hususunda açık bir delildir. Bu köle ister ihtiyaç için alıkonulmuş olsun, ister ticaret için fark etmez. Malik. Şafii ve cumhurun görüşü budur. Kufeliler ise ticaret maksadı ile sahip olunan kölelerin fıtır sadakasını ödemek vacip değildir demişlerdir. Davud'dan ise fıtır sadakasını ödemek efendisine değil kölenin kendisine vaciptir. Bu durumda efendinin fıtır sadakasını ödeyebilmesi için kölesine kazanma imkanını vermesi gerekir, dediği nakledilmiştir. Aynı zamanda bu görüşü Kadı Iyaz, Ebu Sevr'den de nakletmiştir.

Şafii'nin ve ilim adamlarının cumhurunun görüşüne göre ise mükatep kölenin fıtır sadakası kendisine de efendisine de vacip değildir. Ata, Malik ve Ebu Sevr'den efendisi üzerine vacip olduğu görüşü nakledilmiştir. Bu aynı zamanda Şafii mezhebine mensub bazı ilim adamlarının bir görüşüdür. Çünkü Nebi (s.a.v.): "Üzerinde ödemekle yükümlü bulunduğu bir dirhem dahi kaldığı sürece mükatep köledir" hadisi bunu gerektirmektedir. Yine bu hususta bazı Mezheb alimlerimizin bir diğer görüşü vardır ki fıtır sadakası mükatebir. kendisi tarafından ödenmesi icab eder. Çünkü mükatep pek çok hüküm bakımından hür kimse gibidir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

HAYVAN, MADEN VE KUYU SEBEBİYLE YARALANMA HEDERDİR