BİRİMİ ÖLÇEK OLANLARDA
SELEF YAPMAK
[lS69) Şafii(Allah'ın
rahmeti ona) dedi ki: Bize Müslim b. Halid, İbn Cüreyc'den haber verdi. Onun Ata'dan
rivayet ettiğine göre, o, dedi ki: "(Ölçek) yukarıdan bastırılmaz,
doldurulup taşırılmaz ve sarsılmaz:
Şafii dedi ki: Kim,
ölçek birimi ile selef yoluyla satarsa, ölçekte bulunanları bastıramaz,
sarsamaz, eliyle onun taşmamasını sağlayamaz. Ölçeğin aldığı kadarı onundur.
Hilkatinde farklılık görüldüğü gibi, ölçekte farklılık gösteren, büyüyen ve
serdeşen herhangi bir şeyi selef yoluyla satın alma hakkı yoktur. Çünkü bunlar
arasında hiçbir şeyin bulunmadığı bir boşluk kalabilir. Böylelikle bunların her
biri, ne verdiğini ne aldığını bilemez. Sadece ölçek, dolu görülmektedir. Bu
şekilde olan mallarda ancak tartı yolu ile selef alışverişi yapılır. Aynı
şekilde böyle olan hiçbir durumda ölçek ile de satılamaz. Çünkü böylesi ölçekle
satılması halinde, ölçeği tam olarak tespit edilemez.
İşlerlikten kaldırılmış
ve terk edilmiş bir ölçek birimi ile selef alışverişi yapmakta da -eğer bu
husus u bilen adalet sahibi kimseler nezdinde genelolarak bilinen bir ölçek
ise,- bir sakınca yoktur. Şayet onu (ölçeği) bilen adalet sahibi iki işi dahi
bulunmuyor yahut da bunu ölçek olarak görmemiş olup o bana onu ölçek olarak
kullanıp ölçeceksin derse, bunda selef alışverişi caiz değildir. Terazi
hakkında da söylenecek de bunun gibidir. Çünkü bu artık tamamıyla ortadan kalkmış
ve miktarı bilinmemiş, taraflar, hakkında ihtilafa da düşebilirler. Bu sebeple
böyle bir tartı birimi ile selef fasittir. Bunda selemi fasit kabul edip,
götürü olarak bir şeyi selef yoluyla satmayı caiz kabul edenler de vardır.
Halbuki her ikisinin manası aynıdır. Birimi ölçek olan selef alışverişi, tıpkı
ölçek ve tartının nitelikleri hakkında belirttiğimiz gibi nitelendirilmiş
değilse, hayrı yoktur.
Sonraki için tıkla: