بَاب
الْإِقْعَاءِ
بَيْنَ
السَّجْدَتَيْنِ
138-139. İki Secde
Arasında Ayakları Dikerek Topuklar Üzerinde Oturmak
حَدَّثَنَا
يَحْيَى بْنُ
مَعِينٍ
حَدَّثَنَا
حَجَّاجُ
بْنُ
مُحَمَّدٍ
عَنْ ابْنِ جُرَيْجٍ
أَخْبَرَنِي
أَبُو
الزُّبَيْرِ
أَنَّهُ
سَمِعَ
طَاوُسًا
يَقُولُ
قُلْنَا
لِابْنِ
عَبَّاسٍ فِي
الْإِقْعَاءِ
عَلَى الْقَدَمَيْنِ
فِي
السُّجُودِ
فَقَالَ هِيَ
السُّنَّةُ
قَالَ
قُلْنَا
إِنَّا
لَنَرَاهُ جُفَاءً
بِالرَّجُلِ
فَقَالَ
ابْنُ عَبَّاسٍ
هِيَ سُنَّةُ
نَبِيِّكَ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
Ebu'z-Zubeyr Tavus'u
(şöyle) derken işittiğini söylemiştir: İbn Abbas'a, "(iki) secde arasında
ayaklar(ı dikerek Ökçeler) üzerine oturmayı" sorduk. "Sünnettir"
diye cevap verdi. "Oysa biz onu kişiye zahmet olarak görüyoruz"
dedik, İbn Abbas; "O Nebiiniz sallaüahü aleyhi ve sellem'in
sünnetidir" diye cevabını pekiştirdi.
Diğer tahric: Müslim,
mesacid; Tirmizî, mevakît
AÇIKLAMA:
Bu hadis denilen oturuş
şeklinin namazda sünnet olduğumı bildirmektedir. Bu hususta Resulullah
(sallallahü aleyhi ve sellem)den iki hadis varid olmuştur. Tirmizî ve diğer
hadis imamlarının rivayet ettikleri ikinci hadiste ik'a men'edilmektedir.[498]
Mezkur hadis birkaç yoldan rivayet edilmişse de senedlerinin hepsi zayıftır.
Ulema "ika"mn
hükmü ve şekli hususunda ihtilaf etmişlerdir. Nevevî diyor ki; "doğrusu
"ik'a" iki nevidir. Birisi kalçasını yere yayarak, dizleri'ni dikmek,
elleriyle de yere dayanarak köpek oturuşuna benzer bir şekilde oturmaktır.
Lügat uleması da "ik'a"yı bu şekilde tefsir etmişlerdir. Nehyedilen
ve mekruh olan "ik'a" da budur. Hatta Malikîlere göre bu şekil oturuş
haramdır, yalnız namaz bozulmaz. Onlara göre mekruh olan şekil ayak
parmaklarının hepsini yere dikerek ökçelerinin üzerine oturmak yahut ayaklarının
sırtını yere getirmek suretiyle üzerlerine oturmaktır.
İk'a'nm ikinci şekli
secdeler arasında kalçasını topuklarının üzerine döşeyerek oturmaktır. İbn
Abbas (r.a.)'ın; "Nebiinizin sünnetidir" sözü ile kasdettiği
"İk'a" budur..."
Hanefîlere göre namazda
sünnet üzere oturuş, erkeklerin sol ayaklarını yere döşeyerek üzerine
oturmaları, sağ ayaklarını da dikerek parmaklarım kıbleye çevirmeleridir.
Kadınlar ise, sol kalçası üzerine oturarak ayaklarını sağ taraftan
çıkaracaklardır.
Hadisin bazı
rivayetlerinde metindeki "racül" (adam) kelimesi "ricl"
(ayak) şeklinde zabt edilmiştir. Bu takdirde mana, "Biz bunu ayağa cefa
görüyoruz" demek olur. Hatta İbn Abdilberr "Racül" rivayetinin
hata olduğunu iddia etmiştir. Fakat cumhur-ı ulema onu iddiasını reddetmiş, doğrusunun
"racül" olduğunu cefayı izafe etmek için ayağın değil, insanın daha
uygun olduğunu söylemişlerdir.[Davudoğlu, Ahmed, Sahih-i Müslim Terceme ve
Şerhi III, 387-388.]