SEHV (NAMAZ’DA YANILMA) VE SEHV SECDESİ:

Namaz’da aklı karışıp kaçıncı rekat’ta olduğunu unutan kişi emin olduğu sayıyı referans kabul edip namaza devam eder, bitirince iki secde yapar. Bu genel bilgidir, açıklama ve deliller için bu sayfa’daki bilgi ve kaynakları kullanabilirsin!

kaynaklar S-Buhari’de S-Müslim’de Nesai’de Muğni’l-Muhtac’da

İmam Ebu Abdullah el-Mazeri dedi ki: Bu babta beş hadis vardır:

1- Ebu Hureyre (r.anh)'ın, şüphe ettiği için kaç rekat kıldığını bilmeyen kimse hakkındaki hadis-i şerif. Bu hadiste iki secde yapacağı zikredilmekle birlikte bu secdelerin nerede yapılacağı sözkonusu edilmemiştir.

2- Ebu Said (r.anh)'ın, şüphe eden kişinin selam vermeden önce iki secde yapacağına dair hadisi

3- İbn Mesud (r.anh)'ın, beşinci rekatta kalkıştan söz eden ve selamdan sonra secde ettiğini belirten hadisi

4- Zulyedeyn hadisi: Bu hadiste de iki rekatın sonunda selam verdiği, yürüdüğü, konuştuğu ve selamdan sonra secde ettiği sözkonusu edilmektedir.

5- İbn Buhayne hadisi: Bu hadiste de ikinci re kattan sonra kalkıp, secde etmek sözkonusu edilmiştir.

İlim adamları bu hadislerin ne şekilde delil alınacağı hususunda ihtilaf etmişlerdir. Davud: Bu hadislere kıyas yapılmaz, aksine bu hadisler rivayetlerinde belirtilen şekilde aynı yerlerde kullanılır, demiştir. Ahmed -yüce Allah'ın rahmeti ona- de özel olarak bu namazlar ile ilgili olarak, Davud'un görüşü ile aynı kanaatte olmakla birlikte, diğerlerinde ona muhalefet etmiş ve: Bu namazların dışındakilerde ise her bir yanılma için selamdan önce secde yapar, demiştir.

Ahmed -yüce Allah'ın rahmeti ona- de özel olarak bu namazlar hakkında Davud'un görüşünü kabul etmiş fakat diğer namazlar hususunda ona muhalefet edip, bunların dışındaki hallerde ise her sehv için selamdan önce secde eder, demiştir.

Kıyası kabul edenlere gelince, bunlar arasında görüş ayrılıkları bulunup, bazıları şöyle demektedir: Namaz kılan kişi, her sehv hakkında serbesttir dilerse selamdan önce secde eder, dilerse fazlalık ve eksiklik halinde selamdan önce secde eder.

Ebu Hanife (r.anh) dedi ki: Sehv secdesinde asl olan selamdan sonra yapılmasıdır. O bazı hadisleri de buna göre yorumlamıştır.

Şafii -yüce Allah'ın rahmeti ona- dedi ki: Sehv secdesinde asl olan selamdan önce yapılmasıdır. Geri kalan hadisleri de buna göre açıklamıştır.

Malik -yüce Allah'ın rahmeti ona- dedi ki: Eğer sehv (yanılma) fazlalıkta olmuşsa selamdan sonra secde eder. Eğer namazda bir eksiklik yapmışsa o takdirde selamdan önce secde eder.

Şafii -yüce Allah'ın rahmeti ona- ise şöyle der: Ebu Said hadisinde: Eğer kıldığı fazla rekat beşinci re kat ise onu çift yapar demiş ve fazla kılmış olmak ihtimali ile birlikte selamdan önce sehiv secdesinin yapılacağını açıkça ifade etmiş bulunmaktadır. İhtimal ise mevcut gibidir. Beşinci rekate kalkıp selamdan sonra secde yapmak şeklindeki İbn Mesud'un rivayet ettiği hadisi Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in yanıldığını ancak selamdan sonra öğrenmiş olması haline tevil edip, yorumlamaktadır. Eğer ondan önce yanıldığını bilmiş olsaydı, selamdan önce secde ederdi. Zülyedeyn hadisini de yanılmanın olduğu ve ondan sonra sehiv secdesini de yanılarak yapmadığı ve bundan sonra bunu telafi ettiği şeklinde yorumlamıştır. El-Mazeri'nin açıklamaları bundan ibarettir ve onun bu açıklamaları oldukça değerlidir.

Bu husustaki görüşlerin en kuvvetli olanı İmam Malik'in -Allah'ın rahmeti ona- görüşü, ondan sonra da İmam Şafii'nin görüşüdür. Şafii'nin -yüce Allah'ın rahmeti ona- Malik'in görüşü gibi -buna yapmakta muhayyer olduğu şeklinde bir görüşü 'de bulunmaktadır. İmam Malik'in -yüce Allah'ın rahmeti ona- görüşü kabul edilecek olursa bir namazda iki yanılma (sehv) olursa bu yanılmaların biri fazlalık yaparak, diğeri de eksik bırakarak olmuşsa selamdan önce secde eder.

Kadi İyaz -yüce Allah'ın rahmeti ona- ve bizim (Şafii) mezhebimiz alimlerinden bir topluluk dedi ki: Bu ihtilaf eden ilim adamları ile onlardan başka diğer ilim adamlarına göre de fazlalık ya da eksiklik sebebiyle ister selamdan önce, ister sonra secde etsin bunun onun için yeterli olacağı ve namazının bozulmayacağı hususunda görüş ayrılığı yoktur. Onların görüş ayrılığı sadece hangisinin daha faziletli olduğu ile. ilgilidir. Allah en iyi bilendir.

Cumhur dedi ki: İki ve daha fazla yanılacak olursa hepsi için iki secde yapması yeter. Şafii, Malik, Ebu Hanife ve Ahmed de -Allah hepsinden razı olsun- ve tabiinin cumhuru bu görüştedir. İbn Ebu Leyla -yüce Allah'ın rahmeti ona-'dan gelen rivayete göre ise her bir yanılma için iki secde yapar. Bu hususta zayıf bir hadis de vardır. (Müslim Nevevi şerhi).

ANA SAYFA’YA DÖN