DEVAM: 79. Uykudan
Dolayı Abdest Almaya Dair
حَدَّثَنَا
يَحْيَى بْنُ
مَعِينٍ
وَهَنَّادُ
بْنُ
السَّرِيِّ
وَعُثْمَانُ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ
عَنْ عَبْدِ
السَّلَامِ
بْنِ حَرْبٍ
وَهَذَا
لَفْظُ
حَدِيثِ يَحْيَى
عَنْ أَبِي
خَالِدٍ
الدَّالَانِيِّ
عَنْ
قَتَادَةَ
عَنْ أَبِي
الْعَالِيَةِ
عَنْ ابْنِ
عَبَّاسٍ
أَنَّ
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
كَانَ
يَسْجُدُ
وَيَنَامُ
وَيَنْفُخُ
ثُمَّ يَقُومُ
فَيُصَلِّي
وَلَا
يَتَوَضَّأُ
قَالَ
فَقُلْتُ
لَهُ صَلَّيْتَ
وَلَمْ
تَتَوَضَّأْ
وَقَدْ نِمْتَ
فَقَالَ
إِنَّمَا
الْوُضُوءُ
عَلَى مَنْ
نَامَ
مُضْطَجِعًا
زَادَ
عُثْمَانُ
وَهَنَّادٌ
فَإِنَّهُ
إِذَا
اضْطَجَعَ
اسْتَرْخَتْ
مَفَاصِلُهُ
قَالَ أَبُو
دَاوُد قَوْلُهُ
الْوُضُوءُ
عَلَى مَنْ
نَامَ مُضْطَجِعًا
هُوَ حَدِيثٌ
مُنْكَرٌ
لَمْ
يَرْوِهِ
إِلَّا
يَزِيدُ أَبُو
خَالِدٍ
الدَّالَانِيُّ
عَنْ قَتَادَةَ
وَرَوَى
أَوَّلَهُ
جَمَاعَةٌ
عَنْ ابْنِ
عَبَّاسٍ
وَلَمْ
يَذْكُرُوا
شَيْئًا مِنْ
هَذَا
وَقَالَ
كَانَ
النَّبِيُّ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
مَحْفُوظًا
وَقَالَتْ
عَائِشَةُ
رَضِيَ
اللَّهُ
عَنْهَا
قَالَ
النَّبِيُّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
تَنَامُ
عَيْنَايَ
وَلَا
يَنَامُ
قَلْبِي و قَالَ
شُعْبَةُ
إِنَّمَا
سَمِعَ
قَتَادَةُ مِنْ
أَبِي
الْعَالِيَةِ
أَرْبَعَةَ
أَحَادِيثَ
حَدِيثَ
يُونُسَ بْنِ
مَتَّى
وَحَدِيثَ
ابْنِ عُمَرَ فِي
الصَّلَاةِ
وَحَدِيثَ
الْقُضَاةُ
ثَلَاثَةٌ
وَحَدِيثَ
ابْنِ
عَبَّاسٍ
حَدَّثَنِي
رِجَالٌ
مَرْضِيُّونَ
مِنْهُمْ
عُمَرُ
وَأَرْضَاهُمْ
عِنْدِي
عُمَرُ قَالَ
أَبُو دَاوُد
وَذَكَرْتُ
حَدِيثَ
يَزِيدَ الدَّالَانِيِّ
لِأَحْمَدَ
بْنِ
حَنْبَلٍ فَانْتَهَرَنِي
اسْتِعْظَامًا
لَهُ وَقَالَ
مَا
لِيَزِيدَ
الدَّالَانِيِّ
يُدْخِلُ
عَلَى
أَصْحَابِ
قَتَادَةَ
وَلَمْ
يَعْبَأْ
بِالْحَدِيثِ
İbn Abbas (r.a) demiştir
ki; Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) secde ediyor, uyuyor, horluyor
sonra kalkıp abdest almadan namaz kılıyordu. Kendisine; "Uyuduğun halde
abdest almadan namaz kıldın" dedim. O: "Abdest sadece uzanarak
uyuyana lazımdır" buyurdu,
Osman ve Hennad,
(rivayetlerinde): "Çünkü (insan) uzanarak uyuduğu zaman mafsalları gevşer”
ibaresini ilave ettiler.
Ebu Davud dedi ki;'Abdest
yanı üzerine uzanana lazımdır." Sözü münker bir hadisdir. (Çünkü) onu
Katade'den; Yezid ed-Dalani'den başkası rivayet etmemiştir. Hadisin baş
tarafını ibn Abbas'tan bir cemaat rivayet etmiş, bu hususta hiçbir şey
zikretmemişlerdir. İbn Abbas (veya Ikrime: "Resulullah (secdede iken
kendisinden abdest bozacak bir şey çıkmasından) korunmuştur" dedi. Aişe
radiyallahu anha da Resulullah'ın, "Benim gözlerim uyur kalbim
uyumaz"buyurduğunu nakletti.
Şube şöyle demiştir:
"Katade Ebu'l-Aliye'den dört hadis işitmiştir. Bunlar; 1- Yunus b. Metta
hadisi, 2- Namaz hakkında ibn Ömer hadisi, 3- Kadılar üçtür hadisi, 4-
ibnAbbas'ın; "Kendilerine güvenilir kişiler bana bu hadisi nakletti.
Onlardan biri ve en güvenilir olanı Hz. Ömer'dir" diye başlayan hadisidir.
Ebu Davud devamla şöyle
der; Yezid ed-Dalani'nin hadisini Ahmed b. Hanbel'e sordum. Yezid'in hadisini
(rivayetini bana) yakıştırmayarak beni
azarladı ve "Yezid ed-Dalani'ye ne oluyor? (Kendisini de başkalarını da)
Katade'nin ashabı arasına sokuyor?" deyip, onun hadisini önemsemedi.
Diğer tahric: Tirmizi,
tahare
AÇIKLAMA: İbn Abbas'ın,
Efendimize: "Uyuduğun halde abdest almadan namaz kıldın" demesi
uyumaktan dolayı abdestin bozulduğunu bildiğini göstermektetir. Resulullah'ın
İbn Abbas'a cevabı üslubu hakim üzere olmuştur. Çünkü İbn Abbas Resulullah'ın
yaptığını sormuştur. Kıyasa göre Resulullah'ın vereceği cevap, "Gözlerim
uyuyor, kalbim uyumuyor" şeklinde olacaktı. Fakat Nebiimiz, ümmete ait
hükmü öğretmek için soruya hadiste geçtiği şekilde cevap vermiştir.
Hadis-i
Şerif'in Osman ve Hennad'ın rivayetlerindeki ilavede uzanarak uyumanın niçin
abdesti bozduğu beyan edilmiştir. Bundan anlaşıldığına göre, (daha önce de
ifade edildiği gibi) uyumanın kendisi abdesti bozucu değildir. Uyku ancak
mafsalların gevşemesine sebeptir. Mafsalların gevşemesi durumunda da
yellenmenin vukuu kuvvetle muhtemeldir. Vukuu kuvvetle muhtemel olan şey de
olmuş gibidir.