DEVAM: 19-20. Atîre
(Ve Fera' Denilen Kurbanlar) Hakkında
حَدَّثَنَا
مُوسَى بْنُ
إِسْمَعِيلَ
حَدَّثَنَا
حَمَّادٌ
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ عُثْمَانَ
بْنِ
خُثَيْمٍ
عَنْ يُوسُفَ
بْنِ مَاهَكَ
عَنْ
حَفْصَةَ
بِنْتِ
عَبْدِ الرَّحْمَنِ
عَنْ
عَائِشَةَ
قَالَتْ
أَمَرَنَا
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
مِنْ كُلِّ
خَمْسِينَ
شَاةً شَاةٌ
قَالَ
أَبُو دَاوُد
قَالَ
بَعْضُهُمْ
الْفَرَعُ
أَوَّلُ مَا
تُنْتِجُ
الْإِبِلُ
كَانُوا
يَذْبَحُونَهُ
لِطَوَاغِيتِهِمْ
ثُمَّ
يَأْكُلُونَهُ
وَيُلْقَى
جِلْدُهُ
عَلَى
الشَّجَرِ
وَالْعَتِيرَةُ
فِي
الْعَشْرِ
الْأُوَلِ
مِنْ رَجَبٍ
Âişe (r.anhâ)'dan
demiştir ki: "Rasûlullah (S.A.V.) bize her elli koyundan birini (kurban
olarak kesmemizi) emretti. Ebû Dâvûd der ki:
(Ulemâ'dan bazıları) "Fera' ilk yavrusudur. (Câhiliyye dönemi Arapları)
onu putları için kurban ederler, sonra yerler ve derisini de bir ağaç üzerine
atarlardı. Atîra (ise yine câhiliyye dönemi Araplarının) Recebin ilk on
(gün)ünde (putlarına kurban ederek yedikleri ilk yavrudur.)
İzah:
Rasûl-i Ekrem'in her
elli koyundan birini kurban etmeyi
emrettiğini ifade eden bu hadisteki kurbanın ne kurbanı olduğu, metinde
açıklanmıyorsa da, âlimler bu kurbanı, Arapların câhiliyye döneminde Fera'
kurbanı dedikleri kurban olabileceğini söylemişlerdir. Nitekim musannif Ebû
Dâvûd da aynı görüşte olduğu için bu hadisi Atîra ve Fera' kurbanları babı
içerisine almıştır. Fıkıh âlimlerinin bu kurbanlar hakkındaki görüşlerini 2830
ve 2831 numaralı hadislerin şerhlerinde açıkladığımız için burada tekrara
lüzum görmüyoruz.
Musannif Ebû Davud'un
metne ilâve ettiği ta'lîkteki fera' ile ilgili tarifin Saîd b.
El-Müseyyeb'eyahutta ez-Zührî'ye âit olması ihtimali kuvvetlidir. Hattâbî
(r.a.), bu tarifin ez-Zührî'ye âit olabileceğini söylüyor. Hafız İbn Hacer'de
Feth'ül-Bârî adlı eserinde bu görüşe katılmaktadır.
Yine Musannif Ebû
DâvûcTun'bu ta'likteki ifâdesinden câhiliyye döneminde Arapların hayvanın ilk
yavrusu olan fera'ı putlar için kurban edip sonra yedikleri ve derisini bir
ağaç üzerine serdikleri anlaşılmaktadır. Yine bu ta'likte câhiliyye devri
Araplarının atîre kurbanını receb ayında kestikleri ve bu kurbana
"recebiyye" ismini verdikleri ifade edimektedir.
Hadis âlimlerinin
açıklamalarına göre; fera' kurbanlarının derilerinin bir ağaç üzerine atılması
o derilerin fera' kurbanı derileri olduğuna dair bir alâmet teşkil edermiş.