|
İBNÜ’L-ESİR |
4. CİLT |
HİCRETİN
DOKSANINCI YILI OLAYLARI (M. 708-709)
BUHARA'NIN FETHİ
Bundan
önce Haccac'ın Kuteybe'ye göndermiş olduğu ve Buhara hükümdarı Verdan Huzah'ı
bırakıp geri çekilmesinden dolayı tövbe etmesini emredip bu şehre nereden
gideceğini tarif eden mektubundan söz etmiştik. Haccac'ın bu mektubunu alan
Kuteybe 90 yılında Buhara'ya gaza yapmak üzere yola çıktı. Verdan Huzah ise
Suğdlulardan, Türklerden ve çevresinde bulunan kavimlerden asker istedi, bunlar
da gelip O'na katıldılar. Kuteybe onlardan daha erken Buhara'ya varıp muhasara
altına almıştı. Bu yardımcı kuvvetler Buharalılara gelince Müslümanların
karşısına çıkıp onlarla savaşmağa başladılar. Ezdliler bunun üzerine:
"Bizi bir kenara ve kendi halimize bırakınız." dediler, ancak
Kuteybe: "İlerleyiniz." deyince onlar da ilerlediler ve çok şiddetli
bir çarpışmaya tutuştular. Ezdliler daha sonra bozguna uğrayıp karargaha kadar
kaçtılar. Müşrikler onlara yetişip darmadağın ettiler, karargahlarının içine
girmek zorunda bıraktılar; öyle ki, kadınlarla atlılar kar9' karşıya kalıp
ağlamağa başladılar. Bunun üzerine Ezdliler tekrar geri dönüp hamle yaptılar.
Böylelikle Müslümanların iki ayrı kanadı Türklerin üzerine gitmiş oldu.
Yerlerine püskürtünceye kadar onlarla savaşıp durdular. Türkler tümsekçe bir
yere çıkıp orada durdular. Kuteybe: "Onları yerlerinden kin:
püskürtecek?" diye sorduğunda Araplardan hiç kimse üzerlerine gitmeyince
Temimoğulları'nın yanına vardı ve onlara: "Haydi, sİzin o meşhur
günleriniz gibi bir gün olsun." dedi. Bunun üzerine Veki' sancağı eline
alarak: "Ey Temimoğulları! Bugün berıi düşmana teslim mi
edeceksirıiz?" diye seslenillce onlar da: "Hayır, ey Ebu
Mutarrif!" diye cevap verdiler.
Hureym
bin Ebi Tahma Temimlilerin atlılarının başında bulunuyordu Veki' ise
Temimlilerin komutanı idi. Veki': "Ey Hureym! Atlılarınla ileriye
git." diyerek sancağı O'na verdi. Hureym sancağı alıp ileri gitti. Veki'
de piyadelerin başında olmak üzere ilerledi. Sonunda Hureym kendileri ile
Türkler arasında yer alan nehrin yanına vardı. Veld': "Ey Hureym,
ilerle!" deyince Hureym azgın devenin bakışı gibi baktı ve: "Atları
bu nehre mi süreyim? Ey ahmak! Atlar buraya dalarsa helak olur, giderler."
dedi. Veki' de: "Ey pis kadının oğlu! Benim emrime karşı mı
geliyorsun?" diyerek elinde bulunan bir çubukla O'nu dürttü. Hureym
atlarıyla birlikte nehri geçti. Veki' de nehrin yanına gelerek ahşaptan bir
köprü yaptı ve arkadaşlarına: "Kendisini ölüme hazırlamış olan kimseler bunun
üzerinden geçsin. Aksi takdirde olduğu yerde kalsın." dedi. Ancak O'nunla
birlikte sadece sekiz yüz kişi o köprüden geçti. Bu sekiz yüz kişi ile birlikte
düşmana yaklaşınca Hureym'e şöyle dedi: "Ben bunlarla mızraklarla
çarpışacağım: Sen de atlılarınla onların bizimle uğraşmalarına fırsat
verme." Daha sonra Veki' hamle yaparak safların arasına girdi. Hureym de
atlıları ile birlikte onların üzerine hamle yaptı ve mızrak mızrağa çarpışmağa
başladılar. Sonunda Türkleri tepeden püskürtünceye kadar çarpışıp durdular.
Kuteybe de şöyle seslendi: "Görmüyor musunuz, düşman kaçıyor?" Ancak
düşman tamamıyla kaçıp bozguna uğrayıncaya kadar hiç bir kimse nehri geçmedi.
Düşmanın bozgunundan sonra geriye kalanlar nehri geçmeğe başlayınca bu sefer
Kuteybe şöyle seslendi: "Kim bir baş getirirse ona yüz dirhem var."
Bunun üzerine pek çok kişinin başı getirildi.
O
gün Kuray'oğulları'ndan on bir kişi birer baş getirdi: Bunlara: "Sen
kimsin?" diye soruluyor: "Ben Kuray'oğullarındanım." diye cevap
veriyorlardı. Daha sonra Ezdlilerden birisi yine bir baş getirince ona:
"Sen kimsin?" diye sorulduğunda o da: "Ben de Kuray'oğullarından
birisiyim." diye cevap vermişti. Ancak Cehm bin Zahr onu tanıyarak:
"Yalan söyledi; Allah'a yemin ederim, o Ezdlidir." deyince Kuteybe:
"Ne diye bu şekilde davrandın?" diye sordu, Ezdli de şu cevabı verdi:
"Kafa getiren herkesin: "Kuray'oğullarındanım." dediğini görünce
kafa getiren herkesin bu sözü söylemesi gerektiğini zannettim." Kuteybe bu
söze güldü.
Hakan
ve oğlu yaralandı. Allah Müslümanlara zafer nasip etti. Kuteybe de fetih
haberini Haccac'a yazılı olarak bildirdi.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
KUTEYBE'NİN
SUĞD'LULARLA BARIŞ YAPMASI
BU YILIN OLAYLARI
KUTEYBE'NİN
SUĞD'LULARLA BARIŞ YAPMASI
NEYZEK'İN İHANETİ
VE TALEKAN'IN FETHİ
YEZİD BİN MÜHELLEB
VE KARDEŞLERİNİN HACCAC'IN HAPİSHANESİNDEN KAÇMALARI