بَاب
إِمَامَةِ
مَنْ
يُصَلِّي
بِقَوْمٍ وَقَدْ
صَلَّى
تِلْكَ
الصَّلَاةَ
67. Kıldığı Namazı Bir
De Cemaate Kıldıran Kimse
حَدَّثَنَا
عُبَيْدُ
اللَّهِ بْنُ
عُمَرَ بْنِ
مَيْسَرَةَ
حَدَّثَنَا
يَحْيَى بْنُ
سَعِيدٍ عَنْ
مُحَمَّدِ
بْنِ
عَجْلَانَ
حَدَّثَنَا
عُبَيْدُ
اللَّهِ بْنُ
مِقْسَمٍ
عَنْ جَابِرِ
بْنِ عَبْدِ
اللَّهِ أَنَّ
مُعَاذَ بْنَ
جَبَلٍ كَانَ
يُصَلِّي
مَعَ رَسُولِ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
الْعِشَاءَ
ثُمَّ
يَأْتِي قَوْمَهُ
فَيُصَلِّي
بِهِمْ
تِلْكَ
الصَّلَاةَ
Cabir b. Abdullah'dan
(rivayet edildiğine göre) Mu'az b. Cebel (r.a.) önce Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ile yatsıyı kılar, sonra kavmine gelip bu namazı (bir de)
onlara kıldırırdı.
Diğer tahric: Buharî,
ezan; Müslim, salat; Ebu Davud, salat; Tirmizî, cum'a; Nesai, imame; Ahmed, I,
450; III, 376, 377.
AÇIKLAMA: Bu hadis-i Şerifin sahihliğinde şüphe yoksa da
yorumunda çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Bu konuda merhum Aynî şunları
söylemektedir: "İmam Şafiî (r.a.) Hz. Muaz'ın Resulullah (s.a.v.) ile
kıldığı birinci namazda farza niyet ettiği, kavmine kıldırdığı ikinci namazda
ise nafileye niyet ettiği görüşünden hareketle nafile namaz kılan kimsenin
arkasında farz namazın kılınabileceğini söylemiştir. Bîr rivayete göre İmam
Ahmed de bu görüştedir. İbn Münzir, Ata, Tavus, Süleyman b. Harb ve Davud
(Zahirî) de aynı görüşü paylaşmaktadırlar. Hanefi alimleri ise, farz kılmakta
olan kimsenin nafile kılacak kimse arkasında namaza duramayacağını söylerler.
İmam Malik ve bir rivayete göre Ahmed b. Hanbel'in görüşü de böyledir."
İbn
Arabî der ki; "Bu Hadis-i şerifin değerlendirilmesinde beş farklı izah
tarzı ortaya çıkmıştır:
1.
Farz kılacak olan nafile kılana uyabilir. İmam Şafiî bu görüştedir. İmam Malik
ve Ebu Hanîfe bu görüşe katılmamışlardır.
2.
Muaz (r.a.) Resul-i Ekrem'le namazı gündüz kılmıştır. Kavmiyle de gece namazı
kılmıştır. Yani Hz. Muaz'la kavminin kıldığı namaz ayrı namazdır.
3.
Cabir hadisi keyfiyeti iyice anlaşılmayan bir hadiseyi anlatmaktadır. Bu bakımdan
bu hadisle amel edilemez.
4.
Bu hadis-i şerif "İmam ancak kendisine uyulması için vardır" mealindeki
601 nolu hadis-i şerife aykırı düşmektedir. Çünkü namazın her cüz'-ünde
cemaatin imama uyması gerekirken, nasıl olur da cemaat imama niyyet bakımından
muhalefet edebilir? İmam nafile namaza niyyet ederken, cemaat nasıl olur da
farza niyet edebilir? Bu caiz değildir.
5.
Bu hadis-i şerif yine "İmam cemaatin namazına kefildir" mealindeki
517 no'lu hadise aykırıdır."
İşte
yukarıda İbn Arabi'nin belirttiği sebeblerle Maliki, Hanbelî ve Hanefi
alimleri bu hadis-i şerifle amel etmemişler ve farz kılan kimsenin nafile
kılanın arkasında namaz kılamayacağım söylemişlerdir. İbn Hacer'e göre bu"
hadis-i şerif "Bir namazı bir günde iki defa kılmayın" hadisiyle nesh
edilmiştir.