بَاب
التَّسْمِيَةِ
عَلَى
الطَّعَامِ
15. Yemeğe Başlarken
Besmele Çekmek
حَدَّثَنَا
يَحْيَى بْنُ
خَلَفٍ
حَدَّثَنَا
أَبُو
عَاصِمٍ عَنْ
ابْنِ
جُرَيْجٍ
قَالَ
أَخْبَرَنِي
أَبُو
الزُّبَيْرِ
عَنْ جَابِرِ
بْنِ عَبْدِ
اللَّهِ
سَمِعَ
النَّبِيَّ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
يَقُولُ
إِذَا دَخَلَ
الرَّجُلُ
بَيْتَهُ
فَذَكَرَ
اللَّهَ
عِنْدَ
دُخُولِهِ
وَعِنْدَ طَعَامِهِ
قَالَ
الشَّيْطَانُ
لَا مَبِيتَ لَكُمْ
وَلَا
عَشَاءَ
وَإِذَا
دَخَلَ فَلَمْ
يُذْكَرْ
اللَّهَ
عِنْدَ
دُخُولِهِ
قَالَ
الشَّيْطَانُ
أَدْرَكْتُمْ
الْمَبِيتَ
فَإِذَا لَمْ
يَذْكُرْ
اللَّهَ
عِنْدَ
طَعَامِهِ
قَالَ أَدْرَكْتُمْ
الْمَبِيتَ
وَالْعَشَاءَ
Ebu'z-Zübeyr'den rivayet
olunduğuna göre, Câbir b. Abdullah (r.a.) Nebi (s.a.v.)'i şöyle derken işitmiştir:
“Bir adam evine girerken Besmele çekerek girerse ve yemek yerken de (Besmele
çekerek yerse), şeytan (arkadaşlarına): (Burada) sizin için gecelemek (imkânı
da) yok, akşam yemeği de yok, der. Eğer (adam evine) girerken Allah'ı anmadan
girerse şeytan (arkadaşlarına: Burada) gecelemek (imkânın)a kavuştunuz, der.
Eğer yemeği yerken de Allah'ın adını anmamışsa (şeytan arkadaşlarına: Burada)
geceleme ve akşam yemeği (yeme imkânı)na kavuştunuz, der."
Diğer tahric: Müslim,
eşribe; İbn Mâce, dua; Ahmed b. Hanbel, III, 346, 383.
AÇIKLAMA:
Bu hadis-i şerifte
şeytanların Besmelesiz girilen eve girmeye muvaffak oldukları, Besmeleyle
girilen eve ise girmeye muvaffak olamadıkları, aynı şekilde Besmelesiz yenen
yemeğe onların da ortak oldukları, Besmeleyle yenen yemeğe ise asla ortak
olamadıkları ifade edilmektedir.
Her ne kadar burada
sadece evlere Besmeleyle girmek ve yemeğe Besmeleyle başlamaktan bahsedilmekle
yetinilmişse de aslında Besmele çekmek sadece bu iki fiile mahsus değildir.
Bütün fiillerin başında Besmele çekmek sünnet-i müekkededir.
Yemeğin başında Besmele
çekmenin vacib, sonunda Elhamdülillah demenin müstehab olduğunu söyleyenler de
vardır.
İhyâu Ulûmiddîn'de
açıklandığı üzere, her lokmanın başında Besmele sonunda Elhamdülillah demek
daha iyi olur. Şöyle ki birinci lokmanın başında Bismillah somunda
Elhamdülillah der ikinci lokmanın başında Bismil-lahirrahman, sonunda
Elhamdülillâhi Rabbilâlemin, üçüncü lokmanın başında
Bismillâhirrahımânirrahim, sonunda Elhamdülillâhi Rabbil âlemin er-rahmânirrahîm
denir. Lokmalar bu şekilde üçer üçer hesab edilir. Eğer
lokmaların Besmelesiz
yendiği yemeğin sonunda hatırlanacak olursa, "Bis-millahi alâ evvelihi ye
âhirihi" demekle yetinilir.[Aliyyü'l-Kârî, a.g.e., 277. ]
Hanefî ulemasına göre,
yemeğin başında Bismillah sonunda da Elhamdülillah demek sünnettir. Eğer
Besmele yemeğin başında unutulmuş da yemek bitmeden hatırlanmışsa hatırlandığı
anda "Bismillahi alâ evvelihi ve âhirihi" der. Nitekim Nebi
Efendimiz: "Kendisine yemek getirilince yemeğin başında Besmele çekip
sonunda Elhamdülillah diyen bir mü'min-den Allah razı olur"
buyurmuştur.[Mevsılî, el-İhtiyâr, IV, 174.]