2 - باب
جَامِعِ
مَاجَاءَ فِي
التَّدْبِيرِ
2- MÜDEBBER KÖLE HAKKINDA
DEĞİŞİK HÜKÜMLER
قَالَ
مَالِكٌ فِي
مُدَبَّرٍ
قَالَ لِسَيِّدِهِ
: عَجِّلْ لِي
الْعِتْقَ
وَأُعْطِيَكَ
خَمْسِينَ
دِينَاراً
مُنَجَّمَةً
عَلَىَّ.
فَقَالَ
سَيِّدُهُ :
نَعَمْ
أَنْتَ حُرٌّ،
وَعَلَيْكَ
خَمْسُونَ
دِينَاراً
تُؤَدِّي إِلَيَّ
كُلَّ عَامٍ
عَشَرَةَ
دَنَانِيرَ. فَرَضِيَ
بِذَلِكَ
الْعَبْدُ،
ثُمَّ هَلَكَ
السَّيِّدُ
بَعْدَ
ذَلِكَ
بِيَوْمٍ
أَوْ يَوْمَيْنِ
أَوْ
ثَلاَثَةٍ.
قَالَ
مَالِكٌ :
يَثْبُتُ
لَهُ
الْعِتْقُ، وَصَارَتِ
الْخَمْسُونَ
دِينَاراً
دَيْناً
عَلَيْهِ.
وَجَازَتْ
شَهَادَتُهُ،
وَثَبَتَتْ
حُرْمَتُهُ
وَمِيرَاثُهُ
وَحُدُودُهُ،
وَلاَ يَضَعُ
عَنْهُ مَوْتُ
سَيِّدِهِ
شَيْئاً مِنْ
ذَلِكَ الدَّيْنِ(
Malik (r.a) der
ki: "Müdebber köle efendisine: "Beni derhal azad et buna karşılık sana
takside elli dinar vereyim dese efendisi de bunun üzerine evet sen hürsün bana
eııi dinar borçlusun her yıl on dinar olmak üzere ödersin dese köle de bunu
kabul etse bundan sonra bir iki veya üç gün sonra efendi ölse köle hürriyetine
kavuşur ve elli dinar borçlanır. Şahitlik etmesi caiz olur. Hür kişinin
haklarını kazanır. Hakkında miras hükümleri ve ceza hükümleri sabit olur.
Efendisinin ölümü dolayısıyla borcundan hiçbir indirim yapılmaz."
(Sadece İmam-!
Malik'in Muvatla'ında geçmektedir.)
قَالَ
مَالِكٌ فِي
رَجُلٍ
دَبَّرَ
عَبْداً لَهُ،
فَمَاتَ
السَّيِّدُ
وَلَهُ مَالٌ
حَاضِرٌ,
وَمَالٌ
غَائِبٌ
فَلَمْ يَكُنْ
فِي مَالِهِ
الْحَاضِرِ
مَا يَخْرُجُ
فِيهِ
الْمُدَبَّرُ.
قَالَ :
يُوقَفُ
الْمُدَبَّرُ
بِمَالِهِ،
وَيُجْمَعُ
خَرَاجُهُ
حَتَّى
يَتَبَيَّنَ
مِنَ
الْمَالِ
الْغَائِبِ،
فَإِنْ كَانَ
فِيمَا
تَرَكَ
سَيِّدُهُ مِمَّا
يَحْمِلُهُ
الثُّلُثُ
عَتَقَ
بِمَالِهِ
وَبِمَا جُمِعَ
مِنْ
خَرَاجِهِ،
فَإِنْ لَمْ
يَكُنْ فِيمَا
تَرَكَ
سَيِّدُهُ
مَا
يَحْمِلُهُ
عَتَقَ
مِنْهُ
قَدْرُ
الثُّلُثِ،
وَتُرِكَ مَالُهُ
فِي
يَدَيْهِ.
* Malik der ki:
"Bir kimse ölümüne bağlı olarak kölesini azad ederse hazırda ve tahsil
edilecek mal bırakarak da ölürse ve hazır olan malı müdebberi tamamen
hürriyetine kavuşturacak miktarda değilse bu durumda Malik der ki:
"Malıyla birlikte müdebberin hürriyete kavuşma işlemi durdurulur.
Efendinin alacakları toplanır ve. bu şekilde efendinin tahsil edilmemiş malı
ortaya çıkar. Eğer efendisinin hazır olan malı ile toplanan alacakları kölenin
üçte bir kıymetini karşılıyorsa köle hürriyetine kavuşur. Eğer bu malların üçte
biri kölenin kıymetinin tamamını karşılayamıyorsa kölenin malın üçte birine
tekabül eden kısmı hür olur. Kendisine ait malı da elinde kalır."