بَاب
فِي الشُّحِّ
46. Cimrilik
حَدَّثَنَا
حَفْصُ بْنُ
عُمَرَ
حَدَّثَنَا
شُعْبَةُ
عَنْ عَمْرِو
بْنِ مُرَّةَ
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
الْحَارِثِ
عَنْ أَبِي
كَثِيرٍ عَنْ
عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
عَمْرٍو
قَالَ خَطَبَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَقَالَ
إِيَّاكُمْ
وَالشُّحَّ
فَإِنَّمَا
هَلَكَ مَنْ
كَانَ
قَبْلَكُمْ
بِالشُّحِّ
أَمَرَهُمْ
بِالْبُخْلِ
فَبَخِلُوا
وَأَمَرَهُمْ
بِالْقَطِيعَةِ
فَقَطَعُوا
وَأَمَرَهُمْ
بِالْفُجُورِ
فَفَجَرُوا
Abdullah b. Amr (r.a.)'den;
demiştir ki: Resûlullah (s.a.v.) bir hitabesinde şöyle buyurdu:
"Cimrilikten sakının, çünkü sizden öncekiler cimrilik sebebiyle helak
oldular. Cimrilik onları, vermemeye şevketti de vermediler, akrabaya iyiliği
kesmeye sevketti de kestiler, (mal toplamak için) günah işlemeye sevk etti de
günah işlediler."
İzah:
Hakim, el-Mustedrek, I,
415.
Hadiste geçen helâkla
ilgili birkaç görüş vardır:
1. Buradaki helâk,
uhreyî hdâk olabiIir. Çünkü bu helâk, hadisin sonunda zikredilen günahları ve
benzerlerini işleme sonucu meydana gelmektedir.
2. Dünyevî helak
olabilir. Müslim'in Câbir (r.a.)'den rivayet ettiği bir hadis buna delâlet
etmektedir: Resûlullah (s.a.v.)i "Zulümden sakının, çünkü zulüm kıyamet
gününde karanlıklardır. Cimrilikten de sakının zira o sizden Öncekileri helak
etti. Kanlarını dökmeye ve haramlarını helâl saymaya şevketti." buyurdu.
3. Hem dünyevi hem de
uhrevî, her iki helak olabilir. Bu üçüncü ihtimal daha uygundur. Zira
cimriliğin sebebi, mal sevgisi ve malla ulaşılan nefsânî arzulardır. Çaresi
azla yetinmek, takdir-i ilâhiye sabretmek, sık sık ölümü hatırlamak, emsalinin
mal toplarken nasıl didinip sonra onu dünyada bırakıp gittiğini ve âhirette
sadece Allah yolunda harcanan malın fayda verdiğini göz önüne getirmektir.
Hadis cimrilikten ve malı hayır yollarına harcamamaktan sakındırmaktadır.