بَاب
مَا يُكْرَهُ
مِنْ
الضَّحَايَا
5-6. Kurban Edilmeleri
Mekruh Olan Hayvanlar
حَدَّثَنَا
حَفْصُ بْنُ
عُمَرَ
النَّمَرِيُّ
حَدَّثَنَا
شُعْبَةُ
عَنْ
سُلَيْمَانَ
بْنِ عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
عَنْ
عُبَيْدِ بْنِ
فَيْرُوزَ
قَالَ
سَأَلْتُ الْبَرَاءَ
بْنَ عَازِبٍ
مَا لَا
يَجُوزُ فِي
الْأَضَاحِيِّ
فَقَالَ
قَامَ فِينَا
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
وَأَصَابِعِي
أَقْصَرُ
مِنْ أَصَابِعِهِ
وَأَنَامِلِي
أَقْصَرُ
مِنْ أَنَامِلِهِ
فَقَالَ
أَرْبَعٌ لَا
تَجُوزُ فِي الْأَضَاحِيِّ
فَقَالَ
الْعَوْرَاءُ
بَيِّنٌ
عَوَرُهَا
وَالْمَرِيضَةُ
بَيِّنٌ
مَرَضُهَا
وَالْعَرْجَاءُ
بَيِّنٌ
ظَلْعُهَا
وَالْكَسِيرُ
الَّتِي لَا
تَنْقَى
قَالَ قُلْتُ
فَإِنِّي أَكْرَهُ
أَنْ يَكُونَ
فِي السِّنِّ
نَقْصٌ قَالَ
مَا كَرِهْتَ
فَدَعْهُ
وَلَا تُحَرِّمْهُ
عَلَى أَحَدٍ
قَالَ
أَبُو دَاوُد
لَيْسَ لَهَا
مُخٌّ
Ubeyd b. Feyrûz'dan
demiştir ki: Ben Berâ b. Azib'e kurbanlıklarda hangi özelliklerin bulunmasının
caiz olmadığını -yahut da kurbanlıklarda bulunması caiz olmayan özellikleri-
sordum da (şöyle) cevap verdi: Resûlullah (S.A.V.) (birgün) aramızda (ayağa)
kalkıp (ben şu anda onun sözlerini aktarırken onun gibi el kol hareketleri de
yapacağım) Oysa benim parmaklarım onun parmaklarından, parmak uçlarım da onun
parmak uçlarından daha kısadır- (şöyle) buyurdu:
"Kurbanlıklar
içerisinde kurban edilmeleri caiz olmayan dört (hayvan) vardır: Körlüğü açıkça,
belli olan tekgözlü, hastalığı açıkça belli olan hasta, topallığı iyice belli
olan topal, ilikleri kurumuş (derecede) cılız" (Ubeyd b. Feyruz sözlerine
devam ederek) dedi ki: - ben de (Bera b. Azib'e):
"Ben (hayvanın)
diş(ler)inde bir eksiklik bulunmasından hoşlanmıyorum." dedim. O da:
"Hoşlanmadığın
(hayvan)ı bırak (fakat) o'nu (kurban etmeyi) kimseye yasaklama" cevabını
verdi.
Ebû Dâvûd der ki (Kesîr)
iliği kalmamış (hayvan demektir).
İzah:
Nesâî, dahaya; Tirmizî,
edahi; İbn Mâce, edahi; Darimî, edahi; Muvatta, dahaya; Ahmed, IV-284, 289-301.
Bu hadis-i şerif,
kurbanın etine ve yağına zarar verecek, topallık, körlük ve şiddetli hastalık
gibi kusurlardan salim olması gerekir. Bu gibi kusurları bulunan havanları,
kurban etmek caiz değildir. Fakat hayvanda bu kusurlardan birisinin veya bir
kaçının belli olmayacak derecede az bir miktarda bulunması onun kurban
edilmesine engel değildir. Bu mevzuda İmam Nevevî şöyle diyor:
"Kendisinde Bera hadisinde zikredilen (yürümeye imkân vermeyecek derecede
şiddetli) hastalık, aşırı derecede zayıflık, tek gözlülük (yürümeye engel
olacak) topallık, kusurlarından biri veya birkaçı yahut da bunlar gibi veya
daha fazla derecede sıhhate zarar veren bir veyahut bir kaç kusur bulunan bir
hayvanı kurban etmenin caiz olmayacağında âlimlerin icmaı vardır.[en-Nevevî,
Şerhu'l Müslim XIII-125.]
Hattâbî, bu mevzudaki
görüşlerini şöyle ifade ediyor: "Mevzumuzu teşkil eden bu hadis, söz
konusu edilen kusurların hayvanda hafif bir şekilde bulunması o hayvanın
kurban edilmesine engel değildir. Hadiste geçen -hastalık, açıkça belli olan,
körlük açıkça belli olan, topallık açıkça belli olan- sözleri bu gerçeği ifade
etmektedir. Çünkü bu kusurların en az bir miktarı hayvanda açıkça belli
olmaz."