DEVAM: 42. Yolculukta
Oruç
حَدَّثَنَا
مُسَدَّدٌ
حَدَّثَنَا
أَبُو عَوَانَةَ
عَنْ
مَنْصُورٍ
عَنْ
مُجَاهِدٍ عَنْ
طَاوُسٍ عَنْ
ابْنِ
عَبَّاسٍ
قَالَ خَرَجَ
النَّبِيُّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
مِنْ
الْمَدِينَةِ
إِلَى
مَكَّةَ
حَتَّى بَلَغَ
عُسْفَانَ
ثُمَّ دَعَا
بِإِنَاءٍ فَرَفَعَهُ
إِلَى فِيهِ
لِيُرِيَهُ
النَّاسَ
وَذَلِكَ فِي
رَمَضَانَ
فَكَانَ
ابْنُ عَبَّاسٍ
يَقُولُ قَدْ
صَامَ
النَّبِيُّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
وَأَفْطَرَ
فَمَنْ شَاءَ
صَامَ وَمَنْ
شَاءَ
أَفْطَرَ
İbn Abbas (r.a)'dan;
demiştir ki: Rasûlullah (s.a.v.) Ramazan ayında Medine'den Mekke'ye doğru
(yol'a) çıktı. Usfan'a gelince (Orada) bir (su) kab(ı) istedi ve insanlara
göstermek için (su dolu kabı) ağzına götürdü, (ve içti).
İbn Abbas şöyle dedi:
"Rasûlullah (s.a.v.) (yolculukta) bazan oruç tutar, bazan tutmazdı. O
halde isteyen oruç tutsun, isteyen tutmasın."
İzah:
Buharî, savm; meğazi;
Müslim, siyam; Nesâî, siyam; îbn Mace, siyam; Darimi, savm ; Ahmet b. Hanbel,
VI, 18; Beyhâkî, es-Sünenü'1-kübrâ, V, 357.
Hadiste konu edilen
sefer, Hz. Peygamber'in Mekke Fethi için çıktığı seferdir. Nitekim bu Buhari ve
Müslim'in rivayetlerinde açıkça ifade edilmektedir.
Görüldüğü gibi Hz.
Peygamber oruçlu olduğu halde Medine'den çıkıp Mekke'ye doğru yol almış Usfan
denilen yere varınca istediği bir su kabını ağzına götürerek içmiş ve bunu
ashabına da göstermiştir. Bundan maksadı yolculuk esnasında orucun
terkedilebileceğini fiilen onlara göstermektir.
Usfan Mekke'ye üç konak
mesafede bir yerin adıdır. Usfan'ın yerinde Buhari'deki ve Müslim'deki bir
rivayette Kedîd, Müslim'deki diğer bir rivayette ise Kurâü'l-ğamîm isimleri yer
almıştır. Bunlar da birer mevki adlarıdır. Kedid, Usfan ile Medine arasında
Kuraü'l-ğamîm ise, Usfan'ın önündedir. Bu her iki yer de Usfan'ın mülhakatından
olduğu için rivayetler arasında ihtilâf olduğu söylenemez.
Ebû Davud'un
rivayetinde Hz. Peygamber'in eline aldığı kabı ağzına kaldırdığı belirtildiği
halde, Buhari'deki rivayette bu, "eline aldı, kaldırdı" şeklinde
ifâde edilmiştir. Askalanî, kaldırmanın zâten el ile olduğuna işaret ederek,
Buhâri'deki bu rivayetin müşkil olduğunu söyler. Daha sonra da insanlara
göstermek için elini sonuna kadar kaldırdığını ifâde edip Ebû Davud'un
rivayetinin daha açık olduğunu bildirir.
Ahmed b. HanbeFin
rivayetinde Hz. Peygamber'in bu hareketinin öğle sıcağında olduğu belirtilmiş
ve susuzluktan ashabın düştüğü güç durum tasvir edilmiştir.