بَاب
مَنْ
يُحْدِثُ فِي
الصَّلَاةِ
81. Namazda İken
Abdesti Bozulan Kişi(nin Ne Yapması Gerektiği?)
حَدَّثَنَا
عُثْمَانُ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ
حَدَّثَنَا
جَرِيرُ بْنُ
عَبْدِ
الْحَمِيدِ
عَنْ عَاصِمٍ الْأَحْوَلِ
عَنْ عِيسَى
بْنِ
حِطَّانَ عَنْ
مُسْلِمِ
بْنِ
سَلَّامٍ
عَنْ عَلِيِّ
بْنِ طَلْقٍ
قَالَ قَالَ
رَسُولُ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
إِذَا فَسَا
أَحَدُكُمْ
فِي
الصَّلَاةِ
فَلْيَنْصَرِفْ
فَلْيَتَوَضَّأْ
وَلْيُعِدْ
الصَّلَاةَ
Ali bin Talk (r.a.)
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in şöyle buyurduğunu haber vermiştir:
"Sizden biri namazda iken sessizce yellenirse (namazdan) ayrılıp abdest
alsın ve namazı iade etsin."
Diğer tahric: Ebu
Davud salat 187; Tirmizi
AÇIKLAMA: Hadisdeki namazın
iadesine dair olan emir, yellenme kasten olursa vücuba, hataen olursa istihbaba
hamledilir. Yani yellenme olayı iradesiyle olursa bu namaz içindeki müslümana
ve ibadet adabına aykırı bir davranıştır. Şayet vaki olursa abdest alıp
namazını iade etmesi gerekir, irade dışı olduğu takdirde en yakın yerden abdest
alıp namaza kaldığı yerden devam edebilir. Ancak, namazı yeniden kılması daha
evladır ve müstehaptır.
Maliki,
Şafii ve Hanbelilere göre; Namazda iken abdesti bozulan kişinin namazı bozulur.
Namazına yeniden başlaması icab eder, yaptıklarının üzerine bina edemez.
Hanefilere
göre: Namazda iradesi dışında abdesti bozulan kişi namazına yeniden başlamadan,
yaptıkları üzerine bina edebilir. Tafsilatı fıkıh kitaplarında beyan edilen bu
mes'elenin özeti şudur:
Namaz
içinde iken abdestin irade dışı, istenmeden bozulmasına "Sebki
Hades", bile bile isteyerek
bozulmasına "Hades-i Amd" denilir.
Namazı
bıraktığı yerden başlayıp devam etmeye "Bina", yeni baştan kılmaya
"isti'naff" tabirleri kullanılır.
Sebk-i
hades suretinde bina caizdir. Namazda iken, istemeyerek abdesti bozulan kişi,
hiç konuşmadan gidip en yakın su'dan abdest alarak veya (şartları mevcut ise)
teyemmüm ederek gelir, namazını bıraktığı yerden başlayıp, abdestinin bozulduğu
rüknü iade ederek tamamlar.
Hanefiler:
"Namaza devam edebilir" şeklindeki görüşlerinde; "Namazda
kendisinden ay veya mezi gelen veya burnu kanayan kimse, gitsin abdest alsın ve
konuşmadıkça namazını bina etsin" Hadisine dayanmışlardır. Bu hadise
mürsel diye itiraz edilmiştir.
İbn
Nuceym: "Bu hadisin mürsel olarak sıhhatinde niza yoktur. O da bizce ve
ehli ilmin ekserisince hüccettir" demektedir.
Hanefiler;
hadisi açıklama kısmında ifade edildiği biçimde te'vil etmişlerdir.
Binanın
cevazı; Hz. Aişe, ibn Abbas, Hz. Ebu Bekir, Hz. Ömer, Hz. AH, İbn Ömer, İbn
Mes'ud, Selman-ı Farisi gibi büyük sahabilerle, Alkame, Tavus, Salim b.
Abdillah, Said b. Cübeyr, Şa'bi, İbrahim en-Nehai, Ata, Mekhul ve Said b.
Müseyyeb gibi tabiilerden de rivayet edilmiştir.
Bu
hadisten insandan her hangi bir şeyin çıkması abdesti bozar ve namazdan çıkmayı
gerektirir, hükmü çıkarılmıştır.