بَاب
فِي
الْجُرْأَةِ
وَالْجُبْنِ
21. Cesurluk Ve
Korkaklık
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
اللَّهِ بْنُ
الْجَرَّاحِ
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
يَزِيدَ عَنْ مُوسَى
بْنِ عَلِيِّ
بْنِ رَبَاحٍ
عَنْ أَبِيهِ
عَنْ عَبْدِ
الْعَزِيزِ
بْنِ مَرْوَانَ
قَالَ
سَمِعْتُ
أَبَا
هُرَيْرَةَ
يَقُولُ سَمِعْتُ
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
يَقُولُ
شَرُّ مَا فِي
رَجُلٍ شُحٌّ
هَالِعٌ
وَجُبْنٌ
خَالِعٌ
Ebu Hureyre (r.a.),
Rasûlullah (s.a.v.)'i şöyle buyururken dinlediğini söylemiştir: "İnsanda
bulunan (huy)ların en kötüsü, hırslı bir cimrilik ve şiddetli bir
korkaklıktır"
İzah:
Ahmed b. Hanbel, II,
302.
Şuhh,
"Cimrilik" demektir. Cömertliğin zıddı ve nefsin yakalandığı tedavisi
güç bir hastalıktır. Şer'an ve insanî bakımdan malı harcanması gereken yerlerde
harcamaktan kaçınmak demektir. Tamahkarlıkta ileri gidenler ilk önce,
"bahil - cimri" unvanım alırlar. Sonra bunun aşırısına uğrayarak
hakirliğe ve adiliğe düşerler. Bazılarına göre şuhh cimriliğin aşırı
derecesidir.[bk. Ahmed Rıfat, Tasviri ahlâk 34.]
Yüce Allah cimriliğin
kötülüğünü şöyle açıklıyor: "Cimrilik eden, kendisini müstağni gören,
güzel kelimeyi (şehâdet kelimesini) yalanlayan kimseye, güçlüğe götüren
yolları kolaylarız, helak olduğunda onun malı fayda vermez."[Leyl 8-11.]
"Kendisini
cimrilikten koruyan kimse felah bulmuştur."[Teğâbûn 16] Bu konuda
Peygamber Efendimiz şöyle buyurmuştur: Zulümden kaçınırız. Çünkü zulüm,
kıyametde karanlıklara sebeptir. Cimrilikten de korununuz. Çünkü cimrilik,
sizden evvel geçenleri helak etmiş, onları kan dökmeye, haramı helal görmeye
sevketmiştir."[Erdem H. Hüsnü, Riya Zu's-Salihin Tercemesi, I, 584.]
Cebânet ise, korkaklık
ve cesaret yokluğu demektir. Korkan insan, hayal ve vehmin zanların esiri olup
herşeyden ve belki kendi gölgesinden bile korktuğu için genel görünüşüyle
kendisinden fayda umulan hür kişilerden sayılmaz; sözüne, mukavelesine,
ahitleşmesine güvenilmez, yolculuk etmek, hele sabır ve sebat gerekli olan
yerlerde (savaş gibi) bulundurmak doğru olmaz.
Bu gibi korkakları
küçük bir görevle bile savaşta bulundurmak düşmana imkan vermek demektir.[bk.
Ahmet Rıfat, Tasviri ahlâk 41.] Ahlak ulemasının beyânına göre cimrilik
korkaklıktan, cömertlik de cesaretten neşet eder.