باب: الرؤيا
من الله.
3. RÜYA'NIN ALLAH TARAFINDAN OLDUĞU
حدثنا أحمد
بن يونس:
حدثنا زهير:
حدثنا يحيى، هو
ابن سعيد،
قال: سمعت أبا
سلمة قال:
سمعت أبا قتادة،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال:
(الرؤيا الصادقة
من الله، والحلم
من الشيطان).
[-6984-] Ebu Katade'nin nakline göre Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem
"Doğru rüya Allah tarafındandır. Hulmde şeytandandır"
buyurmuştur.
حدثنا عبد
الله بن يوسف:
حدثنا الليث:
حدثني ابن
الهاد، عن عبد
الله بن
خبَّاب، عن
أبي سعيد الخدري:
أنه
سمع النبي صلى
الله عليه
وسلم يقول:
(إذا رأى
أحدكم رؤيا
يحبها، فإنما
هي من الله،
فليحمد الله
عليها
وليحدِّث
بها، وإذا رأى
غير ذلك مما
يكره، فإنما
هي من
الشيطان،
فليستعذ من شرها،
ولا يذكرها
لأحد، فإنها
لا تضره).
[-6985-] Ebu Said el-Hudrl'nin nakline göre Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurmuştur:
"Herhangi biriniz sevdiği bir rüya görürse bilsin ki o
muhakkak Allah tarafındandır. Rüya sahibi bu rüyası üzerine Allah'a hamdetsin
ve başkasına da söylesin. Bunun dışında hoşlanmadığı bir rüya gördüğünde de
muhakkak bu rüya da şeytandandır. Bu takdirde rüya sahibi rüyanın şerrinden
Allah'a sığınsın ve rüyasını kimseye söylemesin. Böylece o rüya kendisine zarar
vermez. "
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Rüyanın Allah tarafından olduğu." Yani hadiste
"saliha" şeklinde kayıtlansa da rüyanın mutlak olarak Allah'tan
olduğu. Rüyanın salih olarak nitelenmesi, şeytanın müdahalesine imkan olmaması
açısındandır. Buna karşılık şeytanın müdahalesinin mümkün olduğu rüyalarda
rüyanın ona nispet edilmesi mecazidir. Çünkü bütün rüyalar, yaratılma ve takdir
edilme açısından Allah tarafındandır. Rüyanın Allah'a izafe edilmesi onu
şereflendirmek içindir.
"Hulm de şeytandandır." "Hulmün şeytandan
olduğu" başlığı altında müellifin "Herhangi biriniz hoşlanmadığı bir
rüya görecek olursa (uyanınca hemen) sol tarafına tükürsün ve ondan Allah'a
sığınsın. Bu suretle o rüya, o kişiye zarar vermez" şeklinde bir hadis
daha gelecektir. Mühelleb şöyle demiştir:
Şari karışıklıktan halis olan rüyaya salih ve sadık adını
vermiştir ve bunu Allahu Teala'ya izafe etmiştir. Karışık rüyalara ise
"hulm" adını vermiş ve bunu şeytana izafe etmiştir. Zira böyle bir
rüya, şeytanın benzeri yaratılmıştır. Resulullah insanlara şeytan ın hilesini bildirmiş,
onlara kendilerini üzme ve korku salma noktasında şeytanı maksadına
ulaştırmamaları için bunu savuşturmanın yolunu göstermiştir.
"Ve rüyasını kimseye söylemesin. Böylece o rüya kendisine
zarar vermez."
Kısacası salih rüya adabı olarak üç şeyden söz etmek mümkündür:
Rüya gören bundan dolayı Allah'a hamdetmeli, bunu bir müjde
olarak almalı ve başkalarına anlatmalıdır. Fakat kendisinden hoşlanmayana
değil, kendisini sevene anlatmalıdır. Kısacası hoşlanılmayan bir rüya adabı
olarak dört şeyden söz edilmiştir. Görülen rüyanın şerrinden ve şeytanın
kötülüğünden Allah'a sığınmalı, uykusundan uyandığında üç kez sol tarafına
tükürmeli ve bu rüyayı hiç kimseye anlatmamalıdır.
Müellifin "rüyada ayaklarından bağlı olduğunu görmek"
başlığı altında Ebu Hureyre'den nakledilen bir rivayette bir beşinci edepten
bahsedilmektedir. Bu da namaz kılmaktır. Bu hadisin lafzı şöyledir:
"Kim rüyada hoşlanmayacağı bir şey görürse bunu hiç kimseye
söylemesin ve kalkıp namaz kılsın." Ancak Buhari bu hadisin mevsul
olduğunu açık olarak belirtmemiş, Müslim ise belirtmişti.
Müslim bir altıncı edepten daha bahseder. Bu yattığı taraftan
öbür tarafına dönmektir. Cabir'in nakline göre Resulullah şöyle buyurmuştur:
"Herhangi biriniz hoşlanmadığı bir rüya görürse üç kez sol tarafına tükürsün,
üç kez Allah'a sığınsın ve yattığı taraftan öbür tarafa dönsün. " Rüyanın
kötülüğünden nasıl sakınılacağına dair sahih bir haber bulunmaktadır.
Bu haberi Said b. Mansur, İbn Ebi Şeybe ve Abdurrezzak sahih
isnadlarla İbrahim en-Nehaı' den şöyle nakletmişlerdir:
"İçinizden herhangi biriniz rüyasında hoşlanmadığı bir şey
görecek olursa uyandığında şöyle desin: Allah'ın me" leklerinin ve
Nebilerinin sığındıkları şeyle bu rüyanın "dinim ve dünyam açısından
hoşlanmadığım bir şeyin başıma gelmesi" şeklindeki kötülüğünden Allah'a
sığınırım."
Rüyada korkmaktan sığınma konusunda İmam Malik'in Muvatta'ında
şöyle bir haber yer alır: Bana ulaşan bir habere göre Halid b. Velid "Ya
Resulallah! Ben rüyada korkutuluyorum" deyince, ResuluIlah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem "Şöyle dua et!" buyurduktan sonra şu duayı
öğretmiştir:
''l\llah'ın gazabından, ikabından, kullarının kötülüklerinden,
şeytanların kışkırlmasından, bana kötülük yapmalarından Allah'ın tam olan
kelimelerine sığınınm. "(İmam Malik, Şiir)