بَاب
الِالْتِفَاتِ
فِي
الصَّلَاةِ
160-161. Namazda Sağa
Sola Yüzünü Çevirmek
حَدَّثَنَا
أَحْمَدُ
بْنُ صَالِحٍ
حَدَّثَنَا
ابْنُ وَهْبٍ
قَالَ
أَخْبَرَنِي
يُونُسُ عَنْ
ابْنِ
شِهَابٍ
قَالَ
سَمِعْتُ أَبَا
الْأَحْوَصِ
يُحَدِّثُنَا
فِي مَجْلِسِ
سَعِيدِ بْنِ
الْمُسَيَّبِ
قَالَ قَالَ
أَبُو ذَرٍّ
قَالَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
لَا يَزَالُ اللَّهُ
عَزَّ
وَجَلَّ
مُقْبِلًا
عَلَى الْعَبْدِ
وَهُوَ فِي
صَلَاتِهِ
مَا لَمْ يَلْتَفِتْ
فَإِذَا
الْتَفَتَ
انْصَرَفَ
عَنْهُ
Ebû Zer (r.a.) demiştir
ki: Resûlullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Kul namazında
iken (yüzüyle) sağa-sola dönmediği müddetçe Allah Teâla da (rahmet nazarıyla)
ona yönelmeye devam eder, (yüzüyle) sağa-sola dönecek olursa, (Allah da) ona
yönelmekten vazgeçer."
Diğer tahric: Nesâî,
sehv; Dârimî, salât; Ahmed b. Hanbel, V, 172.
AÇIKLAMA:
Kul namazda iken mecbur
olmadığı müddetçe sağına veya soluna yüzünü çevirmemelidir.Çünkü kul namaz
esnasında bütün vücuduyla beraber yüzünü kıbleye dönük bulundurduğu müddetçe Allah
Teâla'nın rahmet, mağfiret ve ihsan nazarları da kula çevrilmiş olur. Kul için
bu en üstün bir şeref ve en büyük bir nimettir. Fakat kul bir zaruret ve
ihtiyaç bulunmadığı halde başını sağa veya sola çevirecek olursa, o andan
itibaren, Allah Teâlâ ve tekaddes hazretleri rahmet nazarıyla o kula bakmaktan
vazgeçer. Fakat kulun bir ihtiyaç ve zaruret sebebiyle başını sağa veya sola
çevirmesinde bir sakınca yoktur. Nitekim ileride gelecek olan 916 numaralı
hadis-i şerif de bunu ifâde etmektedir. Hanefî ulemâsından İbn Melek'e göre
Allah'ın kuldan yönünü çevirmesinin mânâsı, namazın sevabının azalması
demektir. Esasen namazda kulun yönünü kıbleden çevirmesi Hanefîlere göre üç
şekilde olur:
1. Yüzü kıbleden
çevirmek, bu mekruhtur.
2. Gözü çevirmek, bunda
bir sakınca yoksa da çevirmemek daha iyidir.
3. Göğsü çevirmek bu
hareketin namazı bozacağında ulemâ ittifak etmiştir.İhtiyaçsız olarak sağa-sola
bakınmanın namazın kemâlinden olan huşua mâni olacağı için sakıncalı olduğunu
söyleyenlerin yanında namazı ifsad edeceğini söyleyenler de
vardır.[Bezlu'l-mechud, V, 182.] Namaz esnasında bir ihtiyaç bulunduğu zaman,
göğsü çevirmemek şartıyla sadece başı kıbleden çevirmek bütün imamlara göre
kerâhetsiz olarak caizdir. Bu hareketin ihtiyaçsız olarak yapılması ise
ittifakla mekruhtur.
Bütün vücûduyla
kıbleden dönecek olursa yine bütün ilim adamlarınca namaz bozulur. Göğsün
kıbleden çevrildiği takdirde Hanefi ve Şafiî ulemâsına göre namaz fasit olursa
da Mâlikî ve Hanbelî ulemâsına göre fasit olmaz. Ancak Kabe'nin karşısında
namaz kılınırken el, kol, parmak gibi vücûdun bir parçasını bile Kâbeden
çevirmek bu iki mezheb ulemâsına göre namazı bozar.[er-Menhel, VI, 6.]