DEVAM: 31. Müzaraanın
Nehyi Konusunda Ağır Hükümler Taşıyan Hadisler
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ
بَشَّارٍ
حَدَّثَنَا
يَحْيَى
حَدَّثَنَا
أَبُو
جَعْفَرٍ
الْخَطْمِيُّ
قَالَ
بَعَثَنِي
عَمِّي أَنَا
وَغُلَامًا
لَهُ إِلَى
سَعِيدِ بْنِ
الْمُسَيَّبِ
قَالَ
فَقُلْنَا
لَهُ شَيْءٌ
بَلَغَنَا عَنْكَ
فِي
الْمُزَارَعَةِ
قَالَ كَانَ
ابْنُ عُمَرَ
لَا يَرَى
بِهَا
بَأْسًا
حَتَّى بَلَغَهُ
عَنْ رَافِعِ
بْنِ خَدِيجٍ
حَدِيثٌ فَأَتَاهُ
فَأَخْبَرَهُ
رَافِعٌ
أَنَّ رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
أَتَى بَنِي
حَارِثَةَ
فَرَأَى
زَرْعًا فِي
أَرْضِ
ظُهَيْرٍ
فَقَالَ مَا
أَحْسَنَ
زَرْعَ ظُهَيْرٍ
قَالُوا
لَيْسَ
لِظُهَيْرٍ
قَالَ أَلَيْسَ
أَرْضُ
ظُهَيْرٍ
قَالُوا
بَلَى وَلَكِنَّهُ
زَرْعُ
فُلَانٍ
قَالَ
فَخُذُوا
زَرْعَكُمْ
وَرُدُّوا
عَلَيْهِ
النَّفَقَةَ
قَالَ رَافِعٌ
فَأَخَذْنَا
زَرْعَنَا
وَرَدَدْنَا
إِلَيْهِ
النَّفَقَةَ
قَالَ
سَعِيدٌ
أَفْقِرْ
أَخَاكَ أَوْ
أَكْرِهِ
بِالدَّرَاهِمِ
Ebu Ca'fer el-Hatmî
şöyle dedi: mcam, beni bir çocuğu ile birlikte Saîd b. el-Müseyyeb'e gönderdi.
Biz Saîd'e; enden bize müzâraa ile ilgili bir haber ulaştı, dedik. Şu karşılığı
verdi: İbn Ömer kendisine Râfi' b. Hadîc'in hadisi gelinceye kadar müzâraada
bir mahzur görmezdi. Râfi', İbn Ömer'e gelip şunu haber verdi: Rasûlullah
(s.a.v.); Harise oğullarına gelip, Zuhayr'ın tarlasındaki ekini gördü ve: "Zuhayr'ın
ekini ne kadar güzel!" dedi. Oradakiler: Zuhayr'ın değil, dediler. "Tarla
Zuhayr'ın değil mi?"
Evet, ama o ekin
filanın. "Ekininizi alın, Zuhayr'a da ücretini verin" buyurdu. Râfi';
"Biz ekinimizi aldık, ona da ücretini verdik" dedi. Saîd der ki:
"Tarlanı ya kardeşine icre olarak (karşılıksız), ya da dirhem karşılığında
kiraya ver."
İzah:
Nesâî, eymân
Hadis, tarlayı ortağa
vermenin caiz olmadığına işaret etmektedir. Ayrıca ziraat ortaklığı fasıd olduğu
takdirde, ekımn çift çiye ait olacağı; tarla sahibine de tarlasının ücretinin
verileceği anlaşılmaktadır. Hanefî mezhebine göre bu durumda, yani ortaklık
fasid olduğunda, mahsul tohum sahibine ait olur. Karşı taraf ise ecr-i misli;
yani çiftçi ise emeğinin karşılığını, tarla sahibi ise tarlasının kira
bedelini alır. Hanefîler bu hadisten, tohumu tarla sahibi olan Zuhayr'ın
verdiğini anlamaktadırlar. Bu anlayışa göre Hanefîlerin görüşü ile hadis
arasında bir çelişki kalmamaktadır.