باب: إذا أقر
بالحد ولم
يبين هل
للإمام أن يستر
عليه.
27. BİR KİMSE HADDİ GEREKTİREN BİR SUÇ İŞLEDİĞİNİ İKRAR EDER VE
NE OLDUĞUNU AÇIKLAMAZZSA YETKİLİ MAKAMIN (DEVLET BAŞKANININ) BU SUÇU GİZLİ
TUTMA YETKİSİ OLUP OLMADIĞI
حدثني عبد
القدوس بن
محمد: حدثني
عروة بن عاصم
الكلابي:
حدثنا همَّام
بن يحيى:
حدثنا إسحق بن
عبد الله بن
أبي طلحة، عن
أنس بن مالك
رضي الله عنه
قال:
كنت
عند النبي صلى
الله عليه
وسلم فجاءه
رجل فقال: يا
رسول الله،
إني أصبت حداً
فأقمه علي، قال:
ولم يسأله
عنه، قال:
وحضرت
الصلاة، فصلى
مع النبي صلى
الله عليه
وسلم، فلما
قضى النبي صلى
الله عليه
وسلم الصلاة،
قام إليه رجل
فقال: يا رسول
الله، إني أصبت
حداً، فأقم
فيَّ كتاب
الله، قال:
(أليس قد صليت
معنا). قال:
نعم، قال: (فإن
الله قد غفر
لك ذنبك، أو
قال: حدَّك).
[-6823-] Enes b. Malik r.a. şöyle demiştir: Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in yanında bulunduğum bir sırada bir adam çıkageldi
ve
"Ya Resulallah! Ben had cezası gerektirecek bir suç işledim.
Bana cezasını uygulama!" dedi. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem O adama işlediği
günahın ne olduğunu sormadı. Bu sırada namaz vakti geldi. O adam Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem Efendimizle birlikte namaz kıldı. Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem namazı bitirince aynı kişi Nebi Sallallahu Aleyhi
ve Sellem'e doğru yöneldi ve "Ya Resulallah! Ben had cezası gerektirecek
bir günah işledim. Bana Allah'ın kitabını uygula" dedi. Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem
"Sen şimdi bizimle birlikte namaz kılmadın mı?" dedi.
Adam "evet" diye cevap verdi. Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem
"Şüphesiz ki Allah senin lehine günahını -yahut cezanı-
bağışlamıştır" buyurdu.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
İmam Buharl'nin başlığında geçen "....' lem yubeyyin"
açıklamadı anlamına gelir. Hadis metnindeki" .......' lem yes'elhu
anhu" ise, açıklamasını istemedi, demektir ...
"Sen şimdi bizimle birlikte namaz kılmadın mı?"
Ümame'nin rivayetine göre Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem "Evinden
çıktığında abdest alıp, onu da güzelce almadın mı?" diye sormuş o kişi de
"evet, aldım" diye cevap vermiştir. Resulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem "Sonra bizimle birlikte namazda bulunmadın mı?" demiş Adam
"evet, bulundum" cevabını vermiştir.
