SÜNEN EBU DAVUD

Bablar  –  Konular  –  Numaralar  

EDEB BAHSİ

<< 5156 >>

بَاب فِي حَقِّ الْمَمْلُوكِ

123-124. Kölelerin Hakları

 

حَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَعُثْمَانُ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ قَالَا حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْفُضَيْلِ عَنْ مُغِيرَةَ عَنْ أُمِّ مُوسَى عَنْ عَلِيٍّ عَلَيْهِ السَّلَام قَالَ كَانَ آخِرُ كَلَامِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الصَّلَاةَ الصَّلَاةَ اتَّقُوا اللَّهَ فِيمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ

 

Ali Aleyhisselam'dan demiştir ki: Rasûlullah (s.a.v.)'in son sözü: "namaz'a (sarılın) namaza!... (Bir de) sağ ellerinizin sahip olduğu kimseler hakkında Allah'dan korkun" oldu.

 

 

İzah:

İbn Mace, vesaya

 

Bu hadis-i şerifte Rasulü zişan efendimiz son nefesini verirken beş vakit namaza devam edilmesini ve müslümanlann ellerinde bulunan kölelerin haklarına eksiksiz bir şekil­de riayet edilmesini vasiyyet etmiştir.

 

Görüldüğü gibi mallar genellikle el ile kazanıldığı ve alışverişlerde ço­ğunlukla sağ el kullanıldığı için köleler "sağ ellerinizin malik olduğu" tabiriyle ifade edilmiştir.

 

Efendimiz son nefesinde bu iki hususu vasiyet etmekle bunların din­deki önemini son bir defa daha vurgulamak istemiştir. Çünkü bilindiği gi­bi namaz dinin direği, Cennetin anahtarı[Ahmed b. Hanbel.II. 340] gözlerin nuru,[Nesaî, işretü'n-nisa] mü'minlerin can ve tenlerinin rahatlama yeri [Ebu Davud 4985 nolu hadis.] bütün kötülüklerden alıkoyucudur.[Ankebût 45]

 

Köleler ise çaresiz ve zayıf kimselerdir. İnsanların ellerinde esirdir.. Bu mevzuda gelen hadislerden bazılarının meali şöyledir:

 

1. "Biriniz için hizmetçisi yemeğini hazırlayıp da getirdiği zaman­ki o hizmetçi yemeğin sıcağına, dumanına katlanmıştır; onu kendisi ile beraber oturtsun! O da sensin! Şayet yemek az olursa eline ondan bir yudum yahut iki yudum koyuversin."[Ebu Davud, et’ime]

 

2.  ''Yiyeceği ve giyeceği kölenin hakkıdır. Kendisine iş olarak da ancak gücünün yettiği şey yüklenir."[Müslim, eymân]

 

3. Hz. Ebu Bekir Sıddîk'ten rivayet edildiğine göre, Rasûlullah (s.a.v.): "Mülkiyet; altındaki (köle ve cariye)lere kötü davranan kimse cenne­te girmeyecek" buyurmuş da sahabiler:

 

Ey Allah'ın Resulü! Köle ve cariyeleriyle yetimleri en çok bulunan ümmetin bu ümmet olduğunu bize sen haber vermedin mi? demişler. Bu­nun üzerine Rasûlullah (s.a.v.):

 

Evet, artık evladınıza değer verdiğiniz gibi onlara da ikramda bulununuz ve yediğiniz yemekten ona da yediriniz, buyurmuştur. (Bu defa da) sahabiler:

 

Peki ama köle ve cariyeler bize dünyada ne menfaat sağlar? demiş­ler. Rasûlullah (s.a.v.)da:

 

Bağlayıp beslediğin bir at üstünde Allah yolunda savaşırsın, se­nin memlûkünde senin ihtiyacını giderir. Namaz kıldığı zaman artık o senin kardeşindir." buyurmuştur.[İbn Mace, edeb]

 

4. "Köle Allah'ın hakkını ve sahiplerinin hakkını eda ettiği vakit ona iki ecir verilir."[Müslim, eymân]