32. Ahmed B. Hanbelin
Rivayeti
حَدَّثَنَا
أَحْمَدُ
بْنُ
حَنْبَلٍ
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
الرَّزَّاقِ
أَخْبَرَنَا
مَعْمَرٌ
عَنْ
الزُّهْرِيِّ
قَالَ
مَعْمَرٌ وَرُبَمَا
ذَكَرَ ابْنَ
الْمُسَيِّبِ
قَالَ كَانَ
النَّبِيُّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
وَأَبُو
بَكْرٍ
وَعُمَرُ
وَعُثْمَانُ يَقْرَءُونَ
مَالِكِ
يَوْمِ
الدِّينِ وَأَوَّلُ
مَنْ
قَرَأَهَا
مَلِكِ
يَوْمِ الدِّينِ
مَرْوَانُ
قَالَ أَبُو
دَاوُد هَذَا
أَصَحُّ مِنْ
حَدِيثِ
الزُّهْرِيِّ
عَنْ أَنَسٍ
وَالزُّهْرِيِّ
عَنْ سَالِمٍ
عَنْ أَبِيهِ
İbnü'l-Müseyyeb dedi ki:
Nebi (s.a.v) ile Ebu Bekir, Ömer ve Osman (r.a), ("Din gününün
sahibi"[Fatiha 3] mealindeki ayet-i kerimeyi) ... (şeklinde) okumuşlardır.
(Bu hadisin ravilerinden İbn Şihâb'ez Zührî) dedi ki: (Bu ayet-i kerimeyi) ilk
defa "Meliki yevmiddin" şeklinde okuyan Mervan'dır.
Ebu Davud dedi ki:
(Mürsel olarak rivayet edilen) bu hadis, Zühri'nin (bu mevzuda) Enes'den
rivayet ettiği hadisten de Salim vasıtasıyla Abdullah b. Ömer'den rivayet
ettiği hadisten de sağlamdır.
İzah:
Tirmizî, kıraat
Bu hadis-i şerif,
Fatiha suresinde geçen kelimesinin elifli olarak "maliki" şeklinde
okunacağını söyleyen Asım, el-Kisâî, Halef ve Yakûb'un delilidir. Aynı zamanda
bu şekilde okumanın "Meliki" şeklindeki kıraatine tercih
edilebileceğine delalet etmektedir.
Kıraat-1 seba
imamlarının ekserisi bu kelimeyi "Meliki" şeklinde okumuşlardır.
Nitekim 4001 numaralı hadis-i şerif bu kıraat şeklinin de sahih olduğuna bir
delildir.
Bütün bu açıklamalardan
anlaşılacağı üzere, söz konusu kümeyi "maliki" şeklinde okumak caiz
olduğu gibi "meliki" şeklinde okumak da caizdir.
Mevzumuzu teşkil eden
ve mürsel senedle rivayet edilen bu hadis, her ne kadar yine Zührî tarafından
biri Enes yoluyla diğeri de Salim yoluyla olmak üzere iki ayrı yoldan muttasıl
ve merfu senedle rivayet edilmişse de hadisin metindeki senedle gelen rivayeti
diğer rivayetlerin ikisinden de sahihtir.
Zührinin Enes yoluyla
rivayet ettiği hadis için İmam Tirmizî "bu hadis garibdir" demiştir.
Hafız Münzîri'nin açıklamasına göre Zührî'nin Sâlimyoluyla muttasıl senedle
rivayet ettiği bu hadisi Darekutnî de el-Ef-râd isimli eserinde tahriç
etmiştir.