20 - باب
زَكَاةِ
الْحُبُوبِ
وَالزَّيْتُونِ
20.
Hububat Ve Zeytinin Zekatı
حَدَّثَنِي
يَحْيَى،
عَنْ
مَالِكٍ،
أَنَّهُ
سَأَلَ ابْنَ
شِهَابٍ عَنِ
الزَّيْتُونِ
؟ فَقَالَ :
فِيهِ
الْعُشْرُ.
İmam Malik'den:
îbn Şihab'a zeytinin zekatını sordum. «Onda bir oranında zekatı var.» dedi.
قَالَ
مَالِكٌ :
وَإِنَّمَا
يُؤْخَذُ
مِنَ الزَّيْتُونِ
الْعُشْرُ
بَعْدَ أَنْ
يُعْصَرَ،
وَيَبْلُغَ
زَيْتُونُهُ
خَمْسَةَ أَوْسُقٍ،
فَمَا لَمْ
يَبْلُغْ
زَيْتُونُهُ خَمْسَةَ
أَوْسُقٍ،
فَلاَ
زَكَاةَ
فِيهِ
قَالَ
مَالِكٌ :
وَالزَّيْتُونُ
بِمَنْزِلَةِ
النَّخِيلِ،
مَا كَانَ
مِنْهُ
سَقَتْهُ
السَّمَاءُ
وَالْعُيُونُ،
أَوْ كَانَ بَعْلاً،
فَفِيهِ
الْعُشْرُ،
وَمَا كَانَ
يُسْقَى
بِالنَّضْحِ،
فَفِيهِ
نِصْفُ
الْعُشْرِ,
وَلاَ يُخْرَصُ
شَيْءٌ مِنَ
الزَّيْتُونِ
فِي شَجَرِهِ.
İmam Malik'ten:
Yağı çıkarılan zeytinin miktarı üçyüz sa'a (bir sa 2.176 gr.dır.) ulaşırsa onda
bir üzerinden zekatı verilir. Üçyüz sa'a ulaşmazsa zekat düşmez. Zeytin de
hurma gibidir. Yağmur suyu, kaynak suyu ve tarladan çıkan suyla sulanırsa
zekatı onda birden, taşıma su ile sulanıyorsa yirmide birden alınır. Zeytin
toplanmadan gelir tahmini yapılmaz,
قَالَ
مَالِكٌ :
وَالسُّنَّةُ
عِنْدَنَا
فِي
الْحُبُوبِ
الَّتِي
يَدَّخِرُهَا
النَّاسُ
وَيَأْكُلُونَهَا،
أَنَّهُ
يُؤْخَذُ
مِمَّا
سَقَتْهُ
السَّمَاءُ مِنْ
ذَلِكَ،
وَمَا
سَقَتْهُ
الْعُيُونُ، وَمَا
كَانَ
بَعْلاً :
الْعُشْرُ،
وَمَا سُقِيَ
بِالنَّضْحِ :
نِصْفُ
الْعُشْرِ :
إِذَا بَلَغَ
ذَلِكَ
خَمْسَةَ
أَوْسُقٍ،
بِالصَّاعِ
الأَوَّلِ،
صَاعِ
النَّبِيِّ r : وَمَا
زَادَ عَلَى
خَمْسَةِ
أَوْسُقٍ،
فَفِيهِ
الزَّكَاةُ
بِحِسَابِ
ذَلِكَ.
قَالَ
مَالِكٌ :
وَالْحُبُوبُ
الَّتِي فِيهَا
الزَّكَاةُ :
الْحِنْطَةُ،
وَالشَّعِيرُ،
وَالسُّلْتُ،
وَالذُّرَةُ،
وَالدُّخْنُ،
وَالأُرْزُ،
وَالْعَدَسُ،
وَالْجُلْبَانُ،
وَاللُّوبِيَا،
وَالْجُلْجُلاَنُ,
وَمَا
أَشْبَهَ
ذَلِكَ مِنَ
الْحُبُوبِ
الَّتِي
تَصِيرُ طَعَاماً،
فَالزَّكَاةُ
تُؤْخَذُ
مِنْهَا بَعْدَ
أَنْ
تُحْصَدَ
وَتَصِيرَ
حَبًّا(
قَالَ
: وَالنَّاسُ
مُصَدَّقُونَ
فِي ذَلِكَ،
وَيُقْبَلُ
مِنْهُمْ فِي
ذَلِكَ مَا
دَفَعُوا.
İmam Malik der
ki: Halkın ambarlarda toplayıp yediği tahıllarla ilgili biz Medine'liler
arasındaki gelenek şöyledir: Yağmurla, kaynakla ve tarlada çıkan suyla sulanan arazinin
geliri üçyüz sa'a ulaşıyorsa bundan onda bir, emek sarfederek taşınan suyla
sulanan arazinin geliri de 300 sa'a ulaşıyorsa bundan da yirmide bir zekat
alınır. Gelir yükseldikçe alınan zekat miktarı da o ölçüde artar.