"Şüphesiz ki Allah senin lehine günahını -yahut cezanı-
bağışlamıştır." Bilginler bu meselenin hükmü konusunda ihtilaf
etmişlerdir. İmam Buharl'nin attığı başlığın zahiri, onun bunu "Bir kimse
haddi gerektiren bir suç işlediğini ikrar eder ve ne olduğunu açıklamazsa"
şeklinde yorumladığinl göstermektedir. Bu durumda devlet başkanının (yetkili
makamın) suçu işleyen kişi tövbe ettiği takdirde kendisine ceza uygulaması
gerekli değildir. Hattabl'nin anlayışına göre ise Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem vahiy yoluyla o kişiyi Allahu Teala' ın bağışlamış olduğunu öğrenmiş
olabilir. Çünkü işlenen suç belirli bir olaydır. Aksi takdirde o kişinin
işlediği suçu soruşturur ve kendisine had cezasını uygulardı. Hattabi bir de
şunu söylemiştir:
Bu hadisten anlaşıldığına göre had cezası gerektiren fiiller
açığa dökülmez, aksine mÜİnkün mertebe gizlenir. Nebi s.a.v.'e gelen kişi
kendisine had cezası uygulamak gereken bir fiili açığa çıkarmamıştır. Belki de
günahı küçük bir mı işlemiş, ama kendisi bunun had uygulamak gereken büyük bir
günah olduğunu zannetmiştir. Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem de ona bunu
açıklamamıştır. Zira haddin gereği olan ceza, ihtimale açık olduğu takdirde
sabit olmaz. Hz. Peıgamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in kendisine gelen o
kişiye işlediği suçun ne olduğunu sormaması, ya bunun yasak olan gizlilikleri
araştırma (tecessüs) fiiline girmesindendir ya da o kişinin fiilini örtmeyi
tercih etmesi ve kişinin kendisine had cezası uygulanmayı istemesinin pişman
olduğu ve günahtan döndüğü anlamını taşıdığını düşünmesindendir. Bilginler had
uygulamak gereken bir günahı işlediğini ikrar eden kimseye ikrarından dönme
telkini yapılmasını güzel görmüşlerdir. Bu telkin ya üstü kapalı yapılır ya da
had cezasının düşmesi için bundan daha açık ve net yapılır. İmam Nevevi' ve bir
grup fıkıh bilgini, Nebi s.a.v.'e gelen kişinin işlediği günahın küçük
günahlardan olduğu kanaatine varmışlardır. Onların delili hadisin devamında o
kişinin kıldığı namazın günahına kefaret olduğunun bildirilmesidir. Zira
namazın kefaret olduğu günahlar, büyük değil, küçük günahlardır. En çok ve
yaygın olan da günahın bu türüdür. Namaz bazen büyük günahlara da kefaret
olabilir. Mesela bir kimse çok nafile namaz kılar ve bunlar birçok küçük
günahın bağışlanmasına vesile olabilecek çoklukta olur. Ancak o kişinin küçük
günahı ya hiç bulunmaz veya çok az bulunur, buna karşılık bir büyük günahı
bulunur. İşte kıldığı namazıar, o günahına kefaret olur. Çünkü Allahu Teala
güzel amel işleyen kimsenin ecrini ve sevabını zayi etmez.
el-Huda müellifi yukarıdaki haberin zahirini esas almış ve şöyle
demiştir:
Bilginler yukarıda zikredilen Ebu Ümame hadisi açısından üç
farklı kanaati benimsemişlerdir. Bunlardan birincisine göre had cezası, tam
olarak belirlendikten ve işleyen kişinin bunu ısrarla ikrarından sonra
gereklidir. İkincisine göre ise bu uygulama, yukarıdaki olayda adı geçen kişiye
özel bir durumdur. Üçüncüsü ise had cezası tövbe ile düşer. Aynı müellif şöyle
demiştir:
Bu, sayılan üç yolun en sahih olanıdır. el-Hüda müellifi bu
görüşün daha güçlü olduğunu şu anlayışa dayandırmıştır: O kişinin sırf Allah
korkusuyla kendi isteği ile suçunu itiraf etme şeklinde yapmış olduğu gÜzel
amel, daha önce işlemiş olduğu kötülüğe karşı durur. Çünkü hadlerin hikmeti,
insanları o suçu işlemekten caydırmaktır. Suçu işleyen kimsenin bu şekilde
davranması onun bu suçtan vazgeçtiğini gösterir. Dolayısıyla ondan had cezasını
kaldırmak uygun düşmüştür. Doğruyu Allahu Teala bilir.
باب: هل يقول
الإمام
للمقرِّ: لعلك
لمست أو غمزت.
28. DEVLET BAŞKANININ SUÇUNU ITIRAF EDEN KİMSEYE BELKİ
DOKUNMUŞSUNDUR VEYA BELKİ ÇİMDİKLEMİŞSİNDİR DEYİP DEYEMİYECEĞİ
حدثني عبد
الله بن محمد
الجعفي: حدثنا
وهب بن جرير:
حدثنا أبي
قال: سمعت
يعلى بن حكيم،
عن عكرمة، عن
ابن عباس رضي
الله عنهما
قال:
لما
أتى ماعز بن
مالك النبي
صلى الله عليه
وسلم قال له:
(لعلك قبَّلت،
أو غمزت، أو
نظرت). قال: لا
يا رسول الله،
قال: (أنكتها).
لا يكني، قال:
فعند ذلك أمر
برجمه.
[-6824-] İbn Abbas r.a. şöyle demiştir: Maiz b. Malik,
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e getirilince, Efendimiz Sallallahu Aleyhi ve
Sellem ona
"Belki öpmüşsündür yahut ellemiş ya da bakmışsındır?"
dedi. Maiz "Hayır Ya Resulallah!" dedi. Bunun üzerine Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem herhangi bir kinayeli sözcük kullanmayarak açıkça
"Sen onunla cinsel ilişkiye girdin mi?" diye sordu. İbn Abbas şöyle
der:
Maiz zina ettiğini açıkça ikrar edince, Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem recm edilmesini emretti.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
İmam Buharl'nin atmış olduğu bu başlık, devlet başkanının
(yetkili makamını had suçunu ikrar eden kişiye bu cezayı kendisinden
savuşturacak şeyi telkin etmesinin caiz olduğunu vurgulama amaçlıdır. Bazı
bilginler bu uygulamanın devlet başkanının zina kelimesini kullanırken hata
ettiğini veya anlamını bilmediğini düşündüğü kimselere mahsus olduğunu
söylemişlerdir.
....... Lealleke kabbeite" yani belki o kadını öpmüşsündür,
"......" ev ğamezte" yani gözünle veya elinle işaret etmişsindir
ya da elinle dokunmuş veya ellemişsindir demektir.
باب: سؤال
الإمام
المقرَّ: هل
أحصنت.
29. DEVLET BAŞKANININ (YETKİLİ MAKAMIN) ZİNA SUÇUNU İKRAR EDEN
KİMSEYE "SEN MUHSAN MISIN?" DEMESİ
حدثنا سعيد
بن عفير قال:
حدثني الليث:
حدثني عبد الرحمن
بن خالد، عن
ابن شهاب، عن
ابن المسيَّب
وأبي سلمة: أن
أبا هريرة قال:
أتى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم رجل من
الناس وهو في
المسجد،
فناداه: يا
رسول الله،
إني زنيت،
يريد نفسه،
فأعرض عنه
النبي صلى
الله عليه وسلم
فتنحَّى
لشقِّ وجهه
الذي أعرض
قبله، فقال: يا
رسول الله،
إني زنيت،
فأعرض عنه،
فجاء لشقِّ
وجه النبي صلى
الله عليه
وسلم الذي
أعرض عنه،
فلما شهد على
نفسه أربع
شهادات، دعاه
النبي صلى
الله عليه
وسلم فقال:
(أبك جنون). قال:
لا يا رسول
الله، فقال:
(أحصنت). قال: نعم
يا رسول الله،
قال: (اذهبوا
به فارجموه).
[-6825-] Ebu Hureyre r.a. şöyle anlatmıştır: Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e mescidde bulunduğu bir sırada adamın birisi
çıkageldi ve ona seslenerek
"Ya Resulallah! Ben zina ettim" dedi. Adam bununla kendini
kastediyordu. Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem ondan yüz çevirdi. Bu
sefer o adam Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in yüzünü çevirdiği yöne
geçerek yine
"Ya Resulallah! Ben zina ettim" dedi. Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem ondan yine yüz çevirdi. O da yine ResuluIlah Sallallahu Aleyhi
ve Sellem'in yüzünü döndürdüğü tarafa geçti, bu itirafını tekrarladı. Nihayet
kendi aleyhine dört kere şehadet edince Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem
Efendimiz onu çağırdı. "Sende akıl hastalığı var mı?" diye sordu.
Adam "hayır yoktur Ya Resulallah!" dedi. Bunun üzerine Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem "Sen muhsan mısın" diye sordu. O kişi
"evet, muhsanım" diye cevap verdi. Bunun üzerine Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem yanında bulunanlara "Bunu götürün ve recm
edin" buyurdu .
قال ابن شهاب:
أخبرني من سمع
جابراً قال:
فكنت فيمن
رجمه،
فرجمناه
بالمصلَّى،
فلما أذلقته
الحجارة جمز،
حتى أدركناه
بالحرَّة
فرجمناه.
[-6826-] Cabir r.a. şöyle demiştir: Ben o kişiyi
taşlayanların içinde bulunuyordum.
Bizler onu namazgahta taşladık. Taşlar kendisine isabet edip,
acıtınca koşup kaçtı. Nihayet biz ona el-Harre'de yetiştik ve orada recm ettik.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Sen muhsan mısın?" sorusundan maksat, evlenip,
gerdeğe girdin mi ve eşinle ilişkide bulundu n mu demektir.
"Adamın biri çıkageldi" Bundan maksat, ashabın içinde
önde gelenlerden olmadığı gibi, meşhur olmayan birisi demektir.
"Ben zina ettim" dedi. Adam bununla kendisini
kastediyordu. Yani bu kişi kendisi veya bir başkası adına zinanın hükmünü
sormaya gelmemişti. O, Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem kendisine şer'an
gerekli olan cezayı uygulasın diye zinayı ikrar etmek üzere gelmişti.
İbnü't-Tın şöyle demiştir:
Zina ettiğini ikrar eden kişiye muhsan olup olmadığının
sorulması sahih bir biçimde evlilik geçirip gerdeğe girdiği bilinmediği
takdirdedir. Buna karşılık sahih ve geçerli bir evlilik yapıp, gerdeğe girdiği
biliniyorsa evli olup olmadığı sorulmaz.
İbnü't-Tın bundan sonra evlilik yaptığı bilindiği halde gerdeğe girip
eşiyle birleştiğini ikrar ettiği duyulmayan kişi hakkında Maliki mezhebinden
ayrıntılı görüşler nakleder. Malikilerden bazıları şöyle demiştir:
Bir erkek eşiyle bir tek gece geçirdiğindeonunla ilişkide
bulunduğunu in karı kabul edilmez. Bazıları ise bir gece değil, daha fazla gece
sözkonusudur demişlerdir. Böyle bir kimseye bekar cezası mı yoksa dul cezası mı
uygulanır? Mezhepte, bekarlara verilecek ceza uygulanması daha ağır
basmaktadır. Aynı şekilde bir erkek eşiyle birleştiğini itiraf eder, bunun
ardından "Bu itirafı ona döneyim diye yaptım" derse ya da kadın
cinsel ilişkide bulunduklarını itiraf ettikten sonra "Ben bunu mehrimi tam
almakiçin böyle söyledim" derse, bu karı-kocadan her birine bekarlara
uygulanan ceza uygulanır.
باب:
الاعتراف
بالزنا.
30. ZİNA İTİRAFI
حدثنا علي بن
عبد الله:
حدثنا سفيان
قال: حفظناه
من في الزُهري
قال: أخبرني
عبيد الله:
أنه سمع أبا
هريرة وزيد بن
خالد قالا:
كنا
عند النبي صلى
الله عليه
وسلم فقام رجل
فقال: أنشدك
الله إلا قضيت
بيننا بكتاب
الله، فقام
خصمه، وكان
أفقه منه، فقال:
اقض بيننا
بكتاب الله
وأذن لي؟ قال:
(قل). قال: إن
ابني كان
عسيفاً على
هذا فزنى
بامرأته،
فافتديت منه
بمائة شاة
وخادم، ثم
سألت رجالاً
من أهل العلم،
فأخبروني: أن
على ابني جلد
مائة وتغريب
عام، وعلى
امرأته الرجم.
فقال النبي
صلى الله عليه
وسلم: (والذي
نفسي بيده
لأقضينَّ
بينكما بكتاب
الله جل ذكره،
المائة شاة
والخادم ردّ،
وعلى ابنك جلد
مائة وتغريب
عام، واغد يا
أنيس على
امرأة هذا،
فإن اعترفت
فارجمها). فغدا
عليها
فاعترفت
فرجمها.
قلت لسفيان:
لم يقل:
فأخبروني أن
على ابني الرجم؟
فقال: أشكُّ
فيها من
الزُهري،
فربما قلتُها،
وربما سكتُّ.
[-6827 - 6828-] Ubeydullah'ın nakline göre Ebu Hureyre ve Zeyd
b. Halid şöyle anlatmışlardır: Bizler Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in
yanında bulunuyorduk.
Bir adam ayağa kalktı ve "(Ya Resulallah!) Sana Allah adına
soruyorum. Aramızda yalnız Allah'ın kitabıyla hüküm vermeni istiyorum"
dedi. Davalı olan şahıs da ayağa kalktı. Daha anlayışlı birisi olarak
"(Evet) aramızda Allah'ın kitabı ile hükmet ve (davamı arzetmek üzere)
bana izin ver!" dedi. Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem ona
"Söyle!" buyurdu. O da şöyle anlattı:
Benim oğlum bu adamın yanında ücretli çalışıyordu. Onun hanımı ile
zina etmiş. Ben bu adama yüz koyun ve bir de hizmetçi fidye verip oğlumu
kurtardım. Sonra bu meseleyi ilim sahibi olan kimselere sordum. Onlar bana
henüz bekar olan oğluma yüz değnekle bir yıl sürgüne gönderme cezası, bunun
karısına da recm cezası gerektiğini anlattılar, dedi. Resulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Kudreti sayesinde yaşadığım AIlah'a yemin ederim ki sizin
aranızda elbette AIlah 'ın kitabı ile hüküm vereceğim. Yüz koyunla hizmetçi
sana geri verilecek, oğluna da yüz değnek vurulacak ve bir yıl sürgüne
gönderilecek." Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem daha sonra Uneys'e
"Ya Uneys! Bu adamın karısına git! Zina suçunu itiraf ederse, onu recm
et!" diye emretti. Uneys kadına gitti. O da zina ettiğini itiraf edince,
kadını recm etti.
حدثنا علي بن
عبد الله:
حدثنا سفيان،
عن الزُهري،
عن عبيد الله،
عن ابن عباس
رضي الله
عنهما قال:
قال
عمر: لقد خشيت
أن يطول
بالناس زمان،
حتى يقول
قائل: لا نجد
الرجم في كتاب
الله، فيضلُّوا
بترك فريضة
أنزلها الله،
ألا وإن الرجم
حق على من زنى
وقد أحصن، إذا
قامت
البيِّنة، أو
كان الحمل أو
الاعتراف -
قال سفيان:
كذا حفظت - ألا
وقد رجم رسول
الله صلى الله
عليه وسلم ورجمنا
بعده.
[-6829-] Abdullah b. Abbas'ın nakline göre Hz. Ömer şöyle
demiştir: Uzun bir zaman sonra bazı kimselerin "Biz Allah'ın kitabında
recm cezasını bulmuyaruz" demesinden ve böylece Allah'ın indirmiş olduğu
bir farızayı terk etmek suretiyle sapmalarından endişe etmişimdir. Dikkat edinizi
Evli olduğu halde zina eden kimse üzerine buna dair bir beyyine bulunduğu yahut
gebelik veya itiraf olduğunda recm cezası sabit olmuş bir haktır. Süfyan b.
Uyeyne:
Ben bunu böylece ezberledim dedikten sonra Ömer "Dikkat edin!
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem recm yaptı, ondan sonra da biz
yaptık" dedi, demiştir.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
İmam Buhari "Zina İtirafı" başlığını yukarıya
aldığımız iki hadiste "itiraf" kelimesi yer aldığı için kullanmıştır.
Maiz olayının açıklamasında zina ikrarının tekrarlanmasının şaıt olup olmadığı
incelenmişti. Bir kez yapılan ikrara ceza uygulanacağı kanaatini taşıyan
bilginler bu hadisteki itirafın mutlak olarak yer almasına dayanmışlardır. Maiz
kıssasında zina itirafının tekrarlanması bu haberle çelişmez. Çünkü bu olay
-daha önce geçtiği üzere- özel bir uygulamadır.
".......'' Enşudukellahe" yani Aııah adına sana soruyorum
demektir.
"........' Kane aslfen ala haza" Bu ikinci işaret,
şikayette bulunan davacının -hasmına yöneliktir. Bu kişi zina eden kadının
kocasıdır. Şuayb rivayetinde "el-asıf el-edr = ücret karşılığı
hizmetçi" tabirini kullanmıştır. Bu açıklama, habere dışarıdan
katılmıştır.
"Yüz koyun ve hizmetçi." Hizmetçiden maksat, hizmet
için tahsis edilen cariye demektir.
"Oğluna da yüz değnek vurulacak ve bir yıl sürgüne
gönderilecek." Nevevi bunu Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in bu şekilde
hüküm vermesinin nedeni o çocuğun bekar olduğunu bilmesi ve zinayı itiraf
etmesi dolayısıyladır diye açıklanmıştır.
Hadisten Çıkan Sonuçlar
1. Bir olayı hükme bağlarken gerek nassa (ayet veya hadis)
bakma, gerekse hüküm çıkarma (istinbat) şeklinde olsun Allah'ın kitabına
başvurmak gerekir.
2. Bir meseleyi pekiştirmek için onun üzerine yemin etmek
caizdir,
3.Yemin verilmediği halde yemin etmek de mümkündür.
4. Nebi s.a.v. güzel ahlak sahibi idi ve kendisine aksinin daha
evla olduğu bir tarzda hitap eden kişiye sabırlı davranırdl.
5. "Aramızda hakka göre hüküm ver" şeklinde hitapta
bulunan kimseye canı sıkılmayan hakim örneğinde olduğu gibi Nebi s.a.v.'in
yolundan giden hakimler övülür.
Beydavi şöyle demiştir: Kadının kocasıyla çocuğun babasının Nebi
s.a.v.'in Allah'ın hükmünden başka bir şekilde hükmetmeyeceğini bilmelerine
rağmen Allah'ın kitabına göre hüküm vermesini istemek üzere gelmeleri,
Resulullah s.a.v.'in aralarında hüküm verirken -karşılıklı sulh yoluyla veya
dostane olanı tercih etme şeklinde değil- hak neyse ona göre hüküm vermesi
içindir. Çünkü hüküm veren hakim tarafların rızasıyla sulh yoluyla veya dostça
olanı tercih etme şekilde hüküm verebilir.
6. Büyüklere hitap ederken güzel edep, dava görülürken davalı
kişi daha sonra gelmiş bile olsa sözü ona vermeyi gerektirir.
7. Devlet başkanı (yetkili makam) dava esnasında taraflar birlikte
gelmiş ve onlardan her birinin davacı olması mümkün bile olsa dava görülürken
aralarından dilediğine söz verebilir.
8. Davacının hakimden, fetva soranın alimden konuşmak için izin
alması müstehabtır.
9. Had cezasını gerektiren bir suçu itiraf eden kimseye
-kendisine ortak olan kişi bunu itiraf etmese bile- devlet başkanının (yetkili
makamın) gerekli cezayı uygulaması gereklidir.
10. İnsanların içine çıkmayı adet haline getirmemiş, hep evde
oturan bir kadın (muhaddere) duruşma meclisine gelmekle yükümlü tutulamaz. Tam
tersine böyle bir kadının lehine veya aleyhine hükmedecek bir şahıs göndermek
caizdir. Nesa! bu konu için eserinde bir başlık kullanmıştır.
