UMDETU’L AHKAM

NAMAZ

BESMELE'NİN AÇIKTAN OKUNMAYACAĞINI SÖYLEYENLERİN DELİLİ BABI

888-50/1 - Bize Muhammed b. el-Müsenna ve İbn Beşşar tahdis etti. .. Şu'be dedi ki: Katade'yi, Enes'ten şöyle dedi diye tahdis ederken dinledim: Rasulullah (s.a.v.), Ebu Bekir, Ömer ve Osman ile birlikte namaz kıldım. Onlardan birisinin Bismillahirrahmanirrahim'i okuduğunu duymadım.

890-52/3- Bize Muhammed b. Mihran er-Razi de tahdis etti. Bize el-Velid b. Müslim tahdis etti. Bize el-Evzai, Abde'den tahdis ettiğine göre Ömer b. elHattab şu sözleri açıktan okur ve şöyle derdi: Subhanekellahumme ve bi hamdik ve tebareke'smuk ve teala cedduk ve la ilahe gayruk.

Yine (Evzai) Katade'den rivayet ettiğine göre Katade kendisine mektup yazarak Enes b. Malik'ten kendisine tahdis edip şöyle dediğini haber verdi: Nebi (s.a.v.)'in, Ebu Bekir, Ömer ve Osman'ın arkasında namaz kıldım. Onlar Kur'an okumaya "Elhamdulillahi Rabbi'ı-Alemın" diye başlıyorlar ve ne kıraatin başında, ne de sonunda "bismillahirrahmanirrahim"i zikretmezlerdi.

Açıklama:

Bu babta (888) Enes'in: "Rasulullah (s.a.v.) ... ile birlikte namaz kıldım ... " rivayeti yer almaktadır. Diğer rivayette (890) Kur'an okumaya

"Elhamdulillahi Rabbi'ı-Alemin diyerek başlıyorlardı" denilmektedir. Bunun da senedinde Katade, Enes'ten diye zikredilmiştir. İkinci (889) rivayet yolunda da "Katade'ye: Bunu Enes'ten dinledin mi, soruldu. O evet dedi" ifadeleri yer almaktadır. Bu da onun bu hadisi bizzat dinlemiş olduğuna dair açık bir ifadedir. Böylelikle tedlis yapan bir ravi olması sebebiyle bunu mürsel bir rivayet olarak nakletmiş olabileceği korkusu ortadan kalkmaktadır.

(890) "Kıraate elhamdulillah ... diye başlarlardı." Burada "elhamdu"de ki dal harfi hikaye üslubu ile aktarıldığından merfu okunur.

Besmele'yi Fatiha'dan kabul etmeyenler ile Fatiha'dan kabul etmekle birlikte açıktan okunmayacağını söyleyenler bu hadisi delil gösterirler. Şafii -yüce Allah'ın rahmeti ona-'nin görüşüne ve selef ve haleften çeşitli kimselerin kanaatine göre ise besmele Fatiha'nın bir ayetidir ve Fatiha'nın açıktan okunduğu yerde besmele de açıktan okunur. Mezheb alimlerimiz ile onun Fatiha'dan bir ayet olduğunu söyleyenlerin dayanağı besmele'nin mushafta mushafın hattı ile yazılmış olduğudur. Bu ise ashab-ı kiram'ın Kur'an hattıyla Kur'an'dan başka bir şeyi tespit etmemek üzere ittifak ve icmaı ile olmuştu. Onlardan sonra gelen bütün çağlardaki bütün Müslümanlar da günümüze kadar besmele'nin berae (tevbe) süresinin ilk ayeti olmadığı üzerinde ve o sürenin başında yazılmayacağında icma etmişlerdir. İşte bu da bizim görüşümüzü pekiştirmektedir.

"Subhanekellahumme ve bi hamdik" ile ilgili olarak Hattabı dedi ki: Bana İbn Hallad haber verip dedi ki: Zeccac'a "ve bi hamdik" sözündeki vav'a dair soru sordum. O "subhanekellahumme ve bi hamdike sebbahtuk: Allahım, seni her türlü eksiklikten tenzih ettiğim gibi, sana hamd ederek de seni her türlü eksiklikten tenzih ederim" anlamındadır, demiştir. Ayrıca burada "ced" azam et demektir, demiştir. Allah en iyi bilendir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

NAMAZDA SEHV VE SEHV DOLAYISIYLA SECDE YAPMAK BABI