DEVAM: 2. Yöneticilik
İstemenin Hükmü
حَدَّثَنَا
وَهْبُ بْنُ
بَقِيَّةَ
حَدَّثَنَا
خَالِدٌ عَنْ
إِسْمَعِيلَ
بْنِ أَبِي خَالِدٍ
عَنْ أَخِيهِ
عَنْ بِشْرِ
بْنِ قُرَّةَ
الْكَلْبِيِّ
عَنْ أَبِي
بُرْدَةَ
عَنْ أَبِي
مُوسَى قَالَ
انْطَلَقْتُ
مَعَ
رَجُلَيْنِ
إِلَى
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ فَتَشَهَّدَ
أَحَدُهُمَا
ثُمَّ قَالَ
جِئْنَا
لِتَسْتَعِينَ
بِنَا عَلَى
عَمَلِكَ وَقَالَ
الْآخَرُ
مِثْلَ
قَوْلِ
صَاحِبِهِ فَقَالَ
إِنَّ أَخْوَنَكُمْ
عِنْدَنَا
مَنْ
طَلَبَهُ
فَاعْتَذَرَ
أَبُو مُوسَى
إِلَى
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
وَقَالَ لَمْ
أَعْلَمْ
لِمَا جَاءَا
لَهُ فَلَمْ
يَسْتَعِنْ
بِهِمَا
عَلَى شَيْءٍ
حَتَّى مَاتَ
Ebû Musa (el Eş’ari)'den
demiştir ki: İki kişiyle birlikte Peygamber (S.A.V.)'e gitmiştim. Onlardan biri
söz aldı ve (Ey Allah'ın Rasulü) Senin işinde (görev alabilmemiz hususunda)
bize yardımcı olmanız için (buraya) geldik" dedi. Diğeri arkadaşının (bu)
sözünün aynısını söyledi. Rasûlullah (S.A.V.) de: "Sizin en haininiz
(devlet dairesinden) iş isteyendir." buyurdu. Bunun üzerine Ebû Musa
Peygamber (S.A.V.)'den özür dileyerek: Ben onların niçin geldiklerini
bilmiyordum, dedi ve döndü gitti de bir daha onlara hiçbir iş(lerin)de yardımcı
olmadı"
İzah:
Buharı, icâre,
mürteddin, ahkâm; Müslim, imare; Ebû Dâvud, Akdiye, hudud; Ahmed b. Hanbel
IV-393, 409, 411.
Bazıları, İsmail b. Ebî
Halid'in bu hadisi babasından rivayet ettiğini söylemişlerse de doğru değildir.
Doğrusu musannif Ebû Davud'un rivayet ettiği gibi İsmail b. Ebû Halid'in bu
hadisi kardeşinden rivayet etmiş olmasıdır. Hafız İbn Hacer'in açıklamasına
göre İsmail b. Halid'in dört kardeşi vardır! Esas, Said, Halid, Nu'man.
Hz. Ebû Musa
el-Eşarî'nin Hz. Peygamberin huzuruna götürdüğü kişilerin kim olduğu hususunda
hadis sarihleri bir bilgi vermiyorlar. Hafız ibn Hacer bu kimselerin isimlerini
bulamadığını söylüyor. Ancak Müslim'in Sa-hih'inde rivayet ettiği hadisin
birinde bu kimselerin Hz. Ebû Musa el Eşârî'-nin mensub olduğu 'el Eş'ar'
kabilesinden oldukları ifade edilirken[Müslim, İmare] diğerinde de Hz. Ebû
Musa'nın amcasının oğulları oldukları açıklanıyor.[Müslim, İmare]
Bir önceki hadis-i
şerifte olduğu gibi bu hadiste de valilik, hakimlik gibi özel kabiliyet
isteyen yöneticilik görevlerini baş olmak hevesiyle kendi arzu ve istekleriyle
üstlenen kimselerin bu işte kendi kabiliyetleriyle başbaşa kalıp Allah'ın
yardımına mazhar olamayacakları ifade edilmektedir. Bu makamlara kendi isteği
olmaksızın, liyakatli görüldüğü için yetkili makamlarca getirilen kimselerin
de Allah'ın yardım ve inayetine nail olacaklarına işaret edilmektedir.
Hanefî ulemasından
Bedreddin el-Aynî de bu konuda şöyle diyor: ' 'Bir yöneticilik görevine isteyerek
gelmek mekruh olunca rüşvetle o makama gelenlerin durumlarının ne olacağı
izahtan müstağnidir."
Söz konusu olay Ebû
Musa'nın başından geçtiği sırada kendisi Yemen'de vali idi. Hz. Peygamber'in
kendisini ikaz etmesinden sonra sözü geçen amcası oğullarına devlet
dairesinden iş almaları hususunda bir daha yardımcı olmamıştır. Hz.
Peygamber'in huzuruna gelen bu kimselere, sert bir dil kullanmasının sebebi
"başkanlık hevesiyle oraya geldiklerini anlamış olmasıdır" denebilir.
Ancak Hz. Ebû Musa onların bu niyyetini bilmeden onlara yardımcı olup Hz.
Peygamber'in huzuruna götürmüştü.