باب: قول
النبي صلى
الله عليه
وسلم: (هلاك
أمتي على يدي
أغيلمة سفهاء).
3. NEBİ S.A.V.'İN "ÜMMETİMİN HELAKİ BEYİNSİZ BİRTAKIM
GENÇLERİN ELİYLE OLACAKTIR" İFADESİ
حدثنا موسى
بن إسماعيل:
حدثنا عمرو بن
يحيى بن سعيد
بن عمرو بن
سعيد قال:
أخبرني جدي
قال: كنت
جالساً مع أبي
هريرة في مسجد
النبي صلى
الله عليه
وسلم بالمدينة،
ومعنا مروان،
قال أبو هريرة:
سمعت
الصادق
المصدوق يقول:
(هلكة أمتي
على يدي غلمة
من قريش). فقال
مروان: لعنة
الله عليهم غلمة.
فقال أبو
هريرة: لو شئت
أن أقول: بني
فلان وبني
فلان لفعلت.
فكنت أخرج مع
جدي إلى بني مروان
حين ملكوا
بالشأم، فإذا
رآهم غلماناً أحداثاً
قال لنا: عسى
هؤلاء أن
يكونوا منهم؟
قلنا: أنت
أعلم.
[-7058-] Amr b. Said'in dedesi şöyle anlatmıştır:
Medine'de Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem mescidinde Ebu Hureyre ile birlikte
oturuyordum. Yanımızda Mervan b. Hakem de vardı. Ebu Hureyre ben doğru sözlü
olan ve doğruluğu tasdik edilen Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'den
"Ümmetin helaki Kureyş'ten birkaç gencin elleriyle
olacaktır" buyururken işittim dedi. Mervan "Allah'ın laneti o
gençlerin üzerine olsun!" deyince EbU Hureyre "Bunlar filan Qğulları
ve filan oğulları diye isimlerini söylemek isteseydim, muhakkak söylerdim"
dedi.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
".........=Ebu Hureyre ile birlikte oturuyordum."
Sözkonusu oturma, Muaviye zamanında olmuştur. '.........=Yanımızda Mervan b.
elHakem de vard!." Adı geçen Mervan, Mervan b. el-Hakem b. Ebü'ı-As b.
Umeyye olup, bundan sonra halife olmuştu. Muaviye'nin Medine valiliğine bazen
bu Mervan gelirken, bazen de Amr'ın babası Said b. eı-As gelmişti.
"............" Doğru sözlü ve doğruluğu tasdik
olunandan maksat, Hz. Nebi s.a.v.'dir. '........=Ümmetimin helaki." Bu
ifadede geçen "ümmet" kelimesinden maksat, kıyamete kadar ümmetin
tamamı değil, o asırla ona yakın zamanda yaşayanlardır.
İbn Battal şöyle demiştir: "Helak" kelimesinden
maksat, Ebu Hureyre'nin bir başka hadisinde açıkça ifade edilmektedir. Bu
hadisi Ali b. Ma'bed, İbn Ebi Şeybe bir başka yolla Ebu Hureyre'den şu şekilde
nakletmişlerdir: Nebi s.a.v. "Çocuklann emirliğinden Allah'a
sığınırIm" deyince orada bulunanlar "Çocukların emirliği ne
demektir?" diye sordular. Nebi s.a.v. şöyle cevap verdi: "Onlara
itaat ettiğiniz takdirde dininiz konusunda helak olursunuz, karşı geldiğinizde
onlar sizi helak ederler." Yani dünyanız konusunda cana kıyarak, mala
zarar vererek veya her ikisine birden zarar vermek suretiyle sizi helak
ederler.
İbn Ebi Şeybe'nin rivayetine göre Ebu Hureyre yolda yürürken
şöyle diyordu: "Ya Rabbi! Beni altmışıncı yıla çıkarma ve çocukların
emirliğini bana gösterme." Bu ifade çocukların ilk defa emir olacakları
tarihin altmış yılı olduğuna işaret etmektedir. Nitekim gerçekten de böyle
olmuştur. Zira Yezid b. Muaviye o sene halife olmuş ve 64 yılına kadar
halifelikte kalmıştı. Sonra öldü ve yerine oğlu Muaviye geçti. O da birkaç ay
sonra öldü. Bu rivayet Ebu Zür'a'nın Ebu Hureyre'den "İnsanlan Kureyş'ten
bu mahalle helak edecektir" şeklinde Nebilik alametleri konusunda geçen
rivayeti tahsis etmektedir. Bundan maksat Kureyş'in tamamı değil, içlerinden
bir kısmını teşkil eden gençlerdir. Hadisin ifade etmek istediği, onların
iktidar talep etmeleri ve bu uğurda savaşmaları dolayısıyla insanları helak
edecekleri, onların durumlarının bozulacağı ve ardarda gelen fitneler nedeniyle
birçok kimsenin bundan zarar göreceğidir.
Nitekim aynen Nebi s.a.v.'in haber verdiği gibi olmuştur.
"İnsanlar onlardan uzak dursalardı" cümlesinin hüküm cümlesi
mahzuftur. Şöyle takdir edilebilir: "İnsanlar onlardan uzak dursalardı bu
kendileri için daha iyi olurdu." İnsanların uzak durmasından maksat,
onların arasına dahil olmama, kendileriyle birlikte çarpışmama ve dinleri
uğruna fitnelerden kaçınmadır.
Bu hadisten içinde günahın açıktan işlendiği bir beldeden uzak
durmanın müstehap olduğu hükmü anlaşılmaktadır. Çünkü bu, birçok fitnenin baş
göstermesine sebeptir ki genel helak bundan kaynaklanır. İbn Vehb'in nakline
göre İmam Malik şöyle demiştir: Münkerin açıkça işlendiği bir yer terkedilir.
Seleften bir grup insan böyle yapmıştır.
İbn Battal şu açıklamayı yapar: Bu hadis ayrıca zalim bile olsa
sultana karşı ayaklanmama şeklinde geçen hükme delildir. Çünkü Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem Ebu Hureyre'ye sözkonusu kimselerin kendilerinin ve
babalarının isimlerini bildirmiş ve ümmetin helaki onların elleriyle olacağını
bildirdiği halde onlara karşı isyan etmelerini emretmemiştir. Çünkü onlara
karşı gelmek, onlara itaate oranla daha beter bir helak olma sebebi ve toptan
yok olmaya daha yakın bir nedendir. Dolayısıyla Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem iki fesaddan daha hafif, iki durumdan daha kolayalanını tercih etmiştir.