قَالَ
يَحْيَى :
وَسُئِلَ
مَالِكٌ
مَتَى
يُخْرَجُ مِنَ
الزَّيْتُونِ،
الْعُشْرُ
أَوْ نِصْفُهُ،
أَقَبْلَ
النَّفَقَةِ
أَمْ
بَعْدَهَا ؟ فَقَالَ
: لاَ
يُنْظَرُ
إِلَى
النَّفَقَةِ،
وَلَكِنْ
يُسْأَلُ
عَنْهُ
أَهْلُهُ،
كَمَا
يُسْأَلُ
أَهْلُ
الطَّعَامِ
عَنِ الطَّعَامِ،
وَيُصَدَّقُونَ
بِمَا
قَالُوا :
فَمَنْ
رُفِعَ مِنْ زَيْتُونِهِ
خَمْسَةُ
أَوْسُقٍ
فَصَاعِداً،
أُخِذَ مِنْ
زَيْتِهِ
الْعُشْرُ
بَعْدَ أَنْ
يُعْصَرَ،
وَمَنْ لَمْ
يُرْفَعْ مِنْ
زَيْتُونِهِ
خَمْسَةُ
أَوْسُقٍ
لَمْ تَجِبْ
عَلَيْهِ فِي
زَيْتِهِ
الزَّكَاةُ.
İmam Malik der
ki: Kendilerinden zekat alınan, taneleri çıkarıldıktan sonra yemek yapılarak
yenen tahıllar şunlardır: Buğday, arpa, kabuksuz arpa, mısır, darı, pirinç,
mercimek, cülban (burçak), lobya, cülcülan (susam) vs,
îmam Malik'e:
«— Zeytinden
ihtiyaçlar için harcadıktan sonra mı, yoksa harcamadan mı öşür verilir?» diye
soruldu. îmam Malik şu cevabı verdi:
«Öşrün
ihtiyaçlarla bir alakası yoktur, ancak yemek konusunda aşçıya sorulduğu gibi
mal sahibine sorulur, söylediklerine inanılır. Zeytini 300 sa' veya daha fazla
gelmişse çıkardığı yağdan onda bir alınır, yağı 300 sa'dan aşağı gelmişse
bundan da zekat alınmaz.
قَالَ
مَالِكٌ :
وَمَنْ بَاعَ
زَرْعَهُ وَقَدْ
صَلَحَ
وَيَبِسَ فِي
أَكْمَامِهِ،
فَعَلَيْهِ
زَكَاتُه،
وَلَيْسَ
عَلَى الَّذِي
اشْتَرَاهُ
زَكَاةٌ
740
- قَالَ
مَالِكٌ :
وَلاَ
يَصْلُحُ
بَيْعُ الزَّرْعِ،
حَتَّى
يَيْبَسَ فِي
أَكْمَامِهِ وَيَسْتَغْنِيَ
عَنِ
الْمَاءِ(
İmam Malik der
ki: Olgunlaşmaya başlayınca tarladaki mahsulünü satan bir adam o malın zekatını
da verir. Satın alan vermez. Tarladaki ürün henüz daha olgunlaşmadan ve suya
ihtiyacı varken satılmaz.
قَالَ
مَالِكٌ فِي
قَوْلِ
اللَّهِ
تَعَالَى : (
وَآتُوا
حَقَّهُ
يَوْمَ
حَصَادِهِ )
[الأنعام : 141]
أَنَّ ذَلِكَ
الزَّكَاةُ
والله
أَعْلَم،
وَقَدْ
سَمِعْتُ
مَنْ يَقُولُ
ذَلِكَ.
İmam Malik:
«Hasat günü hakkını veriniz,»[En'am 141] ayeti kerimesinden kastedilen,
zekattır. Bunu söyleyenleri duydum...» demektedir.
قَالَ
مَالِكٌ :
وَمَنْ بَاعَ
أَصْلَ
حَائِطِهِ،
أَوْ
أَرْضَهُ،
وَفِي ذَلِكَ
زَرْعٌ أَوْ
ثَمَرٌ، لَمْ
يَبْدُ
صَلاَحُهُ،
فَزَكَاةُ
ذَلِكَ عَلَى
الْمُبْتَاعِ،
وَإِنْ كَانَ
قَدْ طَابَ وَحَلَّ
بَيْعُهُ،
فَزَكَاةُ
ذَلِكَ عَلَى الْبَائِع،
إِلاَّ أَنْ
يَشْتَرِطَهَا
عَلَى
الْمُبْتَاعِ(
İmam Malik der
ki: Bir kimse henüz ürünleri olgunlaşmaya başlamadan bahçesinin tamamını veya
ekili arazisini satarsa zekatını satın alan verir. Şayet ürün iyice
olgunlaşınca satarsa zekatını satan verir, ancak satın alana zekatını vermeyi
şart koşarsa durum değişir.