DEVAM: 3. Vasiyette
(Haddi Aşarak Varislere) Zarar Vermenin Kötülüğü
حَدَّثَنَا
أَحْمَدُ
بْنُ صَالِحٍ
حَدَّثَنَا
ابْنُ أَبِي
فُدَيْكٍ
أَخْبَرَنِي
ابْنُ أَبِي
ذِئْبٍ عَنْ
شُرَحْبِيلَ
عَنْ أَبِي
سَعِيدٍ
الْخُدْرِيِّ
أَنَّ
رَسُولَ اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ لَأَنْ
يَتَصَدَّقَ
الْمَرْءُ
فِي
حَيَاتِهِ بِدِرْهَمٍ
خَيْرٌ لَهُ
مِنْ أَنْ
يَتَصَدَّقَ
بِمِائَةِ
دِرْهَمٍ
عِنْدَ
مَوْتِهِ
Ebû Said el Hudrî
(r.a.)'den demiştir ki: Rasûlullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bir
kimsenin sağlığında bir dirhem tasadduk etmesi, ölürken yüz dirhem tasadduk
etmesinden daha hayırlıdır" buyurmuştur.
İzah:
Bir önceki hadisin
şerhinde de açıkladığımız gibi, insanın sıh-hati yerinde iken mala, mülke,
ihtiyacı ve rağbeti daha fazla olduğu gibi "şeytan sizi fakirlikle
korkutur..."[Bakara 268.] âyet-i kerimesinde açıklandığı üzere sadaka
vermenin fakirliğe düşüreceğine dair, şeytanın vereceği vesveselere daha çok
maruz ve müsaittir. Ölüm döşeğine düşen bir kimse dünyadan beklediği bir şey
kalmadığından, ümit ve hayat dolu kimselere nis-betle, nefsin telkinleriyle
şeytanın vesveselerine karşı daha emin ve kuvvetlidir. Bu bakımdan sıhhat
yerinde iken sadaka vermek, ölüm döşeğinde sadaka vermekten yüz derece daha zor
ve yüz derece daha faziletlidir.
Ayrıca ölüm döşeğinde
verilecek sadaka, vasiyyet hükmündedir. Bu halde iken sadaka vermek isteyen
kimselerin, mallarının üçte birinden fazlasını tasadduk etmekten ve
dolayısıyla varislerin hakkına tecavüz ederek onları zarara uğratmaktan
sakınmaları gerekir.
Sadece vârisleri zarara
sokmak için vasiyyette bulunmak miktarı, mevcut malın üçtebirinden az bile
olsa caiz değildir.
Bu hadisle bir önceki
hadisin bab başlığı ile ilgisini de burası teşkil etmektedir.
Her ne kadar el-Münzirî
bu hadisin senedinde kendisine itimad edilemeyen Şürahbil b. Sad el-Ensarî
el-Hatmî bulunduğunu söylemişse de îbn Hibban Sahih'inde bu hadisi rivayet
ederek onun sahih olduğunu açıklamış ve İbn Hacer de kendisini tasdik etmiştir.