DEVAM: 118-119. Namaza
Başladıktan Sonra Okunacak Dualar
حَدَّثَنَا
الْحَسَنُ
بْنُ عَلِيٍّ
حَدَّثَنَا
سُلَيْمَانُ
بْنُ دَاوُدَ
الْهَاشِمِيُّ
أَخْبَرَنَا
عَبْدُ
الرَّحْمَنِ
بْنُ أَبِي
الزِّنَادِ عَنْ
مُوسَى بْنِ
عُقْبَةَ
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
الْفَضْلِ
بْنِ
رَبِيعَةَ
بْنِ الْحَارِثِ
بْنِ عَبْدِ
الْمُطَّلِبِ
عَنْ عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
الْأَعْرَجِ
عَنْ عُبَيْدِ
اللَّهِ بْنِ
أَبِي
رَافِعٍ عَنْ
عَلِيِّ بْنِ
أَبِي
طَالِبٍ عَنْ
رَسُولِ
اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
أَنَّهُ
كَانَ إِذَا
قَامَ إِلَى
الصَّلَاةِ
الْمَكْتُوبَةِ
كَبَّرَ
وَرَفَعَ
يَدَيْهِ
حَذْوَ مَنْكِبَيْهِ
وَيَصْنَعُ
مِثْلَ
ذَلِكَ إِذَا قَضَى
قِرَاءَتَهُ
وَإِذَا
أَرَادَ أَنْ
يَرْكَعَ
وَيَصْنَعُهُ
إِذَا رَفَعَ
مِنْ الرُّكُوعِ
وَلَا يَرْفَعُ
يَدَيْهِ فِي
شَيْءٍ مِنْ
صَلَاتِهِ
وَهُوَ
قَاعِدٌ
وَإِذَا
قَامَ مِنْ
السَّجْدَتَيْنِ
رَفَعَ
يَدَيْهِ
كَذَلِكَ وَكَبَّرَ
وَدَعَا
نَحْوَ
حَدِيثِ
عَبْدِ الْعَزِيزِ
فِي
الدُّعَاءِ
يَزِيدُ
وَيَنْقُصُ
الشَّيْءَ
وَلَمْ
يَذْكُرْ
وَالْخَيْرُ
كُلُّهُ فِي
يَدَيْكَ
وَالشَّرُّ
لَيْسَ
إِلَيْكَ
وَزَادَ
فِيهِ
وَيَقُولُ
عِنْدَ
انْصِرَافِهِ
مِنْ
الصَّلَاةِ
اللَّهُمَّ
اغْفِرْ لِي
مَا قَدَّمْتُ
وَمَا
أَخَّرْتُ
وَمَا
أَسْرَرْتُ
وَأَعْلَنْتُ
أَنْتَ
إِلَهِي لَا
إِلَهَ
إِلَّا
أَنْتَ
Ali b. Ebî Talib'den
rivayet edildiğine göre; Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) farz namaza durduğu
zaman "Allahu Ekber" der ve ellerini omuzları hizasına kadar
kaldırırdı. Okumayı bitirip de rüku'a varmak istediğinde ve (başını) rüku'dan
kaldırdığında (yine) bunu yapardı. Namazda otururken asla ellerini kaldırmazdı,
(ilk iki rekatın sonundaki) iki secdeden (sonra ayağa) kalktığında da aynı
şekilde ellerini kaldırır, "Allahu ekber" der ve (bir önceki 760.)
Abdülaziz hadisindeki gibi dua ederdi.
(Ravi Abdullah b.
el-Fadl) duada (bir önceki hadise göre) bazı şeyleri fazla bazılarını da noksan
nakletti. (Bir önceki hadiste geçen) "bütün hayırlar senin elindedir şer
ise asla sana nisbet edilemez" (cümlesini hiç) nakletmemiştir. Ancak:
"Namazdan çıkmak istediği zaman da; "Allah'ım! Evvel ve ahir, gizli
ve aşikar, işlediğim bütün günahlarımı bağışla sen benim İlahımsın. Senden
başka ilah yoktur" (sözlerini de) ilave etmiştir.
Ebu Davud rivayet
etmiştir.
AÇIKLAMA: Bu hadisin aşağı yukarı aynısı olan bir önceki
hadiste yer alan Resul-i Ekrem'in namaza başladığında okuduğu dualar ve bu
dualarla ilgili olarak ilim adamlarının görüşleri üzerinde gerekli açıklamalar
yapılmıştı. Bununla beraber burada da üzerinde durulup açıklığa kavuşturulması
gereken bazı meseleler bulunmaktadır.
Hadis-i
şerifte geçen "iki secdeden kalktığında" ibaresi ile ilgili olarak
hadis alimleri iki görüş beyan etmişlerdir:
1.
Bu ibare "ilk rekatın secdelerini yaptıktan sonra ikinci rekata kalktığı
zaman" anlamına gelmektedir. Bu açıklamaya göre, Resul-i Ekrem (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ikinci rekata kalktığı zaman da aynen birinci rekatta olduğu
gibi ellerini kaldırarak "Allahu ekber" der ve Sübhaneke duasını
okurdu.
2.
"İlk iki rekattan sonra üçüncü rekata kalktığı zaman" anlamına gelir
ki, burada secde kelimesi mecazen rekat manasında kullanılmıştır. Bu açıklamaya
göre ise, Resul-i ekrem üçüncü rekata kalktığı zamanda aynen birinci rekatta
yaptığı gibi ellerini omuzları hizasına kadar kaldırarak "Allahu
ekber" der ve sübhaneke duasını okurdu. Ancak Hanefî uleması ellerin
kaldırılma-yacağı konusunda 748 ve 749 nolu
hadislerle amel etmişlerdir. Namazın başında "sübhaneke" ile
okunan duaları ise ancak teheccüd namazı için ,caiz görmüşlerdir. Bu hadisi
nakleden ravi Abdullah b. el-Fadl, Resul-i Ekrem'in kıyamda okuduğu duaları
naklederken Abduiaziz'in naklettiği bir önceki hadisteki duaları aşağı-yultarı
aynen nakletti. Ancak bir önceki hadiste geçen .... ibaresini burada hiç
zikretmemişken bir önceki hadiste geçen
اللَّهُمَّ
اغْفِرْ لِي
مَا
قَدَّمْتُ
وَمَا
أَخَّرْتُ
وَمَا
أَسْرَرْتُ
وَمَا أَعْلَنْتُ
وَلَا إِلَهَ
إِلَّا
أَنْتَ
duasını
da burada إِلَهَي أَنْتَ "Sen benim ilahımsın" cümlesini ilave ederek
nakletmiştir.