بَاب إِذَا
وَافَقَ
يَوْمُ
الْجُمُعَةِ
يَوْمَ عِيدٍ
210-211. Cuma Bayram
Gününe Rastlarsa
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ كَثِيرٍ
أَخْبَرَنَا
إِسْرَائِيلُ
حَدَّثَنَا
عُثْمَانُ
بْنُ
الْمُغِيرَةِ
عَنْ إِيَاسِ
بْنِ أَبِي
رَمْلَةَ
الشَّامِيِّ
قَالَ
شَهِدْتُ
مُعَاوِيَةَ
بْنَ أَبِي
سُفْيَانَ
وَهُوَ
يَسْأَلُ
زَيْدَ بْنَ
أَرْقَمَ
قَالَ
أَشَهِدْتَ
مَعَ رَسُولِ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
عِيدَيْنِ
اجْتَمَعَا
فِي يَوْمٍ
قَالَ نَعَمْ
قَالَ
فَكَيْفَ صَنَعَ
قَالَ صَلَّى
الْعِيدَ
ثُمَّ رَخَّصَ
فِي
الْجُمُعَةِ
فَقَالَ مَنْ
شَاءَ أَنْ يُصَلِّيَ
فَلْيُصَلِّ
İyas b. Ebî Ramle
eş-Şami'den; demiştir ki: Muâviye b. Ebî Süfyân'ın yanındaydım. Muâviye, Zeyd
b. Erkam'a: "İki bayram (bayram ve cum'a) aynı güne rastladığı bir günde
Resûlullah (s.a.v.) ile beraber bulundun mu?" diye sordu. Zeyd: Evet,
dedi.
Peki nasıl yaptı?
Bayramı kıldı sonra cuma için ruhsat verip "kılmak isteyen kılsın"
buyurdu.
İzah:
Nesaî, iydeyn; İbn
Mâce, ikâme; Ahmed b. Hanbel, IV, 372; Dârimî, salât 225.
İyas'ı İbn Hibban
sikalardan saymış, ibnu'I-Münzîr "mechul" demiştir.
Bu hadis-i şerif,
bayramın cuma gününe rastlaması halinde bayram namazı kılındıktan sonra
cemaatin, cuma namazını kılıp kılmamakta serbest olduğunu ifâde etmektedir. Buna
göre cemaatten isteyen cumayı kılabilecek, kılmak istemeyen için de bir
sorumluluk mevzuu bahs olmayacaktır. Bu konuda ulemâ arasında hayli görüş
ayrılığı mevcuttur. Mezheplerin görüşleri bu babın son hadisin (1073)
açıklamasında ortaya konulacaktır.
Bu hadisteki "iki
bayram" tâbirinden cuma için bayram ifâdesinin kullanıldığım anlıyoruz.
Beyhakî'nin Ebû Hüreyre'den rivayet ettiği bir hadiste [Beyhakî,
es-Sünenü'l-kübrâ, III, 243.] Hz. Nebi cuma günü için "Ey müslümanlar, bu
günü Allah size bayram kılmıştır. O gün guslediniz ve misvaki ihmal
etmeyiniz" buyurmuştur.