DEVAM: 4-5 Bir Hayvanı
Kurban Etmenin Caiz Olabilmesi İçin Aranan Vasıflar
حَدَّثَنَا
مُسَدَّدٌ
حَدَّثَنَا
خَالِدٌ عَنْ
مُطَرِّفٍ
عَنْ عَامِرٍ
عَنْ الْبَرَاءِ
بْنِ عَازِبٍ
قَالَ ضَحَّى
خَالٌ لِي يُقَالُ
لَهُ أَبُو
بُرْدَةَ
قَبْلَ
الصَّلَاةِ
فَقَالَ لَهُ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
شَاتُكَ
شَاةُ لَحْمٍ
فَقَالَ يَا
رَسُولَ
اللَّهِ
إِنَّ
عِنْدِي دَاجِنًا
جَذَعَةً
مِنْ
الْمَعْزِ
فَقَالَ
اذْبَحْهَا
وَلَا
تَصْلُحُ
لِغَيْرِكَ
Berâ b. Azib'den
demiştir ki: Ebû Bürde diye anılan dayım namaz'dan önce kurban kesmişti.
Rasûlullah (S.A.V.) (o haliyle) "Senin bu koyunun (ibadet maksadıyla
kurban edilen bir koyun değil, sadece etinden istifade edebileceğin) bir et koyunudur." buyurdu. (Dayım da): "Ey
Allah'ın Rasûlü ben de bir yaşını doldurmuş bir keçi yavrusu vardır''. (onu
kurban edebilir miyim ?) diye sordu.
(Resulü Zî-şan efendimiz
de): "Senden başkası için uygun olmamakla beraber sen kes!" buyurdu.
İzah:
Bu hadis-i şerifte,
bayramdan önce kurban kesmenin caiz olmadiği gibi bir yaşını doldurmuş keçi
yavrusunu kesmeninde caiz olmadığı, ancak Hz. Peygamber (S.A.V.)'in sadece Ebû
Bürde'ye mahsus olmak üzere bir keçi yavrusunu kurban etme izni verdiği, ifade
edilmek tedir. Bilindiği gibi Ukbe b. Amir'in rivayet ettiği diğer bir hadis-i
şerifte[Tirmizî, edahi; İbn Mâce, edahî] Resulü Ekremin bu hakkı sadece Ukbe b.
Amir'e tanıdığı, bunun dışında hiçbir kimsenin bir yaşım doldurmuş iki yaşına
girmiş bir keçi kurban edemeyeceği ifade edilmiştir.
Hafız İbn Hacer bu
mevzuda Beyhakî'nin: "Eğer İbn Mâce ve Tirmi-zî'nin naklettikleri bu Ukbe
b. Amir hadisinin sonun ki "Onu da sen (kendine) kurban et"
mealindeki ziyade, bu ziyadenin bulunmadığı rivayetlere tercih edilecek
derecede kuvvetli bir rivayetse, o zaman bu izin Ebû Bürde'-ye verildiği gibi
Özel olarak Ukbe (r.a) de verilmiştir" dediğini, söyledikter sonra kendisi
de şu görüşlere yer vermiştir:
"Aslında
Beyhakî'nin bu açıklaması meseleyi halletmekten uzaktır. Çünkü İbn Mâce ve
Tirmizînin rivayetleri olan Hadis-i şerifte bu iznin sadece Ukbe'ye verildiği
başka birine asla verilmediği ifade edildiğine göre, bu iznin Ebû Bürde için
geçerli olmaması gerektir. Eğer bu iznin sadece Ebû Bür-de'ye verildiği göz
önüne alınırsa Hz. Ukbe'ye verilen böyle bir iznin geçerli olmaması lâzım. Bu mevzuda
yapılan izahların en doğru olanı şudur: Bu hadislerden ya sonradan sadır
olanın önceden sadır olanın hükmünü neshetmiş olması lâzımdır. Bu da işlerin
ikisinin de aynı zamanda sadır olmaları ve dola-yısıyle bu iznin özü geçen iki
sahabî için de geçerli olması gerekir. Ancak bazıları bu mevzuda gelen
hadislere bakarak kendisine bu özel iznin verildiği kimselerin sayısını dörde,
kimisi de beşe çıkarmıştır. Ancak hadislerin hepsinde bu iznin sadece bir
şahsa özel olarak verildiğine ve başkalarının bu izinden faydalanmasının caiz
olmayacağına dair açık bir ifade yoktur. Bu ifade sadece Ebû Bürde ile Ukbe b.
Amir hakkında gelen iki hadiste vardır.
Bu bakımdan meseleyi şu
şekilde halletmek mümkündür. Ukbe b. Amir ve Ebû Bürde hakkındaki iki hadisle,
diğer şahıslar hakkında gelen hadisler arasında bir çelişki yoktur. Çünkü
İslamın ilk yıllarında bir yaşındaki keçi yavrusunu kurban etmenin caiz olduğu,
fakat sonradan bu cevaz kaldırıldığı ve sadece Hz. Ukbe ile Ebû Bürde hakkında
özel bir cevaz olarak kalmış olduğu bilinmektedir.