BALIKLAR
Şafii (yüce Allah'ın
rahmeti ona) dedi ki: Selef alışverişi için tespit edilen vadede eğer satın
alınan o şehirde, o vadede, insanların elinde kesintiye uğramaksızın bulunuyor
ise, o balıkların selef yoluyla satılmaları caizdir. Fakat belirlenen vadede,
eğer balık herhangi bir şehirde bulunmuyor ise, yabani ve evcil hayvanların
etleri hakkında, söylediklerimiz gibi bunların selef yoluyla satılmasında da
bir hayır yoktur.
Dedi ki: Selem yoluyla
balık satın aldığı takdirde, tartısı ile tuzlu balık ya da bilinen bir tartı
miktarı ile taze balık diye akit yapar. Her bir balık türünü cinsi ile
zikretmediği sürece tartı ile selef alışverişi, caiz değildir. Çünkü balıklar
et ve daha başka şeyler gibi, farklılık gösterirler. Hiçbir balık türünün tartı
dışında selef yoluyla satılması caiz değildir. Birisi;
- Nitelikleri
belirlenmiş olarak hayvanların belli bir sayıda selef yoluyla satılmasını caiz
gördüğüne göre, bunlarla balıklar arasındaki fark nedir? dese, şöyle denir:
- Hayvan iki maksatla
satın alınır. Birincisi hayatta iken ondan faydalanmaktadır, bu ise en kapsamlı
ve büyük faydasıdır. ikincisi ise, kesilip yenilmesi menfaatidir. Ben en büyük
menfaati dolayısıyla canlı olarak satın alınmasını caiz gördüğüm halde,
kesilmiş hali ile sayı ile satılmasını caiz görmem. Nitekim birisi: Ben üç
yaşuıda bir keçinin etini sana satıyorum, dese ve tartı şartı koşmasa, ben bunu
caiz görmem. Çünkü nitelik ile etin miktarını bilemez. Etin miktarı, ancak
tartı ile bilinir. Diğer taraftan insanlar, yenilip içilen her türlü şeyi
götürü olarak ancak gördüklerini alıp satarlar. Teminat altında olanı ise
götürü olarak satın almazlar.
Dedi ki: Balıketlerinin
tartı ile selef yoluyla satılması hakkında, kıyas kuyruğun da müşteri aleyhine
tartıya katılmasını gerektirmez. Çünkü kuyrukta et yoktur. Bununla birlikte
üzerinde et bulunan ve kuyruk kapsamı içerisine giren kısımlarını almak
zorundadır. Başının da tartıya girmesini, zorunda olmamakla birlikte, kuyrukla
baş arasındakini almakla yükümlüdür. Ancak alışverişini büyük bir balığın bir
parçası için yapmışsa, selef yoluyla aldığı miktarı tartısı ile balığın yerini
belirterek alır. Eğer belli bir yerini selef yolu ile satın almış ise, tıpkı
koyunun selef yolu ile satın alınması halinde, koyunun bir yerinde bulunması
muhtemelolan yeri, tayin etmekte olduğu gibi, balıkta da ancak bu şekilde selef
yapması caiz olur ve selef yoluyla aldığı yerin niteliğini belirtir. Eğer böyle
bir ihtimal yoksa durum, kuşlar ile ilgili açıkladığım gibidir.
Sonraki için tıkla: