باب: من طلب
دم امرئ بغير
حق.
9. BİR KİMSENİN KANıNı HAKSız YERE TALEP ETME
حدثنا أبو
اليمان:
أخبرنا شعيب،
عن عبد الله بن
أبي الحسين:
حدثنا نافع بن
جبير، عن ابن
عباس:
أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال:
(أبغض الناس إلى
الله ثلاثة:
ملحد في
الحرم، ومبتغ
في الإسلام سنة
الجاهلية،
ومطَّلب دم
امرئ بغير حق
ليهريق دمه).
[-6882-] İbn Abbas r.a.'in nakline göre Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem
"İnsanların Allahu Teala'ya en sevimsizi üçtür: Bunlar Harem
bölgesinde inkarcı, İslam'da cahiliye adetlerini isteyen ve bir kimsenin kanını
haksız yere talep edendir" buyurmuştur.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Bir kişinin kanını haksız yere talep etme" den
maksat, bunun hükmüdür. Mühelleb ve başkaları şöyle demişlerdir: Hadiste sözü
edilen üç kişiden maksat bunların günah işleyenler arasında Allahu Teala'ın en
sevmediği kişiler olduklarıdır. İfade Nebi s.a.v.'in "ekberu'l-kebair=
büyük günahların en büyüğü" ifadesine benzemektedir. Aksi takdirde şirk,
günahların tümü içinde Allahu Teala'a en sevimsiz olanıdır.
"Harem bölgesinde inkarcı" "Mülhid" kelimesi
esasen haktan sapan, meyleden demektir. "İlhad" doğrudan sapmak
anlamına gelir. Küçük günah işleyen kimse de haktan saptığı için bu açıklama
problemli görülmüştür. Ancak "mülhid" kelimesi örfte dinden çıkanlar
anlamında kullanılmıştır denilerek bu itiraza cevap verilmiştir. Dolayısıyla
bir günah işleyen kimseye "mülhid" denildiğinde bununla işlediği
günahın ne kadar büyük olduğuna işaret edilmiş olmaktadır.
"İslam'da cahiliye adetlerini isteyen" yani bir
kimsenin bir başkasından alacağı olur ve alacağını o kişiyle babası veya çocuğu
ya da akrabası gibi ortak kan bağı olmayan birisinden ister. Bazıları bundan
maksadın cahiliye yaşantısını sürdürmek veya yaymak ya da hayata geçirmek isteyen
kimseler olduğunu söylemişlerdir. "i L=cahiliye adeti" cahiliye
insanlarının yaptıkları gibi bir komşu yu komşusu dolayısıyla ve bir müttefiği
ittifak yaptığı kimse dolayısıyla sorumlu tutmak ve buna benzer uygulamalar
demektir. Cahiliye dönemi insanlarının inandıkları şeyler de cahiliye adeti
kavramına dahildir. Bundan maksat İslam'ın vazgeçirdiği uğursuz sayma, kehanet
ve buna benzer şeylerdir. Taberani ve Oarekutnl'nin Ebu Şureyh'ten nakillerine
göre Nebi s.a.v. "İnsanlar içinde Allahu Teala'a en karşı gelen kişi
katilinden başkasını öldüren veya İslam'da cahiliye döneminden kalma kanın
davasını güdendir" buyurmuştur.(Darekutnı, Sünen, III, 96; Taberani,
el-Mu'cemü'l-kebir, XXII, 190)
Bu hadiste geçen "cahiliye adeti"ni bu şekilde tefsir
etmek mümkündür.