SÜNEN EBU DAVUD

Bablar  –  Konular  –  Numaralar  

SALATU’T-TATAVVU BAHSİ

<< 1335 >>

DEVAM: 26. (Nebi s.a.v.) Gece Namazı(nı Nasıl Kılardı?)

 

حَدَّثَنَا الْقَعْنَبِيُّ عَنْ مَالِكٍ عَنْ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ عَنْ عَائِشَةَ زَوْجِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ يُصَلِّي مِنْ اللَّيْلِ إِحْدَى عَشْرَةَ رَكْعَةً يُوتِرُ مِنْهَا بِوَاحِدَةٍ فَإِذَا فَرَغَ مِنْهَا اضْطَجَعَ عَلَى شِقِّهِ الْأَيْمَنِ

 

Nebi (s.a.v.)'in eşi Âişe (r.anhâ)'dan rivayet edildi­ğine göre; Resülullah (s.a.v.) gecenin bir kısmında onbir rekat namaz kılar, bunlardan bir rekat ile de vitir yapardı. Onu bitirince müezzin gelinceye kadar sağ yanı üzerine yatıp uzanırdı.

 

 

İzah:

Buhârî, ezan; deavât; Müslim, müsâfirîn; Tirmizî, mevâkit; Nesaî, ezan; İbn Mâce, ikâme; Muvatta', salâtu'l-leyl; Ahmed b. Hanbel, II, 173: VI, 34, 35, 49, 83, 88, 143, 182, 215, 248, 254.

 

Bu hadis-i şerif vitr namazının en az bir rekat olarak kılınacağım ve bir rekat namaz kılmanın caiz olduğunu söy-

 

leyenlerin delillerindendir. Şafiî ulemâsından Nevevî'nin beyânına göre, cumhûr-ı ulemâ vitr namazının bir rekat olarak kılınabileceği görüşündedir. Şafiî ulemâsının görüşü de bu merkezdedir. Ancak Ebû Hanîfe'ye göre bir rekatla vitir namazım veya herhangi bir namazı kılmak asla caiz değildir. Gerçekten Ebû Hanîfe'nin bu görüşünü te’yid eden hadis-i şerifler pek çok­tur. Bunlardan bazılarını nakletmekte fayda görüyoruz:

 

1. Resûlullah (s.a.v.) vitr namazının ikinci rekatında selâm vermezdi.[Nesaî, kıyâmu'l-leyl]

 

2. Übey b. Ka'b anlatıyor: Resûlullah (s.a.v.) vitrin birinci rekatinde; 'yi, ikinci rekatında de,  üçün­cü rekatında de  okurdu. Sadece üçüncü rekatından sonra selâm verirdi.”[Nesaî, kıyâmu'l-leyl]

 

3. Resûlullah (s.a.v.) üç rekat  ile vitr yapar,   bunların yalnız sonunda selam verirdi. [Hâkim, el-Müstedrek, I, 304; Darekutnî, II, 21-27 Tahavî, I, 165; Beyhakî, es-Sünenül-kübra, III, 31; Zeylaî, Nasbu'r-râye, II, 118.]

 

4. Resûlullah (s.a.v.) üç rekatla vitr yapar, sûresini okurdu.[Nasbu'r-râye, II, 119.] Bu hadis  sünen-i  erba'a  ile  İbn  Hıbbân'ın  Sahîh'inde  ve  Hâkim'in  el-Müstedrek'inde rivayet olunan ve bir Önceki maddede zikri geçen Hz. Âişe hadisine benziyor. Nitekim Hz. Ömer, Ali, Übeyy, Enes, İbn Mesûd, Ebû Ümâme ve Ömer b. Abdilaziz de vitrin üç rekat olduğunu ve bir selâmla kı­lınacağı görüşündedirler.[İbn Kudame, el-Muğnî, II, 150.]

 

Vitrin bir selâmla üç rekat olarak kılındığı görüşünde olan Hanefî ule­mâsına göre, vitrin en az bir rekat kılınacağını söyleyen cumhûr-i ulemânın delilini teşkil eden hadis-i şeriflerden hiç birisi de başlı 6aşına bir rekata niyet edilerek vitr kılındığım açık olarak ifade etmemektedir. Binaenaleyh vit­rin başlı basma bir rekat olarak kılınmış olması sadece bir kanaatten ibarettir.

 

Gerçekten de Resûl-i Ekrem (s.a.v.)'in sadece bir rekat vitr kıldığını açık­ça ifâde eden bir hadis-i şerif mevcûd değildir. Vitrin bir rekat kılınabilece­ğine delâlet eden hadis-i şerifler de vitr namazı devamlı olarak kendinden önce kılınan gece namazlarıyla beraber zikr edilmiştir. Bu durum onun başlı başına müstakil bir niyetle kılınmış bir vitir namazı olabileceğine delâlet et­tiği kadar kendinden önceki namazın bir devamı olarak kılınmış herhangi bir nafile namaz olabileceğine de delâlet eder. 1251 numaralı hadis-i şerifin şerhinde bu konuyla ilgili geniş açıklama vardır.

 

Konumuzu teşkil eden hadis-i şerif, sabah namazının sünnetinden son­ra yatmanın sünnet veya farz olduğunu söyleyen kimselerin [Bu mevzu ile ilgili hükümlerin tafsilâtı için bk. 1261 numaralı hadis.] aleyhine bir delildir. Çünkü bu hadis-i şerifte Fahr-i Kâinat Efendimizin sabah namazı­nın sünnetinden sonra değil, önce yattığı ifâde edilmektedir.

 

Binaenaleyh bu hadis-i şerif bir numara sonra gelecek olan hadisle bir­likte mütâlea edilince sabah namazından önceki yatmanın bir ibâdet hükmü ve vasfı taşımadığı, sadece insanın üzerindeki ağırlığı ve yorgunluğu atmak­la ilgili olduğu anlaşılır. Ayrıca b,u hadis-i şerifle Fahr-i Kâinat Efendimizin sabah namazının iki rekatlık sünnetinden sonra yattığını ifade eden 1326 nu­maralı hadis-i şerif arasında bir çelişki yoktur. Çünkü bu iki hadisten biriyle amel etmek, diğeriyle amel etmeye engel değildir: Her ikisiyle de bir arada amel etmek mümkündür ve Resûl-i Ekrem Efendimiz, bazan sabah namazı­nın sünnetinden evvel, bazan da sonra yatmakla her ikisiyle de amel etme­nin caiz olduğuna işaret etmek istemiş de olabilir.

 

Vitr namazının kaç rekat olduğu meselesi de ileride ilgili olduğu bâbta genişçe ele alınacaktır.