SÜNEN EBU DAVUD

Bablar  –  Konular  –  Numaralar  

CENAİZ BAHSİ

<< 3127 >>

بَاب فِي النَّوْحِ

24-25. (Ölüm Karşısında) Yüksek Sesle Ağlamak

 

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ حَفْصَةَ عَنْ أُمِّ عَطِيَّةَ قَالَتْ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ نَهَانَا عَنْ النِّيَاحَةِ

 

Ümmü Atiyye'den demiştir ki: Rasûlullah (s.a.v.) bizi (ölüm karşısında) yüksek sesle ağlamaktan nehyetmiştir."

 

 

İzah:

Buhârî, cenaiz, tefsir sûre, Ahkam; Nesâî, zine; İbn Mace, cenaiz; Müslim cenaiz; Ahmed b. Hanbel 1-87, 107, 121, 133, 150, 159; V-85.

 

Niyaha: Türkcede ağıt demektir. Bu hadis-i şerif ölü için onun iyiliklerini saya saya yüksek sesle ağlamanın haram olduğunu ifade etmektedir. Günahlardan dolayı ağlamaksa ibadettir. Ölüm kar­şısında feryadü figan ederek ağlamanın yasak olduğuna dair pek çok hadis-i şerif vardır. Nebi (s.a.v.) kadınlardan bey'at aldığı zaman (ölüm karşı­sında), feryad-ü figan etmemeleri için de bey'at almıştı. Kadınlar Ey Allah'­ın Rasûlü biz cahiliyyet devrinde ağıtlara iştirak ederdik, şimdi de iştirak ede­bilir miyiz?" diye sordular da (Hz. Fahr-i Kâinat) islâm'da ağıtlara katıl­mak yoktur, buyurdu.[Ahmed b. Hanbel III-197.] "Ümmetimde cahiliyyet adetlerinden kalma dört şey vardır ki onları terk edemezler. (Bunlar) Asaleti ile öğünme, neseblere ta'n, yıldızlara yağmur isteme ve ağıttır.

 

Yasçılık eden kadın, ölmeden önce tevbe etmezse kıyamet gününde üze­rinde katrandan bir elbise ve uyuzlu bir gömlek olduğu halde (kabrinden) kaldırılır."  Müslim, Cenaiz, iman; Buhârî, menakibü'l-ensar; Tirmizî, cenaiz; Ah­med b. Hanbel 11-291, 337, 342, 343, 415, 441, 455, 496, 531; V-342-343.

 

"Ölü üzerine feyradû figan etmek, cahiliyyet devrinin adetidir. Gerçekten ölü üzerine feryada figan eden bir kadın, tevbe etmeden ölürse,, üzerinde kat­randan bir gömlek ve onun üstünde de ateşten bir gömlek bulunduğu halde kıyamet günü diriltilir."[İbn Mace, cenaiz]

 

Bu mevzuda Müslim'in rivayet ettiği şu hadis-i şerif, ölü üzerine ferya­dü figanın yasaklanmasının geçirdiği safhaları açıklama yönünde, ayrı bir önem taşır: "Ey Nebi! Sana mü'min kadınlar gelerek Allah'a şirk koş­mayacaklarına... ve sana asi olmayacaklarına söz verirlerse, onlarla bey'at­las.”[Mümtehine 12] âyeti nazil olunca Rasûlullah (s.a.v.)'ın kadınlardan aldığı bey'atta fer-yadü figanla ağlamamak da vardı. Ben:

 

"Ya Rasûlullah, yalnız fülan oğulları ailesine yapılacak ağıt müstesna, çünkü onlar cahiliyye döneminde benim ağıtıma katılmışlardı. Binaenaleyh benim de onların ağıtına katılmam gerekir. Öyle değil mi?" dedim. Bunun üzerine Rasûlulah (s.a.v.)

 

"Peki filan oğullarına yapılacak ağıt müstesna olsun." buyurdu.[Müslim, cenaiz]

 

Müslim'in bu hadisi hakkında İmam Nevevî, "Bu hadis, ölüm karşı­sında sesli bir şekilde ağlama konusunda sadece Hz. Ümmü Atıyye'ye ruh­sat verildiğine hamledilmiştir. Sari hazretleri hadisin umum manasından di­lediğini tahsis edebilir." diyor.[Davudoğlu A. Sahih-i Müslim, terceme ve şerhi V-160.] İmam Nevevî'nin bu sözüne itiraz eden­ler olmuştur.

 

Ölüm karşısında yüksek sesle ağlamaya izin veren bu gibi hadis-i şerif­lere bakarak, Malikilerden bazıları ölüm karşısında feryadü figanla ağlama­nın caiz olduğuna kail olmuş: "Haram olan niyfiha, cahili yet devrindeki gi­bi başını saçını yolarak yapılandır." demişlerse de, doğrusu niyâha, yani ölü­nün arkasından bağıra çağıra, yas tutup ağlamak, mutlak surette haramdır. Alimlerin yolu budur.

 

Aynî diyor ki: "Bu hususta en güzel ve en doğru cevap şudur: Niyâha hususundaki nehiy, evvela tenzih için varid olmuştur. Bilahare kadınların Nebi (s.a.v.)'e beyatları tamam olunca niyâha haram kılınmıştır. Şu halde hadislerde zikri geçen kadınlara verilen izin, birinci hale tesadüf etmiş, de­mektir. Sonra niyâha haram kılınmış ve bu hususta bir çok hadislerde şid­detli tehditler varid olmuştur."[Davudoğlu A. Sahih-i Müslim Terceme ve Şerhi V-161.]