11. Hüküm isteyen davacı, dava konusu olayda neler yaşanmışsa
tümünü dile getirmelidir. Çünkü müftü veya hakim anlatılanlardan o mesele ile
ilgili hükmü verecek bir takım ipuçları elde edebilir. Zira Nebi s.a.v.'e gelen
kişi "Benim oğlum bu adamın yanında ücretli çalışıyordu" demiştir.
Çocuğun babası zinanın hükmünü sormak üzere gelmişti. Bunun arkasında yatan sır
şuydu:
Baba oğlu için herhangi bir bahane ve mazaret ortaya koymak
istiyordu. Oğlunun zina yapmakla meşhur olmadığını, mesela kadına
saldırmadığını, onu zinaya zorlamadığını, bunun daha fazla kaynaşma ve nazlanma
sonucunu doğuran uzun süre birlikte bulunma neticesinde meydana geldiğini ileri
sürmek istiyordu. Buradan yabancı bir erkekle kadının mümkün mertebe
birbirlerinden uzak tutulmalarına teşvik olduğu anlaşılmaktadır. Zira birlikte
bulunmak bazen fesada götürür ve şeytan kadını kullanarak kişiyi fesada
düşürür.
12. Daha üstün pozisyonda olan varken böyle olmayanın fetva
istemesi caizdir. Bu hadis mesela sahabi varken tabiOndan birisinin fetva
veremeyeceğini söyleyen kimseye de açık bir redtir.
13. Sahabiler Nebi s.a.v.'in döneminde ve onun bulunduğu beldede
fetva veriyorlardı.
14. Had cezası fidye kabul etmez. Bu hüküm zina, hırsızlık,
hirabe ve sarhoşluk verici madde içme açısından bilginlerin üzerinde görüş
birliğine vardıkları husustur. İHete iftira (kazf) suçunda ihtilaf edilmişti(
Ancak sahih olanı bu suçun da diğer had suçları gibi olduğudur.
Fidye kısasen öldürme ve zarar verilen organa karşılık organı
kısas etme suçlarında olduğu gibi bedensel cezalarda geçerlidir.
15. Gayri meşru bir temele dayanan sulh reddedilir ve bu konuda
alınan mal geri iade edilir. İbn Dakik el-Id şöyle demiştir:
Böylece bazı fıkıh bilginlerinin fasid olan bazı akitler
açısından ileri sürdükleri mazeretIerin zayıf olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu
bilginlere göre ihtilafa düşen iki kişi razı oldukları takdirde ve her biri
diğerine tasarruf izni verdiğinde fasid akitler geçerlidir demişlerdir. Oysa
gerçek şudur:
Tasarrufa izin, sahih akitlerle kayıtlıdır.
16. Had cezasını uygulamada hakimin kendi yerine başka birisini
geçirmesi caizdir.
17. Hür olan bir kimseyi kiralamak (ücret mukabili çalıştırmak)
caizdir. Bir babanın buna ihtiyaç duyduğu takdirde küçük çocuğunu çalıştırmak
isteyen bir kimsenin yanında ücret mukabili çalıştırması caizdir.
18. Zina eden kişilerin durumları birbirinden farklı olduğu
halde her birine kendisine uygun olan ceza verilir. Çünkü hadiste ücretli
çalışan hizmetçiye sopa cezası verilirken kadın recm edilmiştir. Zina
edenlerden birisi hür, diğeri köle olduğunda da hüküm böyledir. Aynı şekilde
ergenlik yaşına ermiş bir erkek, bir kız çocuğuyla veya akıllı bir erkek, akıl
hastası bir kadınla zina ettiği takdirde ergenlik çağına ermiş erkekle, aklı
başında kişiye had cezası uygulanırken, çocuğa ve akıl hastasına uygulanmaz.
Bunun aksi durumda da hüküm böyledir.