بَاب
الرَّجُلِ
يَنْعَسُ
وَالْإِمَامُ
يَخْطُبُ
231-233. İmam Hutbe
Okurken Uyuklayan Kimse
حَدَّثَنَا
هَنَّادُ
بْنُ
السَّرِيِّ
عَنْ
عَبْدَةَ
عَنْ ابْنِ
إِسْحَقَ
عَنْ نَافِعٍ
عَنْ ابْنِ
عُمَرَ قَالَ
سَمِعْتُ
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
يَقُولُ
إِذَا نَعَسَ
أَحَدُكُمْ
وَهُوَ فِي
الْمَسْجِدِ
فَلْيَتَحَوَّلْ
مِنْ
مَجْلِسِهِ
ذَلِكَ إِلَى
غَيْرِهِ
İbn Ömer (r.anhumâ)'dan;
demiştir ki: Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: "Sizden biri, mescidde
iken uyuklarsa yerini değiştirsin."
İzah:
Tirmizî, cuma; Ahmed b.
Hanbel, II, 22, 32; Bcyhakî, es-Sünenü'l-kübrâ, III, 237.
Tirmizî, bu hadis için
"hasen-sahih" demiştir. Hadisin
Tirmizrdeki rivâyetinde "Biriniz cuma günü uyuklarsa..." denilmektedir. Bu
rivayete göre hadisin bab başlığı ile olan irtibatı daha güzel anlaşılıyor.
Tirmizî'deki farklılığı
da nazar-ı itibara alarak hadise baktığımız takdirde cuma günü hutbe esnasında
uyuklayan bir kimsenin yerini değiştirmesinin meşru olduğunu anlarız. Ancak
hutbe esnasında herhangi bir amelle meşgul olmak -yasak olduğuna göre-
uyuklamanın hutbe anına tahsis edilmeşinin uygun olmaması gerekir. Ebû Davud'un
başlık olarak verdiği ibareyi hutbe ile kayıtladığına bakılırsa, onun yer
değiştirme kabilindeki hafif hareketlerin lağv sayılmayacağı görüşünde olduğu
ortaya çıkar.
Hz. Nebi'in uyuklayan
kimsenin yerini değiştirmesini tavsiye etmesinin sebebi, bu hareketin uykuyu
açmaya vesile olmasından dolayıdır. Hadisi şerh edenler arasında Hz. Nebi'in
sabah namazına uyanamadı-ğı yerde şeytanlar olduğunu söyleyerek ashaba yer
değiştirmelerini emrettiği hâdiseyi hatırlatarak bu mahalde de şeytanın
olabileceğini söyleyenler de vardır. Fakat bir yerdeki uyumanın orada şeytan
oluşuna bağlanması, her uyuklamanın aynı sebebe bağlanmasını gerektirmez. O
bakımdan yer değiştirmenin tavsiye edilmesi, uykuyu açmaya vesile olması
sebebine bağlıdır.