YABANİ HAYVANLARIN
ETLERİ
Şafii (Allah'ın rahmeti
ona) dedi ki: Bütün yabani hayvan etlerinin durumu, evcil hayvan etlerinin durumu
hakkında yaptığım açıklama gibidir. Eğer yabani hayvan eti, bir yerde bulunup
teslim vadesinin geldiği zamanda, hiçbir durumda farklılık göstermiyorsa, selef
yoluyla satılması caiz olur. Eğer herhangi bir durumunda farklılık olup
bazılarında bulunuyor ise, bu durumda ancak mevcut olduğu durumda, selef
yoluyla satılması caizdir.
Dedi ki: Sanırım her bir
yerde her zaman için, ancak böyle bulunur. Çünkü bazı yerlerde yabani hayvan
bulunmaz. Bazılarında yabani hayvan bulunsa bile, avcılar onu avlayabilir de
avlamayabilir de. Şehirlerin bazılarında her ne kadar etin olmadığı zamanlar
bulunsa bile, o şehirlerde her gün ya da bazı günlerde et bulunur. Çünkü koyun,
deve ve inekler hemen hemen her yerde bulunurlar. Dolayısıyla selef yoluyla
satın alan kişi, satıcıyı o hayvanı kesip hak sahibine hakkını ödemekle sorumlu
tutar. Çünkü satın almak yoluyla hayvanı kesmek mümkündür. Ama av hayvanının,
evcil hayvanın satın alınıp bulunması gibi, bulunması mümkün olmaz. Şayet evcil
hayvanın ya da herhangi bir türünün selefin teslim edileceği vakitte
bulunmasının imkansız olduğu bir şehirde bulunuyor ise, o tür hayvanın
bulunmasının imkansız olduğu vakit için, selef alışverişinde bulunmak caiz
değildir.
Herhangi bir yerde
mevcut bulunuyor ise, yabani hayvan etinin selef yoluyla satılmasının caiz
olması, ancak evcil hayvan eti ile ilgili yaptığım açıklama gibi caiz olur.
Mesela ceylan, tavşan, yabani sığır, yaban öküzü, yaban eşeği, ya da muayyen
bir sınıfı zikrederek onu küçük ya da büyük diyerek belirtir. Eti de belirttiğim
gibi, semiz mi, güçlü mü olduğu tıpkı evcil hayvan etinde nitelendirdiğim
şekilde nitelendirir, hiçbir hususta ondan farklı değildir. Şu kadar var ki,
evcil hayvan etinde söz konusu olmayan bir hasletin söz konusu olması hali
müstesnadır. Eğer bazı yabani hayvanların bir şey ile avlanması halinde eti
güzel oluyorsa, bir diğeri yine bir şeyle avlandığı takdirde eti güzel
olmuyorsa, o takdirde şu şekilde avlanan değil, şu şekilde avlanan diye şart
koşar. Eğer böyle bir şekilde şart koşmamışsa, bilirkişiye sorulur. Eğer bunlar
kimi etlerin bozulacağını açıklayacak olurlarsa, etin bozulması bir kusur olup,
müşteri almak zorunda değildir. Şayet bu bir bozuluş değildir, fakat bu şekilde
bir avlanış daha hoştur, derlerse, bu bir bozuluş olmadığından ötürü, satıcı
aleyhine geri çevrilmez, müşteri geri almakla yükümlü olur. Bu ise, tıpkı
koyunlar hakkında söz konusu edilen, bir kısmının eti, bir kısmından daha
güzelolmakla birlikte, bozulmuş hali dışında eti hiçbir şekilde geri verilmez,
hükmü gibidir.
Dedi ki: Yabani
hayvanlar hakkında bir şey söylemek mümkün olduğu takdirde, hakkında
söylenecekler, evcil hayvanlar hakkında söylenecekler gibidir. Çünkü o da bir
nitelik, yaş ve cins (i belirtilmek) suretiyle caiz olur.
Niteliği, semizliği,
güçlü oluşu ve tartısı belirtilmek suretiyle, bütün kuş etlerinde selef
alışverişi caizdir. Ancak onun yaşının belirtilmesi söz konusu değildir. Çünkü
kuşlar yaş yerine büyük ve küçük niteliği ile satılır. Belirlenecek
nitelikleriyle parçalanmış olarak satılması muhtemelolan ile küçüklüğünden
dolayı, parçalanma ihtimali bulunmayan kuşların nitelikleri ve semizlikleri,
belirtilerek tartı ile selem yoluyla satılırlar. Et haliyle sayı belirtilmek
suretiyle, selem satışları caiz değildir. Çünkü sayı ile satılmaları kesilmiş olanlarda
caiz olmayıp diri olanlarında caizdir. Kesilmiş olanları ise, bir yiyecektir,
ancak tartı ile satılmaları caiz olur. Tartı ile bir kuş etini selem yoluyla
satın alırsa, tartı arasında başını da butları olmadan ayaklarını da almakla
yükümlü değildir. Çünkü ayaklarında et bulunmadığı gibi, şayet et kastı ile
alınmış ise, başının alınması maksat olarak gözetilen et isminin kapsamına
girmediği de bilinen bir husustur.
Sonraki için tıkla: